Türk şarapçılık sektörünün rekabet analizi: Tekel üzerine bir araştırma

Abstract

ÖZET Bu çalışmanın amacı, Türk şarapçılık sektöründe rekabeti etkileyen etmenlerin incelenmesi yoluyla sektörün rekabet üstünlüğüne sahip olduğu alanları belirlemektir. Sektörün mevcut durumunun saptanması yoluyla sektörün güçlü yönlerini etkin olarak kullanılacağı ve zayıf yönlerindeki gelişmelerin ise dikkatle takip edileceği beklenmektedir. Çalışma sonunda Türk şarapçılık sektörünün rekabet gücüne uygun stratejiler belirlenecektir. Çalışma üç bölümde gerçekleştirilmiştir. Birinci bölümde, dünya şarap sektörünün geçmişi, bugünü ve geleceği tartışılmıştır. Şarapçılık sektöründe son dönemde önemli değişiklikler yaşanmaktadır. Yüzyıllar boyunca şarapçılıkta Avrupa ülkelerinin egemenliği sürmüştür. Bu gün ise Yeni Dünya ülkeleri egemen üreticilerin pazar paylarından çalmaktadırlar. Bu bölümde yaşanan gelişmeleri saptamak amacıyla şarapçılık ile ilgili temel kavramlara değinilmiş ve dünya şarapçılık sektöründe görülen eğilimler, büyük üretici ve tüketiciler ile dünyanın büyük pazarları incelenmiştir. Çalışma Türk şarapçılık sektörünün rekabet üstünlüklerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu amaçla ikinci bölümde rekabetle ilgili kavramlara değinilmiş, yazandaki teorik yaklaşımlar incelenmiştir. Saha çalışmasında kullanılacak olan Porter'ın Beş Güç Analizi Modeli yine bu bölümde incelenmiştir. Bu bölüm içerisinde daha sonra Türk şarapçılık sektörünün bugünkü durumuna değinilmiştir. Türkiye'de şarap üretimi ve tüketimi ile Türk şarap sektöründe faaliyet gösteren önemli kuruluşlar bu bölümde incelenmiştir. Türk şarapçılık sektörünün SWOT analizi yine bu bölümde gerçeldeştMlmiştir. Çalışmanın son bölümünde, sektördeki rekabeti analiz etmek için Tekel şarap işletmeleri üzerine bir alan çalışması gerçeHeştirilmiştir. Bulgular Porter'ın Beş Güç Analizi Modeli'ne göre değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda Türk şarapçılık sektörünün rekabet gücünü etkiyen en önemli etmenin bağcılık olduğu ortaya konulmuştur. Bağcılık, sektörün hem en güçlü olduğu alan hem de en zayıf olduğu alandır. Türk şarapçılığının bağcılık odaklı stratejiler ile rekabet gücünü arttıracağı belirlenmiştir. Sektörün rekabet gücünün özellikle kırmızı şaraplarda toplandığı bir diğer bulgudur. Beyaz şaraplarda ise sektör yeterli gözükmemektedir. Bu nedenle Türk şarap üreticilerinin güçlü oldukları kırmızı şarapları öne çıkartarak rekabet etmelerinin uygun olacağı belirlenmiştir. vıı

ABSTRACT The purpose of the study is to identify the factors determining Turkish wine industry's competitive advantage analyzing factors driving competition. Identifying the sector's current situation, it is supposed to led that the sector might use the powerful areas it has more effectively and might monitor it's weak points more carefully. In the end of the study, the strategies proper for the Turkish wine sector's competitive advantage is to be determined. The study consists of three chapters. Under first chapter, world wine industry's past, present and future is examined. In the last decade, wine industry witnessed important changes. Over centuries, European countries played the dominant role in the wine industry. Bu today, wine producers from the New World countries achieve market share, despite the Old World. In this section, general concepts of wine, trends in the world wine industry and major producers and consumers of wine worldwide are mentioned in order to define the wine world. The purpose of the study is to determine the competitive advantage of the Turkish wine industry. The second chapter examines the concepts of competition and the theories in the literature. Porter's Five Forces Model, which is going to be used in the field study in the following chapter, is also discussed in this chapter. Within the second chapter, later on, Turkish wine industry's current situation is examined. Production and consumption patterns in Turkey and firms operating in Turkey are mentioned. SWOT analysis, regarding to Turkey can also be found in this chapter. The last chapter contains the field study performed on Tekel's wine producing plants in order to determine the forces driving the competition in the Turkish wine industry. Porter's Five Forces Model is used to analyze the findings. The main factor determining the competitive advantage of the Turkish wine industry is found to be viniculture. Viniculture is the area that the industry is the most powerful and also the weakest. So it is strategies based on viniculture that may increase the competitive advantage of Turkish wineries. Especially, it is red wine that the sector's competitive advantage relies on. Sector is found to be incompetent regarding to white wines. In the end of the study, it is determined to be strategies focused on red wines that the Turkish wine producers gain competitive advantage viu