Boraks atıklarının seramik üretiminde kullanılması

Abstract

ÖZET Bor cevherleri Türkiye'nin en önemli zenginliklerinden biridir. Bu cevherlerden çeşitli bor bileşikleri üretilir. Bir bor cevheri olan tinkalden de susuz boraks, boraks hidratlar ve boraks perboratlar elde edilmektedir. Proses esnasında çeşitli atıklar oluşur. Sunulan çalışmada boraks türevleri elde edilmesi esnasında oluşan ve reaktör atığı denilen katı atığın seramik endüstrisinde değerlendirilip değerlendirilemeyeceği araştırılmıştır. Çalışmalarda Seger formüllerine göre hazırlanan reçetelerle elde edilen sırlar incelenmiştir. Kuvars, Fe202, CuO, CoO ve O2o3 gibi katkıların sır reçetelerine ilavesiyle sırlar üzerindeki etkileri bir seri deneyle belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca; bor atığının bünye olarak kullanılan döküm çamuruna ilave edilmesinin bünye üzerindeki etkileri gözlenmiştir. Sonuçta; katkısız, kuvars katkılı ve Fe203 katkılı sırların çatlaklar içerdiği, düşük CuO ve CoO katkılı sırların çatlaklar içermesine rağmen, %5 CuO ve CoO ihtiva eden sırların çatlaklar içermediği, Cr203 katkılı sırların mat ve krakle görünümlü oldukları görülmüştür. Ayrıca; %20'ye kadar varan oranlarda reaktör atığının bünye olarak kullanılan döküm çamuruna ilave edilebileceği anlaşılmıştır.

11 SUMMARY Boron ores are one of the most important richness of Turkey. Various boron compounds are produced from them. Tincal, one of them, is used in the production of unhydrated borax, borax hydrates and perborates. A lot of wastes form during the process. In the present study, it has been investigated whether the solid waste forming in the production of borax derivatives, called reactor waste, can be used ceramic industry. In the studies, glazes obtained by using Seger's formula have been examined. The effects of additions, such as quartz, Fe203, CuO, CoO and Cr2o3 on glazes have been explored by using various bodies materials, such as slip casting, grog and red clay. In addition to these, the effects of addition of boron waste to slip casting used as body are studied on the body. As a result, it has been seen that non-additive, quartz-additive and Fe203 additive-glazes contain the cracks. Although low CuO and CoO containing-glazes have the cracks, the glazes containing 5% CuO and CoO don't have the cracks, 0,0, additive-glazes are dull and crackle. In addition, it has appeared that up to 20% reactor waste can be added to slip casting used as a body.