Döviz kuru riski analizi: Türkiye üzerine ampirik bir inceleme

Abstract

Döviz kuru riski, 1970'li yılların başlarında Bretton Woods Sistemi'nin terkedilmesinden sonra, uluslararası finansın en önemli konularından biri haline gelmiştir. Bu sistemin uygulamasının son bulması sonucunda, ülkeler paralarını dalgalanmaya bırakmış ve kurların gelecekte alacağı değerlerin tam olarak bilinememesi başlı başına bir risk unsuru haline gelmiştir. Değişen döviz kurları, firmaların ve dolayısıyla sektörlerin piyasa değerini kaçınılmaz olarak etkilemektedir. Bu etkinin tespit edilebilmesi için, döviz kurları ile firma/sektör piyasa değerleri arasındaki ilişkinin incelenmesi gerekmektedir. Bu çalışmada 12.01.2004- 26.11.2007 tarihleri arasında İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nda (İMKB) işlem gören firmalardan oluşan ve verileri kesintisiz olan yirmi dört sektör (sanayi, gıda içecek, tekstil, orman kağıt basım, kimya petrol plastik, taş toprak, metal ana, hizmetler, elektrik, ulaştırma, turizm, ticaret, iletişim, mali, bankacılık, sigortacılık, leasing factoring, holding yatırım, gayrimenkul yatırım ortaklığı, teknoloji, bilişim, savunma ve menkul kıymet yatırım ortaklığı) incelenmiştir. Haftalık sektör endeks değeri verilerinin kullanıldığı çalışmada, döviz kuru olarak euro, dolar ile euro ve doların aritmetik ortalamasından oluşan döviz sepeti kullanılmıştır. Başta genişletilmiş regresyon modeli kullanılarak yapılan analizde, euronun değerinde meydana gelen bir artışın, sektörlerin %66'sını negatif yönde etkilediği tespit edilmiştir. Sonuçlar kullanılan modele ve kura göre farklılıklar göstermektedir.

Exchange rate exposure became an important issue of international finance after the collapse of Bretton Woods System in the beginning of 1970s. After the Bretton Woods System, governments adopted exchange rates and this created an uncertainty about what exchange rate value would be in the future, thus exchange rate movements became an important source of risk for firms. To determine this effect, the relationship between exchange rate and the value of firms and sectors in market should be examined. In this study twenty four sectors (industry, food and beverage, textile, manufacture of wood products including furniture, manufacture of paper and paper products, and publishing, manufacture of chemicals and of chemical petroleum, rubber and plastic products, manufacture of non-metallic mineral products, basic metal industries, manufacture of fabricated metal products, machinery and equipment, services, electricity, transportation, tourism, trade, communication, financial, banking, insurance, leasing and factoring, holding and investment, real estate investment trusts, technology, information technology, defense, investment trusts) which consist of firms listed in Istanbul Stock Exchange (ISE) between 12.01.2004?26.11.2007 are examined. In this study weekly return data of sectors, and as an exchange rate euro, dollar, and exchange rate basket which is made of arithmetic average of euro and dollar are used. According to the expanded regression model, appreciation of euro is found to affect 66% of sectors negatively. The results show differences according to chosen model and exchange rates.