Dinsel düşünce bağlamında devlet felsefesi ve Farabi`de ideal devlet felsefesi

Abstract

İnsanlar yaradılışlarından ötürü doğada ki tehlikelere karşı diğer canlılardan dahasavunmasızdırlar. Bu savunmasızlıklarını gidermek amacı ile toplu halde yaşamaya vekarşılarına çıkan çeşitli sorunları birbirlerinden aldıkları yardımlarla çözmeyeçalışmışlardır. Bu beraberliğin sürekli hale gelmesi insanları toplum olmaya yöneltmiş veakabinde söz konusu toplumun yönetilmesi ve düzeni için çeşitli kuralların konulmasıgerekmiştir. Bu kuralları uygulanması için herkesin üstünde olacak bir yaptırım gücüneihtiyaç duyulmuştur. Bu yaptırım gücüne ?devlet? denilmektedir. Devletin kurumutemelde insanların ihtiyaçlarına cevap vermek ve sorunlarını çözmek için vardır.Dolayısıyla toplumda yaşayan insanların ortak paydası devlet kurumunun oluşmasınınasıl sebebidir. Bu sebepten ötürü devleti korumak ve onu yüceltmek, ondan yararlanaherkesin görevi haline gelmiştir.Devlet kurumu kendini oluşturan insanların düşünceleri ve yaşayış biçimleri ileşekillenen bir kurumdur. Bu sebepten ötürü dinin devlet üzerinde etkisi çok büyüktür.Bunu incelemiş olduğum din olan İslamiyet'te açıkça görülmektedir. Zira İslamiyetyapısı itibari ile hem maddi, hem de manevi alanlara hitap eden, insanlara sadece dinibilgileri göstermenin yanı sıra kendisine inananların sosyal hayatlarını ve kurduklarıkurumların yapısal özelliklerini de etkileyen bir özelliği mevcuttur. Bu sebepten ötürüİslam'a sadece dini özellikleri açısından bakmak eksik olmaktadır.Önemli Türk-İslam düşünürlerinde biri olan Farabi de İslam'ın söz konusu özelliğininyanı sıra evrenselliğinin den de yararlanarak devlet düşüncesini geliştirirken etkilenmişolduğu Aristoteles ve Platon'un eksikliklerini gidermiş ve bu düşünürlerin oluşturduğuancak kendi yaşadıkları sınırlı site-devlet yapısı içerisinde düşündükleri devlet veyönetimle alakalı düşüncelerini bütün dünyayı kapsayacak şekilde oluşturmuştur. Farabidevleti düşüncesini oluştururken devleti şekillerini devleti oluşturan toplumun yapısınagöre sınıflandırmıştır. Burada Farabi'nin göstermek istediği nokta devlet kurumunuoluşturan temel öğenin insan olduğudur.

Humans are more defenseless to natural dangers than other living beings because oftheir temperament. In order to correct this deficiency, humans, who have begun to live ina social way since ancient times and solve the problems they face through cooperation,created different societies as a result of respective cooperation. In order to protectexistence and order of these societies, various rules were created. However, an institutionthat embraces the whole society and has sanction power is needed in order to exercisethese rules. This institution is called ?state?. Basically, state exists to cover needs ofhumans and solve their problems. The desire to protect common share of peopleconstituting the society creates the state. Therefore, it is everyone?s responsibility toprotect the state.State is an institution that is formed according to the thoughts and life styles of thepeople living in it. Thus, religion, which has a significant power on shaping thoughts ofpeople, has a significant effect on state. This effect is seen in Islam that I have reviewed.Because of its structure, Islam has effect both on material and spiritual subjects. It is auniversal religion that has the power to affect not only beliefs but also life styles ofpeople.At this point, Al-Farabi, who is an important Turkish-Islamic philosopher, alsobenefited from universality of Islam besides its respective aspect. Al-Farabi was affectedby thoughts of Platon and Aristoteles while forming his thoughts about state andadministration. Al-Farabi made these philosophers? thoughts, which are limited becauseof the city state in which they live in, embrace the whole world by compensating themwith universality of Islam.