İbni Haldun ve G. Vico karşılaştırmasında doğalcı ve tinselci tarih felsefesi

Abstract

Bu çalışmada, Antikçağ'dan başlayan ve ilk tarihsel düzen olan döngüselci anlayışın, Yahudilik ve Hıristiyanlıkla birlikte gelen insanın zamansallığı anlayışıyla tarihin anlam farklılaşmasına uğraması sonucu ortaya çıkan ilerlemeci anlayışın tarihsel seyri incelenmekte ve bu inceleme için de kabul gören bu ilerlemeci görüşün gelişimi içerisinde devam ede gelen felsefi görüşlerin arasında tezat bir anlayış ve bilinçle hareket eden iki düşünürün, İbni Haldun ve G. Vico'nun, dönemlerinde kabul görmemiş olan eserleri ele alınmaktadır.Ayrıca döngüselciliğin, doğalcı ve tinselci bakış açısıyla yorumlanmış olduğu ?Mukaddime? ve ?Yeni Bilim?in karşılaştırması yapılarak, bu düşünürlerin aynı tarihsel düzene getirdikleri farklı yorumlar irdelenmeye çalışılmış ve aralarındaki ayrımlara ulaşılmaya çalışılmıştır.

In this study, historical process of cyclic approach that is the first historical system started in Ancient ages, and progressive approach resulting from semantic differentiation of history and temporality approach of human as a result of Judaism and Christianity are reviewed. For this revision, timely dishonored works of İbn Khaldun and G. Vico who are philosophers acting opposite to continuing philosophical views within honored progressive approach are discussed.In addition, the endeavor here is to study different point of views of these philosophers about the same historical system and understand differences between them by comparing ?The New Science? and ?Muqaddimah? in which cyclic is interpreted with naturalist and spiritualist views.