Türkiye`de çiğ süt piyasasının oluşumu, sektörün mevcut durumu ve organizasyon yapısı: Batı Akdeniz Bölgesi (BAB) örneği

Abstract

Bu tez, genel olarak Türkiye Süt sektörünün ve bölgesel olarak Batı Akdeniz Bölgesi (BAB) süt sektörünün incelenmesini kapsar. Bu tez ile ülke genelinde ve BAB`da çiğ süt piyasasının oluşumu, sektörün organizasyon yapısı, sütün pazarlama kanalları, üreticilerin sektörel ve teknolojik gelişmelere adaptasyonu, örgütsel yapıların sektördeki yeri, sektöre yönelik kamu desteklerinin ortaya konması ve sektörün aksayan yönlerinin tespit edilerek çözüm önerilerinin ulusal ve bölgesel bazda belirlenmesi amaçlanmıştır.BAB çiğ süt piyasasının oluşumunun, pazarlama kanallarının ve sektörün organizasyon yapısının ülke geneli ile paralellik gösterdiği görülmüştür. Burdur ilinin sektörde ülke standartlarının ilerisinde model oluşturabilecek bir yapılanmaya sahip olduğu, Isparta ilinde sektörün çok fazla gelişemediği ve Antalya ilinde dinamik piyasa oluşumuna rağmen sektörün birçok sorunu olduğu görülmüştür. Türkiye süt veriminin AB ve dünya standartlarının altında olduğu, süt üretiminde ırk seçimlerinin değiştirilmesi gerektiği, çiğ süt kalitesinin, özellikle Antalya ilinde, yetersiz olduğu, üretici bilincinin çok düşük seviyelerde olduğu belirlenmiştir. Sokak sütçülüğünün pazarın % 10`luk kısmına hakim olduğu, üretici ve sanayici bazında teknolojik adaptasyonların sağlanamadığı, kayıt dışılığın devam ettiği, süt ve süt ürünleri tüketiminin yetersiz olduğu, çiğ süt fiyat oluşumunda sanayicinin baskın olduğu ve üreticinin zarar ettiği saptanmıştır. Üretici bünyesinde güçlü örgütsel duruş sergilenememesi, kamu desteklerinin ve mevcut mevzuatın yetersiz olduğu tespit edilmiştir.BAB olarak sektördeki ilerleme için Antalya ilindeki mevcut durumun ivedilikle iyileştirilmesi gerekliliği bulunmaktadır. Yerli ırkın azaltılması, üretici bilincinin arttırılmasına yönelik eğitim çalışmaları, ulusal düzeyde kamu desteklerinin arttırılması, teknik personel istihdamının arttırılması ve mevzuat düzenlemelerini bu yönde olması, üretici örgütlenmelerinin sanayici ile pazarlık edebilecek düzeyde sağlanması, kayıt altına alma ve hatta sektörde izlenebilirliğin sağlanması, tüketimi arttırmaya yönelik okul proğramları ve kampanyalarının oluşturulması, çiğ süt kalitesinin kimyasal ve mikrobiyolojik açıdan arttırılması ve bu yönde soğuk zincirin tam anlamıyla oluşturulması, üretici-sanayici ortaklıkları kurularak dikey entegrasyon modellerinin oluşturulması ve çiğ sütün kaliteye göre fiyatlandırılabilmesi için çalışmalar başlatılması çalışma sonucunda tespit edilen çözüm önerileridir.

This piece of written research generally comprehends to analyse dairy sector in Turkey and regionally in The Western Mediterrian Region (WMR). It?s aimed to determine; formation of dairy products marketing, organizational structure of dairy sector, marketing channels of milk, the adaptation of dairy farmers to sectoral and technological developments, the place of organizational structure of dairy farmers in the sector, the effects of introducing several public supports, sectoral exceptions and to offer solutions in the base of national and regional , in the Country and WMR.It?s seen that formation of raw milk marketing, marketing channels and organizational structure of the sector in WMR is analogous to whole Turkey. The city of Burdur has a structure that can be an advanced model for sectoral standards of the country. In Isparta, we can not say the sectoral developments are adequate. In Antalya, there are lots of sectoral problems in spite of formed dynamic marketing. It? determined that; efficiency of dairy in Turkey is worse than EC and upper world, choice of cattle race should be changed, raw milk quality is deficient chiefly in Antalya and consciousness of producers is at low levels. It?s obvious that street dairy marketing is remaining in possesion of 10% of the field, technological adaptation has not be gained in the base of producers and manufacturers, unregistered production has been remaining, in whole Turkey consumption of dairy products is deficient and in the price range, manufacturers have a dominant role that bring about losing of dairy farmers. It?s ascertained that dairy farmers have not been displaying strong organizational position, also, public supports and existing legislations are exiguous.In Antalya, existing situation should be redeveloped troughly for getting on dairy sector of WMR. As conclusion, decreasing domestic races, training for increasing consciousness of dairy farmers, expanding government supports for agricultural marketing, enlarging employment of technical personnel for technical assistance and for this reason regulating laws and regulations are suggested. Also, Dairy farmer organizations should be supported to bargain with manufacturers. Registration and traceability should be fixed. To increase cunsumption of dairy products, school programs and several campaings should be introduced. Chemical and microbiological quality of dairy should be redoubled by supplying cold chain. In additives, by organizing partnerships between dairy farmers and manufacturers, vertical integration models should be composed and raw milk prices should be fixed according to microbiological and chemical quality.