İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışlarının okullardaki yaratıcı iklim üzerine etkisi

Abstract

Bu çalışmada ilköğretim okulu yöneticilerinin etik liderliklerinin okullardaki yaratıcı iklim üzerine etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini, 2007?2008 Eğitim Öğretim yılında Antalya ili merkez ilçe sınırları içinde bulunan 163 devlet ilköğretim okulunda görev yapmakta olan 4443 ilköğretim okulu öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışmada 1108 ilköğretim okulu öğretmeni anketi değerlendirmeye alınmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak anket formu kullanılmıştır. Üç bölümden oluşan anket formunun birinci bölümde öğretmenlerin kişisel bilgilerinin öğrenilmesini sağlayan maddelere, ikinci bölümde Sungur (1997, s.224-230) tarafından geliştirilen ?Yaratıcı Okul İklimi Ölçeği? maddelerine, üçüncü bölümde ise ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin yöneticilerinin etik liderlik davranışlarına yönelik görüşlerini belirlemek amacıyla, Yılmaz'ın (2006, s.87) ?Etik Liderlik Ölçeği (ELÖ)? maddelerine yer verilmiştir. Yaratıcı Okul İklimi anketinin madde toplam test korelasyonu (Cronbach's Alpha) r= 0. 987, Etik Liderlik anketinin ki ise r=0. 975 bulunmuştur.Ölçekte Likert tipi beşli derecelendirme ölçeği (1: Hiçbir zaman, 2: Nadiren, 3: Bazen, 4: Sık Sık, 5: Her zaman) kullanılmıştır. Anlamlılık testlerinin tümünde p ? .05 düzeyi esas alınmıştır. Verilerin analizinde yüzde, frekans, aritmetik ortalama, standart sapma, pearson korelasyon katsayısı, çoklu doğrusal regresyon analizi, parametrik testlerden ilişkisiz örneklemler için t-testi, ilişkisiz örneklemler için tek faktörlü varyans analizi (One Way ANOVA) ile parametrik testlerin varsayımlarının karşılanamaması durumunda parametrik olmayan testlerden Kruskal Wallis H testi kullanılmıştır.Araştırma sonucunda, ilköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin görüşlerine göre okul yöneticilerinin yeterli oranda etik liderlik davranışları sergiledikleri bulunmuştur. Öğretmenlere göre okul yöneticileri en fazla `Karar Vermede Etik` boyutundaki davranışları, en az ise ?İklimsel Etik? boyutundaki davranışları gerçekleştirmektedirler. Aynı zamanda, öğretmenlere göre ilköğretim okullarında görev yapan yöneticiler okulda yaratıcı bir iklim oluşturma ve geliştirme amaçlı davranışları da yeterli oranda sergilemektedirler. Öğretmenlere göre okul yöneticileri, yaratıcı okul ikliminin `Girişkenlik ve Motivasyon`, `Güven ve Destek Olma`, `Otonomi ve Üretkenlik` ve `Engelleri Kaldırma` alt boyutlarında yer alan davranışları sık sık; ?Görüşmeler? ve ?Risk Alma? alt boyutlarında yer alan davranışları ise bazen gerçekleştirmektedirler. Son olarak, yine öğretmen görüşlerinden elde edilen çoklu doğrusal regresyon analizi sonuçlarına göre yöneticilerin etik liderliklerinin okullardaki yaratıcı okul iklimi üzerinde çok önemli bir etken olduğu sonucuna varılmıştır.

The purpose of the study was to define the effect of school administrators? ethical leadersip on creative school climate in primary schools. The study was modelled as a survey search. The population of the study consists of 4443 teachers working in state primary schools in the center of Antalya in 2007-2008 educational years. 1108 teacher questionnaires were evaluated in the study.A questionnaire form was used for gathering data in the study. The questionnaire consists of three parts. The first part of the questionnaire aimed to collect date on the personal information of the participants. The second part included items of ?Creative School Climate Questionnaire? which was developed by Sungur (1997, s.224-230). The last part included items of ?Ethical Leadership Questionnaire? was developed by Yılmaz (2006, s.87) for defining the degree of ethical leadership of primary school administrators. Within-items reliability test was done by using the Cronbach?s reliability correlation analysis. The Cronbach?s Alpha value of the creative school climate part was r= 0.987. The Cronbach?s Alpha value of the ethical leadership part was r=0.975.A five point Likert Scale ranging from ?never? to ?always? was used in the study. The significant level of 0.05 was set for all the analyses. Specific descriptive analyses which were conducted to calculate the data included percentage, frequency, means, standard deviation, t-test and one-way ANOVA for unrelated sampling, Pearson's correlation coefficient, multiple regression analysis.As the result of the study, ethical leadership skills of the administrators were found adequate according to the views of primary teachers. According to their views, primary school administrators performed ?ethical desicion making? behaviours at the most and they performed ?ethical climate? behaviours at least. In addition to this, behaviours of desing and develope a creative school climate are done adequately by primary school administrators according to the views of primary teachers. According to these views, administrators often performed ?Challenge and Motivation?, ?Trust and Support?, ?Freedom and Productivity? and ?Eliminating Barriers? behaviours and they sometimes performed ?Debates?, ?Risk Taking? behaviours. Finally, the results of multiple regression analysis gathered from teachers? views showed that the ethical leadership behaviours of school administrators were significant variables in defining the creative school climate.