1982 Anayasasına hukuk devleti ile ilgili değişiklikler

Abstract

Hukuk devleti anlayışı tarih boyunca insan hakları ekseninde kurulmuş ve gelişmiştir. Hukuk devleti, her işinde ve işlevinde adalet idesine bağlı, düzeni halkın katkısı ile kurulan ve işleyen, insanın onurlu ve sorumlu bir varlık ve insanlığından gelen temel hak ve özgürlükleri bulunduğuna inanan ve bu hak ve özgürlükleri nereden gelirse gelsin her türlü saldırıya karşı koruyan, bütün işlemlerini yargı denetimi altında tutan, mahkemeleri bağımsız ve tarafsız olan, devlettir. Hukuk devleti siyasi iktidarın sınırlanmasına hizmet eden bir ilke olup keyfi gücün yarattığı tehlikeyi asgariye indirmek amacı taşımaktadır. Hukuk Devletinin, temelini insan hakları ve adalet oluşturur. Hukuk devletinin gelişimi, bireyin temel hak ve özgürlüklerinin gelişimi ile doğru orantılıdır. Temel gerekleri bu şekilde belirlenen hukuk devleti ile ülkemizin tanışması ise Osmanlı Devleti dönemine kadar uzanmaktadır. Osmanlı Devleti'nde Sened-i İttifak ile başlayıp, Tanzimat ve Islahat Fermanları ve ardından da 1876 Kanun-i Esasisi ile devam eden bu sürecin Osmanlı Devleti dönemindeki son önemli evresi 1908 Kanun-i Esasi değişiklikleridir. Cumhuriyet döneminde ise 1921 Anayasası, 1924 Anayasası, 1961 Anayasası ve 1982 Anayasası gibi yürürlükte olan Anayasalar ve hukuk devletinin askıya alındığı darbe dönemleri, hukuk devletinin ülkemizdeki gelişim evreleridir. Hukuk devletinin askıya alındığı bir dönem olan 12 Eylül darbesinden sonra kabul edilen 1982 Anayasası ise hukuk devletini ilkesini takipçisi olduğu 1961 Anayasası'na göre daha düşük bir seviyede benimsemişti. Bu çalışmanın ana konusunu, ilk şekliyle düşük bir seviyenin belirlediği hukuk devleti ilkesinin, 1982 Anayasası'nda yapılan değişikliklerle hangi noktaya geldiğinin tartışılması oluşturmaktadır. Hukuk devletini ilk şeklinde oldukça düşük seviyede benimseyen 1982 Anayasası'nda çeşitli defalar yapılan değişikliklerin, siyasi bir ideal olan hukuk devletini ne şekilde etkilediği sorusuna bu çalışmada cevap aranacaktır.

State of Law principle has been based on the grounds of human rights and developed. State of Law, respects to justice principle while performing its duties as well as accepting the people have fundamental rights and freedoms. State of Law principle protects those rights and freedoms against all threats. All transactions of State of Law are supervised by judicial bodies which are impartial and independent. State of Law principle enables the restriction of political power and prevents this power to be used in discretionary way. Human rights and justice constitute the grounds of State of Law principle. provement of State of Law principle is related to improvement of fundamental rights and freedoms. The acquaintance of state law whose necessities are determined in this manner with our country traced to the period of Ottoman Empire. In the Ottoman Empire, it has started with the charter of alliance, then the political reforms as well as edicts of reform following by the Ottoman basic laws in 1876 and next the last important phase which was the changes performed in 1908 in Ottoman Basic laws 1876. Regarding the republic period, the constitutions being in force in 1921, 1924, 1961 and 1982 as well as the coup periods where the state of law has been suspended are the main development phases of the state of law in our country. The constitution of 1982 accepted after the coup of 12th September where the state of law has need suspended, has been less adopted than the constitution of 1961 as the successor of the principles of state of law. The main subject of thin work is the discussion of the present state of the state of law founded at the initial form by a low grade with the amendments made in the constitution of 1982. This work will try to find an answer to the following question how did the amendments repeatedly made in the constitution of 1982 which had first adopted the state of law in very low grade affect the state of law.