Müşteri karlılık analizinde faaliyet tabanlı ile zaman etkenli faaliyet tabanlı maliyet yöntemlerinin karşılaştırmalı olarak incelenmesi: Seyahat acentası örnek olayı

Abstract

Hızla artan küresel rekabet ortamında üstünlük sağlamak isteyen işletmeler, sadece ürün karlılığını değil müşterilerin de karlılığını bilmek zorundadırlar. Müşterilerin işletme karlılığına ne kadar katkı sağladığını belirlemeye yarayan müşteri karlılık analizi, işletmelerin varlıklarını devam ettirmeleri için alacakları kararlarda önemli bilgiler sağlamaktadır. Müşteri karlılık analizinin hesaplanmasında dikkat edilmesi gereken müşteri maliyetlerinin doğru olarak belirlenmesidir. Doğru bilgiyi sağlamak amacıyla son zamanlarda artan hesaplama ve ölçüm yöntemleri dikkat çekmektedir. Özellikle son yıllarda faaliyet tabanlı maliyetleme yönteminin eksik yanları dikkate alınarak geliştirilen zaman etkenli faaliyet tabanlı maliyetleme yönteminin daha doğru bilgi sağladığı düşünülmektedir. Faaliyet tabanlı maliyetleme yönteminde karşılaşılan zorlukları önleyen, uygulaması ve güncellemesi çok daha kolay, maliyeti düşük olan ve daha doğru bilgiler sağlayan Zaman Etkenli Faaliyet Tabanlı Maliyet Yönteminin en önemli özelliği kapasitenin dinamik şekilde hesaplanıp, faaliyet maliyetlerine yansıtılabilmesi ve kullanılmayan kapasite maliyetinin ayrıştırılabilmesidir. Faaliyet tabanlı maliyetleme yöntemine göre zaman etkenli yöntemi özel kılan nokta, tek bir maliyet taşıyıcısı olarak zamanın kullanılmasıdır.Bu çalışmada; örnek bir seyahat acentasında FTM yöntemine göre yapılan müşteri karlılık analizi ile zaman etkenli FTM yöntemi kullanılarak yapılan müşteri karlılık analizi sonuçları değerlendirilerek yeni sistemin analiz sonuçlarına olan etkilerinin ortaya konulması amaçlanmıştır.

In the rapidly growing environment of global competition, companies have to know not only the product profitability but also the customer profit. Customer profit analysis, which is used for determining the amount of contribution made by customers to business profitability, provides significant information in their decisions for businesses to survive. The thing that should be considered in calculating customer profit analysis is accurate description of customer cost. Recently increasing calculation and measurement methods to provide accurate information are getting attention. Especially in recent years, Time Driven Activity Based Costing, which was developed considering the drawbacks of activity-based costing, is thought to produce more accurate information. The most important feature of Time Driven Activity Based Costing that prevents problems encountered in activity-based costing is that dynamically calculated cost can be reflected in operating cost and the cost of unused capacity can be decomposed. The use of time as the only cost carrier in Time Driven Activity Based Costing model makes it special compared to activity-based costing model.This study aims to present the effects of the new system on analysis results evaluating customer profitability analysis based on activity-based costing and based on Time Driven Activity Based Costing in a travel agency.