Osmanlı topraklarına yapılan göçler ve Muhacirin-i İslamiye Komisyonu

Abstract

Osmanlı Devleti'nin genişleme dönemlerinden sonra giriştiği savaşlarda topraklarını kaybetmeye başlaması aynı zamanda o topraklarda yaşayan Türk ve Müslüman kitlelerin geriye doğru göçlerinin de başlamasına yol açmıştır. Osmanlı Devleti Kırım, Balkanlar, Kafkasya ve Akdeniz-Ege adalarından çekildikçe bu bölgelerde yaşayan Müslüman topluluklar da Osmanlı'nın hakimiyetindeki topraklara göç etmişlerdir. 1783 yılında Kırım'ın Rusya tarafından ele geçirilmesiyle kitlesel olarak yaşanmaya başlayan göçler XIX. yüzyılda artarak sürmüş ve Osmanlı Devleti'nin yıkılışına kadar neredeyse kesintisiz olarak devam etmiştir. Yaşanan göçlerle Osmanlı topraklarına sığınan muhacirlerin iskân edilmesi devlet eliyle yapılmaya çalışılmış ve bu amaçla çeşitli zamanlarda geçekleşen yoğun göç dönemlerinde göçmen iskân kurumları oluşturulmuştur. Oluşturulan bu kurumlardan biri de Muhacirin-i İslamiye Komisyonu'dur. Osmanlı padişahının başkanlığında faaliyetlerine başlayan Muhacirin-i İslamiye Komisyonu'nun çalışmaları 1908'de lağvedilmesine kadar aralıksız sürmüştür. Bu tez çalışmasında Osmanlı topraklarına yapılan göçlerle birlikte Muhacirin-i İslamiye Komisyonu'nun iskân çalışmaları ve göçmenlere yönelik faaliyetleri incelenmiştir.

As a result of the wars after the expansion period, the Ottoman Empire began to lose some of its territories, which led to the reverse migration of Muslim Turks who lived there. As the Ottoman Empire withdrew from the Crimean, the Balkans, the Caucasus and the Mediterranean-Aegean islands, Muslim communities living in these regions migrated to the Ottoman-dominated lands. Mass migration which began with the capture of the Crimea by Russia in 1783, continued increasingly until the 19th century and lasted until the collapse of the Ottoman Empire without interruption. The settlements of migrants who took refuge in the Ottoman Empire were organized by the state and thus immigrant settlement agencies were set up for this purpose at various times when intensive immigration activities took place. One of these institutions was Refugees-i-Islamia Commission. This commission, chaired by the Ottoman Sultan, continued its activities until its abolition in 1908. This study examines the migrations to the Ottoman territories and the activities of the Refugees-i-Islamia Commission regarding refugees and their settlement.