Farklı ırklara ait koyun sütlerinin fizikokimyasal özellikleri ile süt protein fenotipleri arasındaki ilişki ve incelenen özelliklerin laktasyon boyunca değişimi

Abstract

ÖZET Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliği'nde yetiştirilen, İvesi ve Morkaraman ırkı koyun sütü proteinlerinin fenotipik yapısı incelenmiş, fenotipik yapı ile sütün bileşimi, titrasyon asitliği ve maya ile pıhtılaşma süresi arasındaki ilişki araştırılmıştır. Aynca, araştınlan özelliklerin laktasyon boyunca değişimi de incelenmiştir. as-Cn ve p-Cn fenotipleri denature edici şartlarda kesikli-PAGE yöntemiyle, p-Lg fenotipleri ise tabii ve kesiksiz-PAGE yöntemiyle tespit edilmiştir. İvesi ve Morkaraman ırkı koyun sütlerinde ots-Cn 2 ve 3 bant fenotipi tespit edilmiştir. Og-Cn fenotip frekansları bakımından her iki ırk arasında önemli farklılık (xh2=0-623) bulunmamıştır. cts-Cn fenotipleri açışından, kurumadde, protein, yağ, laktoz, yağsız kurumadde ve kül oranı arasındaki farklılık önemsiz, titrasyon asitliği ve pıhtılaşma süresi arasındaki farklılık ise önemli (P<0.05 ve P<0.01) bulunmuştur. Irk x ots-Cn fenotipleri interaksiyonu, kurumadde, protein, yağ, laktoz, yağsız kurumadde ve titrasyon asitliği açısından önemsiz, kül oranı ve pıhtılaşma süresi açısından P<0.05 ve P<0.01 düzeyinde önemli bulunmuştur. İvesi ve Morkaraman ırkı koyun sütlerinde p-Cn 2 ve 4 bant fenotipi tespit edilmiştir. p-Cn fenotip frekanslan açısından her iki ırk arasında farklılık (xh2=0.242) bulunmamıştır. p-Cn fenotipleri ve ırk x p-Cn fenotipleri interaksiyon etkisi incelenen bütün özelliklerde önemsiz çıkmıştır. İvesi ve Morkaraman ırkı koyun sütlerinde p-Lg AA, AB ve BB fenotipleri tespit edilmiştir, p- Lg fenotip frekanslan bakımından her iki ırk arasında önemli farklılık (xh2=1-021) tespit edilmemiştir. p-Lg fenotipleri açısından, kurumadde, laktoz, yağsız kurumadde, kül ve titrasyon asitliği arasındaki farklılık önemsiz, pıhtılaşma süresi arasındaki farklılık P<0.05 düzeyinde, protein oranı arasındaki farklılık P<0.01 düzeyinde önemlidir. Irk x p-Lg fenotipleri interaksiyonun ise, kurumadde ve kül oranı açısından önemsiz, yağ, laktoz ve titrasyon asitliği açısından önemli (P<0.05), protein, yağsız kurumadde ve pıhtılaşma süresi açısından çok önemli (P<0.01) olduğu tespit edilmiştir. Laktasyon boyunca kurumadde, protein, yağ, laktoz ve yağsız kurumadde oranı önemli düzeyde (P<0.01) yükselmiş, kül oranı ve pıhtılaşma süresi önemli düzeyde (P<0.01) farklılık göstermiş, titrasyon asitliği ise değişmemiştir. Irk x ay interaksiyonu, kurumadde, yağ, laktoz ve yağsız kurumadde oranı açısından önemli (P<0.01), protein, kül oranı, titrasyon asitliği ve maya ile pıhtılaşma süresi açısından ise önemsiz olduğu ortaya konmuştur.

ABSTRACT Milk protein polymorphism and the relationships between milk protein polymorphism and milk composition, acidity degree and rennet clotting time were studied in Awassi and Morkaraman ewe breeds rared in the Atatürk University Agricultural Research and Application Farm. In addition to these, the changes in the milk composition, titratable acidity, and rennet clotting time were investigated in the lactation period. Disc-PAGE method was used to phenotype Os- Cn and p-Cn, but for p-Lg native-PAGE method was applied. ots-Cn 2 band and 3 band phenotypes in the milk of Awassi and Morkaraman breeds were found. Differences in phenotypic frequencies of Os-Cn in breeds were not significant (Xh2=0.623). ois-Cn phenotypes had a significant effect (P<0.05) on titratable acidity and highly significant (P<0.01) on the rennet clotting time. Dry matter, protein, fat, lactose, solid non-fat and ash ratios were not effected significantly by cts-Cn phenotypes. It was found that the interactions of breeds x ctg-Cn phenotypes were significant (P<0.05) for ash ratio and highly significant (P<0.01) for rennet clotting time, while for dry matter, protein, fat, lactose, solid non-fat ratios, and titratable acidity were not significant. For p-Cn, 2 band and 4 band phenotypes in the milk of Awassi and Morkaraman breeds were found. Differences in phenotypic frequencies of p-Cn in breeds were not significant (xh2=0.242). The effect of p-Cn phenotypes and also the interactions of breeds x p-Cn phenotypes for all the traits were not significant statitically. In the milk of Awassi and Morkaraman breeds p-Lg AA, AB and BB phenotypes were isolated. Differences in phenotypic frequencies of p-Lg were not significant (Xh2= 1-021). p-Lg phenotypes had a significant influence (P<0.05) on the rennet clotting time and highly significant influence (P<0.01) on the protein ratios, while dry matter, fat lactose, ash, solid non-fat ratios and titratable acidity were not effected significantly. The interactions of breeds x p-Lg phenotypes were found significant (P<0.05) for fat, lactose ratios, and titratable acidity and highly significant (P<0.01) for protein, solid non-fat ratios and rennet clotting time, while for dry matter and ash ratios were not significant. Dry matter, protein, fat, lactose, solid non-fat ratios were increased highly significantly (P<0.01), ash ratio and rennet clotting time were changed significantly (P<0.01) and titratable acidity was not changed significantly along lactation period. It was found that the interactions of breeds x month were found highly significant (P<0.01) for dry matter, fat, lactose and solid non-fat ratios, while for protein and ratios, titratable acidity and rennet clotting time were not significant.