Türkiye`de mekansal özelliklerin kentlerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeylerine etkisi

Abstract

Bu çalışmada, Türkiye'deki kentlerin sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyelerine etki eden mekansal faktörler Coğrafi Olarak Ağırlıklandırılmış Regresyon yöntemi kullanılarak uygulamalı olarak analiz edilmiştir. Analizde mekansal dışsallıkların ve heterojen etkilerin sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyesini ne derecede etkilediği sorgulanmıştır. Analizde 2003 ve 2011 yıllarına ait veriler kullanılmış, temel veri tabanları Türkiye İstatistik Kurumu'ndan temin edilmiştir. İki ayrı zaman kesitine ait veri setiyle yapılan ampirik analizde, kentlerin sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyesine etki eden faktörlerin etkilerinin ne düzeyde olduğu söz konusu yılların verileriyle Coğrafi Olarak Ağırlıklandırılmış Regresyon yöntemi kullanılarak ayrı ayrı analiz edilmiştir. Sonuçlar, Türkiye'de batıdan doğuya doğru gidildikçe kentlerin sosyo-ekonomik düzeyinde bir düşüş olmasının komşuluk ilişkisinin yarattığı dışsallıkla ilişkili olduğunu göstermiştir. Türkiye'de kentler arasındaki sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi farklılıklarında bir azalma olduğu gözlenmiş, fakat bu yakınlaşmanın nedeninin görece iyi bölgelerin düzeyindeki gerileme olduğu saptanmıştır.Anahtar Kelimeler: Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik, Ekonomik Coğrafya, Mekansal Ekonometri, Coğrafi Olarak Ağırlıklandırılmış Regresyon

In this study, the geographical factors affecting socio-economic development level of the cities in Turkey was analyzed using Geographically Weighted Regression (GWR) method. In the analysis, the extent of heterogeneous effects and geographical externalities on socio-economic development level was questioned. Basic databases were obtained from Türkiye Istatistik Kurumu and the data from the years 2003 and 2011 were used. In the empirical analysis conducted with two time sets, the effect of the factors affecting socio-economic development level was tested seperately using Geographically Weighted Regression. Results showed, the decline in the socio-economic level from west to east within Turkey is related with the externality created by neighborhood relations. The socio-economic level differences among cities is observed to be declined but it is determined that this decline is due to decrease in the socio-economic level of the relatively highly-developed cities.Keywords: Socio-economic Development, Economic Geography, Spatial Econometrics,Geographically Weighted Regression