Beydağları Sahil Milli Parkı`nın rekreasyonel değeri`nin belirlenmesi: Seyahat maliyeti ve koşullu değerleme yöntemi örneği

Abstract

Ekosistemler insanlara ekonomik üretim için gerekli olan hammaddeleri sağlar. Başta kereste ürünleri olmak üzere bu kaynakların çoğu piyasa aracılığıyla fiyatlandırılabilmektedir. Bundan başka ekosistemler rekreasyonel ve pasif kullanım değerlerine sahiptir. Bu değerler doğrudan gözlemlenemez ve piyasada fiyatlandırılamaz. Rekreasyonel değer ile ekosistemlerin kullanım değeri kastedilmektedir. Yani bir doğal alana yapılan ziyaretten alınan haz ve elde edilen fayda söz konusudur. Pasif kullanım değeri veya kullanım dışı değerler ise ekosistemlerin karbon depolama, erozyon önleme, biyoçeşitlilik gibi değerleridir. Bu değerler aslında daha çok ekosistem hizmetleri olarak nitelendirilmektedir. Ekosistemlerin sağladığı kullanım ve kullanım dışı değerlerin ekonomik bir anlam kazanabilmesi için piyasa dışı yöntemlere gereksinim vardır. Bir ekosisteme ekonomik açıdan değer biçmek tartışmalı bir konu olsa da, ekonomik teoriye göre değeri olmayan bir şeyin fiyatı da `0` olmaktadır. Ayrıca ekosistemler ve doğal kaynaklar, ortak kaynak özelliğinde olan kamu mallarıdır. Ekonomik anlamda fiyatı `0` olan bir mal da aşırı tüketimle karşı karşıya kalmaktadır. Bu çalışmada Beydağları Sahil Milli Parkı'nın toplam ekonomik değeri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla kullanılan iki piyasa dışı yöntem olan Seyahat Maliyeti ve Koşullu Değerleme yöntemleriyle parkın kullanım ve kullanım dışı değerleri hesaplanmıştır. Araştırma sonucuna göre ziyaret başına bir kişi için elde edilen tüketici rantı 642,92 TL olarak hesaplanmıştır. Parkın yıllık 750.000 kişiyi ağırladığı ve bir kişinin yıllık ortalama 2,9 ziyaret yaptığı göz önüne alındığında parkın yıllık rekreasyonel amaçlı kullanımının ekonomik değeri 1.398.351.000 TL olmaktadır. Koşullu Değerleme Yöntemi'yle parkın kullanım dışı değeri belirlenmeye çalışılmıştır. Buna göre kişi başı ödeme istekliliği 84,69 TL ve yıllık kullanım dışı değer ise 188.228.775 TL olarak bulunmuştur. Yıllık toplam ekonomik değer ise kullanım ve kullanım dışı değerlerin toplamına eşittir. Buna göre parkın yıllık toplam ekonomik değeri 1.586.579.775 TL olarak hesaplanmaktadır.Anahtar Kelimeler: Seyahat Maliyeti, Koşullu Değerleme, Rekreasyonel Değer

Ecosystems provide raw materials needed for the economic activity. These raw materials like timber can be priced in a free market. Besides that, ecosystems have also recreational and passive use values. Unlike the raw materials provided by ecosystems, these services can neither be directly observed nor be priced through the market mechanism. The recreational value is often referred to use value. Use value means the pleasure or utility that one derives from a visit to a specific natural area. On the other hand, passive use values are the values like carbon storage, erosion control and biodiversity. These values are often called `ecosystem services`. In order to determine these use and non-use values, non-market valuation techniques are to be used. Although ecosystem valuation is a controversial issue, according to the economic theory if a commodity has no value, it has also zero price. And when a commodity has zero price, it is at risk of excessive usage. The main purpose of this study is to determine the total economic value of the Beydağları Coastal National Park. To achieve this goal, Travel Cost and Contingent Valuation, two of the non-market valuation techniques, were used. The Travel Cost Method was used to calculate the annual recreational use value and the Contingent Valuation Method was used to determine the annual non-use value. According to the results, the consumer surplus per person is 642,49 TL. When it is considered that the park has 750.000 visitors annualy and annual visit to the park per person is 2,9 total annual recreational value was calculated as 1.398.351.000 TL. The Contingent Valuation Method is used to pin down the non-use value of the park. To the results, willingness to pay per person is 84,69 TL and annual non-use value of the park is 188.228.775 TL. The annual total economic value of the park equals the sum of use and non-use values. Thus, the total economic value of the park equals 1.586.579.775 TL.Keywords: Travel Cost, Contingent Valuation, Recreational Value