Turizm işletmelerinde devlet teşviklerinin TMS-20 standardı ve yasal düzenlemeler açısından incelenmesi

Abstract

Turizm; ekonomik, sosyo-kültürel ve çevresel etkileri olan, temelde insan faktörüne dayalı dinamik bir süreçtir. Amaçları ve biçimleri zaman içerisinde farklılık gösterse de günümüzde oldukça önem taşıyan bir sektör haline gelmiştir. Turizm, kavramın geçtiği ilk günden bugüne, büyük bir gelişme göstermiş ve beraberinde birçok sektörü de çeşitli şekillerde etkilemiştir. Bu açıdan bakıldığında turizmin ekonomik etkisinin, diğer etkilerine göre daha fazla dikkat çektiği söylenebilmektedir.Yatırım ağırlıklı bir sektör olan turizm sektörü, Türkiye'de özellikle 1980 yılından sonra sağlanan devlet teşviklerinin etkisi ile önemli bir gelişme göstermiş ve ülkenin ekonomik zorluklar yaşadığı dönemlerde sağladığı döviz girdisi ile dış açığın ve işsizliğin azaltılmasında, ödemeler bilançosunun iyileştirilmesinde önemli bir paya sahip olmuştur. Bu çalışma, turizm sektörüne sağlanan devlet teşviklerinin muhasebeleştirilmesi konusunu hem `TMS-20 Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi ve Devlet Yardımlarının Açıklanması Standardı` hem de `Yasal Düzenlemeler (Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Vergi Usul Kanunu)` açısından ele alarak, uygulamalar arasındaki farkları ortaya koymayı ve bu farklılıkların giderilmesi amacıyla yapılacak inceleme, araştırma ve çalışmalara yardımcı olmayı amaçlamaktadır.Bu amaçla hazırlanan çalışma dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde turizmin tanımı, tarihsel gelişimi, türleri, etkileri ve Türkiye ekonomisindeki yeri ve önemi ile ilgili genel tanımlamalara ve açıklamalara yer verilmiştir.İkinci bölümde genel olarak teşvik kavramına, teşviklerin amaçlarına ve özeliklerine, Türkiye'de turizm sektörüne sağlanan devlet teşviklerinin tarihsel gelişimine ve bu teşviklerin hangi sınıflandırma adı altında sağlanmış olduğu konusunda gerekli açıklamalara detaylı bir şekilde yer verilmiştir. Üçüncü bölümde kavramsal çerçeve kapsamında Muhasebe Standartları, TMS-20 Standardı, Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Vergi Usul Kanunu ile ilgili genel tanımlamalara ve açıklamalara yer verilirken turizm sektörüne sağlanan teşviklerin TMS-20 standardı ile Yasal Düzenlemeler açısından nasıl muhasebeleştirilmesi gerektiğine yönelik bilgiler sunulmuştur.Dördüncü ve son bölümde ise turizm sektörüne sağlanan teşviklerin TMS-20 Standardı ve Yasal Düzenlemeler (Tekdüzen Muhasebe Sistemi ve Vergi Usul Kanunu) çerçevesinde muhasebeleştirilmesi ile ilgili kapsamlı bir örnek uygulamaya yer verilmiştir. Örnek uygulama bölümünde verilen örneğin kuramsal bir örnek olması ve sadece belli başlı teşvik unsurlarını içermesi çalışmanın sınırlılıklarını oluşturmaktadır.

Tourism is a dynamic process which is based on human factor and has financial, socio-cultural and environmental effects. Although the purpose and types of it could show difference in time, today it is a very important sector. Since the beginning of tourism concept, it has been developed so much and it has also affected many sector in different ways. In this regard, it is possible to state that economic effect of tourism is much more than the other effects of tourism.Tourism is a sector which depends on investment and after 1980s in Turkey, with the support of government grants for the sector, there were important developments and with foreign exchange inflow to the country in financial difficulty times, it has an important share for the improvement of balance of payments, decrease in balance of payments deficit and unemployment rates. In this study, the issue on the recognition of government grants to tourism sector will be examined in the context of `TAS-20 Accounting of Goverment Grants and Explanation of Grant-in-aid Standards` and also within the context of `Legal Regulations (Uniform Accounting Policies and Tax Procedure Law)`, to demonstrate the differences between applications research and studies made in order to resolve these differences and aims to help the work.This study which is prepared with the above mentioned purpose, has four chapters. In the first part, definition of tourism, historical development, types, effects and the role of tourism in the economy of Turkey have been stated and also some general definitions and explanations are given. In the second part, in general the government grants aims and features are explained, historical development of government grants and the classification of those grants are explained in detail.In the third part; under the conceptual framework, Accounting Standards, TAS-20 (Turkish Accounting Standard) standard, Uniform Accounting System and Tax Law are given place in terms of the general definition and description for tourism industry and also there are general information on how to recognize those government grants to tourism sector in line with the TAS-20 (Turkish Accounting Standard) and Legal Regulations.The fourth and last section TAS-20 Standard and Legal Regulations (Law Uniform Accounting System and Tax Procedures) of government grants provided to the tourism sector has been given a place to a comprehensive framework of practices related to the recognition. There has been theoretical example given in section operation and only include the main grants are the limitations of the study.