Bakım sürecinde geronteknolojinin etkin kullanımı: Bakım verenlerin algılarına ilişkin nitel bir çalışma

Abstract

Yaşlanma ve yaşlılık, son yüzyılın en önemli toplumsal olaylarından birisi olarak küresel çapta etkisini göstermiştir. Türkiye ise bu yaşlanma trendinin dışında kalmamış ve bu süreci dünyanın en hızlı yaşayan ülkelerinden birisi hâline gelmiştir. Yaşam seyri içindeki toplumsal cinsiyet, yaş, eğitim, yoksulluk gibi kişisel ve yapısal faktörlere bağlı olarak hastalık, engellilik ve bakıma muhtaçlık durumlarının yaşlılar arasında görülme sıklığı artmıştır. Bakım konusu hem bakım alan hem de bakım veren için fiziksel, psikolojik, sosyal ve ekonomik anlamda birçok meseleyi de gündeminde barındırmaktadır. Teknoloji ise bu sorunların çözümü noktasında kritik bir yere konumlanmaktadır. Bu bağlamda geronteknolojik çalışmalar, sorunların çözümü ve bakım kalitesinin arttırılması yönünde önem kazanmaktadır. Nitel araştırma deseniyle tasarlanan ve görüşmelerin mülakat tekniğiyle gerçekleştirildiği bu çalışma, bakım verenlerin geronteknoloji farkındalığı, geronteknolojinin bakım süreçlerine entegrasyonu ve etkin kullanımı, mevcut geronteknolojik altyapı ve bu ürünlerin bakımda rol alan aktörlere avantaj ve dezavantajları bağlamında bakım veren perspektifini içermektedir.Çalışma kapsamında informel ve formel bakım veren 30 katılımcı ile görüşülmüştür. Katılımcıların %73,3'ü kadınlardan oluşmaktadır. Bakım verenlerin %93,3'ünde kronik, fiziksel veya ruhsal açıdan en az birisine ilişkin sağlık sorunu mevcuttur. Buna ek olarak %86,7'si sağlık sorunlarını, üstlendiği bakım rolüyle ilişkilendirmektedir. Bakım verenlerin tamamı geronteknolojik ürünlerin yaşadıkları birçok soruna çözüm sağlayacağını düşünse de bu ürünlerden etkin şekilde faydalanılmadığı tespit edilmiştir. Bunun en başta gelen sebeplerini ise bilgisizlik, düşük sosyoekonomik statü ve alım gücünün yetersizliği, bakım ortamının fiziki uygunsuzluğu ve ürünlere erişilebilirlik yönündeki eşitsizlikler oluşturmaktadır. Çalışma kapsamında geronteknolojinin bakım süreçlerine entegre edilememesinin şiddet, istismar ve ihmalin yeni bir türü olabileceği görülmüştür. Bakım literatüründe daha önce hiç değinilmeyen bu konu, gelecek yıllarda yaşlanma ve yaşlılık çalışmalarında geronteknolojik yoksunluk kavramıyla yerini alacaktır.Anahtar Kelimeler: Bakıma Muhtaçlık, Bakım Veren, Geronteknoloji, Geronteknolojik Yoksunluk

Aging and old age have been influential on a global dimension as one of the most important social events of the last century. Turkey is not outside of this aging trend and become in this process is one of the world's fastest living countries. Due to personal and structural factors in the life course such as gender, age, education, poverty, the frequency of illness, disability and dependency among the elderly has increased. The issue of care hold many issues on the agenda for both the caregiver and the care-recipient in terms of physical, psychological, social and economic sense. Technology is settled to a critical point in the solution of these problems. In this context, gerontological studies gain importance in the solution of problems and increase of quality of care. This qualitative study, incorporated interviews focused on caregivers' awareness of gerontechnology, integration and effective use of gerontechnology in care processes, the present gerontological infrastructure and the care giving perspective in the context of the advantages and disadvantages of actors involved in the maintenance of these products.Within the scope of the study, 30 participants with informal and formal care were interviewed and 73,3% of the participants were women. Some 93,3% of caregivers were found to have a health problem related to at least one chronic, physical or mental disorder. In addition, 86,7% of health problems were related to the care role they undertaken. Although all caregivers thought that gerontechnologic products would provide solutions to many problems they experienced, they were found not to be utilized effectively. The main causes of this composed of ignorance, low socioeconomic status and inadequacy of purchasing power, physical inadequacy of the care environment and inequality in accessibility to products. Within the scope of the study it has been seen that the inability to integrate gerontechnology into the maintenance processes could be a new type of violence, abuse and neglect. This topic, which has never been mentioned in the care literature, will takes it's place with the concept of gerontechnologic deprivation in aging and old age studies in the coming years.Keywords: Care Dependency, Caregiver, Gerontechnology, Gerontechnologic Deprivation