İki yıllık eğitim enstitülerinin matematik programlarının etkinliği üzerinde deneysel bir araştırma

Abstract

86 BÖLÜM ÖZET, VARGI VE ÖNERİLER Özet Deneysel nitelikte olan bu araştırma dört bölümden oluşmuştur. Bu bölümler sıra ile giriş, araştırmanın yöntemi, bulgular ve yorum ile özet, sonuç ve öneriler başlıkları altında sunulmuştur. Giriş bölümünde problem ele alınmıştır. Yirminci yüz yılın son yarısında her alanda olduğu gibi matematikte de yeni gelişmeler olmuştur. Bu gelişmeler yanında matematik öğretimi yeni boyutlar kazanmıştır, keşif yön temi, matematik öğretimnde çok kullanılan bir yöntem haline gelmiştir. Bu yöntemi, matematik okutan bazı öğretmenler adım ve sistematiğini bilmeden kullanmaktadırlar. Etkinliği kabul edildiğinde öğretmen yetiştiren kaynaklar da, bu yöntemin kullanılmasının ve öğretmen adaylarına bu yöntemin tanıtılma- sanın yararlarının çok büyük olacağı şüphesizdir. Araştırmanın amacı, `matematik öğretiminde keşif yönteminin, geleneksel takrir yöntemine göre öğrencilerin matematik başarılarında daha etkin olduğu` şeklinde bir denenceyi sınamaktır. Bunun yanında, öğrencilerin bilişsel ve duyuş sal davranıjslarında daha iyi gelişmeler sağlayıp sağlamadığı araştırılmaktadır. Ayrıca, bu yöntemin kullanılması halinde, geleneksel sınıf düzeninde değişiklik gerekip gerekmediği de incelenmektedir.87 Araştırma İki Yıllık Ankara Eğitim Enstitüsünde yapılmıştır. Deneysel nitelikte olan bu araştırmada, öğretim yöntemi bağım sız değişken olarak kullanılmıştır. Öğrenci ve öğretmen değişkenleri kontrol altına alınmaya çalışılmıştır. Bu nedenle denekler, grup eşleştirme yöntemi ne göre eşleştirilerek, iki gruba ayrılmıştır. Bunlar, deneme ve kontrol gruplarıdır. Deneme ve kontrol grubunda ders verecek olan iki öğretmenin yaş, kıdem, mezuniyet durumları ve katıldıkları hizmetiçi yetiştirme kurs- larının aym olmasına dikkat edilmiştir. Ayrıca her iki öğretmenle birlikte uygulama, yöntem ve teknikleri üzerinde çalışılmıştır. Bundan başka her iki öğretmen uygulama süresince kontrol edilmiş ve kendilerine rehberlik yapıl mıştır. Bu araştırmada, deneme ve kontrol gruplarım oluşturan denek lerin eşleştirilmesi ve başarılarının değerlendirilmesi için kullanılan ölçme araçlarının geçerli ve güvenilir olduğu varsayılmıştır. Araştırmanın bulguları, deneklerin sayısı ve yapısı, sunulan i- çerik, yürürlükteki yasa ve yönetmelikler ve değerlendirme süreci bakımın dan belirli koşullarla sınırlı bulunmaktadır. Ayrıca, araştırmada sıkça geçen bazı terimler, yanlış anlamaları ve değerlendirmeleri önlemek için tanımlan mışlardır. Araştırmaya, Ankara Eğitim Enstitüsünde, 1976-1977 öğretim yı lında başlanmıştır. Öğretim yılı başında, okula yeni kaydolan, modern mate-88 matik görmüş, yabancı dili ingilizce olan bir grup öğrenciye genel yetenek, matematik yetenek ve matematik başarı testleri uygulanmıştır. Bu testlerin ortalamalarına göre eşleştirilen 80 öğrencinin bir yarısı deneme, buna eş ol an öteki yarısı kontrol grubunu oluşturmuştur. Araştırmanın uygulaması, okulun programı gereğince, ikinci ya rıyılda başlamıştır. Deneye başlamadan önce, gruplardaki öğrencilerin birey sel, ailevi ve ekonomik durumlarım belirten bir anket uygulanmıştır. Bu ankette öğrencilerin cinsiyetleri, yaşları, anne ve babaları nın sağ ve öz olup olmadıkları, kardeşlerinin sayıları anne ve babalarının öğ renim durumları öğrencinin mezun olduğu lise, halen oturduğu yer, sağlık so runlarının olup olmadığı okula ve matematiğe karşı duydukları ilgiler sorul muştur. Bu anketle elde edilen verilere göre deneklerin yapışı incelenmiştir. Deneye başlarken» her iki gruba, aynı zamanda, 40 maddelik bir matematik başarı testi, ön test olarak uygulanmıştır. Aynı test ikinci yarı yıl sonunda son test olarak uygulanmıştır. Deney süresince dersler, deneme grubunda keşif yöntemi, kont rol grubunda takrir yöntemiyle işlenmiştir. Keşif yöntemine yardımcı olmak üzere kullanılan araçlardan ders yaprakları ( ders föyleri ) okulun programına uygun olarak hazırlanmış ve uygu lama yapıldıkça öğretmenlere ve deneme grubu öğrencilerine dağıtılmıştır.89 Her iki grupta, her bölüm işlendikçe bir ara test uygulanmıştır. Bu testlerden konularıyla ilgili olarak çeşitli kaynaklardan uyarlanmak sure tiyle ve her iki öğretmenin yardımıyla hazırlanmıştır. Deney sonunda elde edilen verilerin istatistik t - testi analizleri aşağıda belirtilen sıraya göre yapılmıştır. a) Deneme ve kontrol gruplarına uygulanan ön testlerin arit metik ortalamaları, b) Deneme ve kontrol gruplarına uygulanan son testlerin arit metik ortalamaları, c) Deneme ve kontrol gruplarına uygulanan birinci, ikinci, üçüncü, dördüncü ve beşinci ara testlerin aritmetik ortalamaları farkları bu lunmuştur. Araştırma sonunda elde edilen bulgular yorumlanmış ve şu so nuçlar elde edilmiştir : a) Deneme ve kontrol gruplarına uygulanan ön testlerin arit metik ortalamaları arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır. Bu durumda, eleştirme yöntemine göre yapılan eşlemenin iyi yapıldığı söylenebilir. b) Deneme ve kontrol gruplarına uygulanan son testlerin arit metik ortalamaları arasında anlamlı bir fark vardır. Buna göre, deneme gru bundaki öğrenciler son test sonunda kontrol grubundaki öğrencilere göre daha fazla başarı sağlamışlardır. Bu durumda, keşif yöntemiyle ders gören öğren-90 çilerin takrir yöntemiyle ders gören öğrencilerden daha başarılı oldukları söylenebilir. c) Deneme ve kontrol gruplarına uygulanan birinci ara testle rin aritmetik ortalamaları arasında hesaplama ve analiz yönünden anlamlı bir fark yoktur. Fakat, içlem ve uygulama bakımından anlamlı farklar vardır. Bu durumda, deneme grubundaki öğrenciler işlem ve uygulama bakımından kont rol grubundaki öğrencilerden daha başarılı olmuşlardır. d) Deneme ve kontrol gruplarına uygulanan ikinci ara testle rin aritmetik ortalamaları arasında hesaplama yönünden anlamlı bir fark yok tur. Fakat içlem uygulama ve analiz bakımından anlamlı farklar vardır. Bun dan dolayı deneme grubundaki öğrenciler kontrol grubundaki öğrencilere göre içlem, uygulama ve analiz bakımından daha farklı davranırlar göstermiştir. e) Deneme ve kontrol gruplarına uygulanan üçüncü ara test lerin aritmetik ortalamaları arasında hesaplama dışındaki üç düzeydeki dav- ranıış yönünden anlamlı farklar vardır. Buna göre deneme grubundaki öğren ciler kontrol grubundaki öğrencilere göre hesaplama dışında daha başarılı dav ranırlar göstermişlerdir. f) Deneme ve kontrol gruplarına uygulanan dördüncü ara test lerin aritmetik ortalamaları arasında hesaplama, içlem, uygulama ve analiz bakımından anlamlı farklar vardır. Buna göre deneme grubundaki öğrenciler kontrol grubundaki öğrencilere göre her dört düzeydeki davranıp bakımından daha başarılı olmuşlardır.91 g) Deneme ve kontrol gruplarına uygulanan beşinci ara test lerin aritmetik ortalamaları arasında hesaplama, içlem, uygulama ve analiz bakımından anlamlı farklar vardır. Başka bir deyişle deneme grubundaki öğ renciler kontrol grubundaki öğrencilere göre her dört düzeyde de daha başa rılı olmuşlardır. Bunlardan başka deneme grubundaki öğrenciler derslere, devam bakımından, daha fazla ilgi göstermişlerdir. Deneme grubundaki öğrenciler görsel ders araçlarına daha fazla İlgi duymuşlardır. Her iki grupta, zaman lama bakımından bir fark görülmemiştir. Yeni bir sınıf düzenine gerek olma dığı anlaşılmıştır. Yargı Matematik öğretiminde keşif yönteminin etkenliğini saptamayı amaçlayan bu araştırmama kendi sınırlılığı içerisinde elde edilen bulguları araştırmacın denecelerini destekler niteliktedir. Ke^if yöntemiyle matematik ve öğrenimini gören öğrencilerin ge leneksel takrir yöntemiyle aynı dersi gören öğrencilere göre daha başarılı ol maktadırlar. Bu yöntem matematik ve öğretiminde içlem, uygulama ve analiz yapabilme düzeyindeki davranırlarda daha başarılı olmuştur. Öğrencilerin hesaplama düzeyindeki davranırlarında kesin bir yargı belirlenememiştir. Keşif yöntemi, öğrencilerin derse devamları bakımından daha