Farklı tekstüre sahip iki toprakta üreaz enzim aktivitesi üzerinde değişik sıcaklık ve nem düzeylerinin etkileri

Abstract

1XX ÖZET Yüksek Lisans Tezi FARKLI ÎKÎ TEKSTÜRE SAHİP TOPRAKLARDA ÜREAZ ENZİM AKTÎVÎTESÎ ÜZERİNE DE?İŞİK SICAKLIK VE NEM DÜZEYLERİNİN ETKÎLERÎ Sonay Sözüdoğru Ankara üniversitesi Fen. Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Koray HAKTANIR 1987, Sayfa:53 Jüri: Prof. Dr. Gavit TURAN Doç. Dr. Koray HAKTANIR Doç. Dr. Velittin GÜRGÜN Bu araştırma Kollüviyal Büyük Toprak Grubuna ait kumlu killi tmlı ve Kahverengi Büyük Toprak Grubuna ait killi tmlı toprak örneklerinde, sıcaklık ve nem kapsamın daki değişiklerin üreaz aktivitesi üzerine etkilerinin be lirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Toprak örneklerinin 24 saat öninkübasyonları sonu cu üreaz aktivitelerinde, Ooc ile 100°C sıcaklıklar arasın da ve % 60 nem kapsamında (tarla kapasitesinin % si olarak) 30oc ye kadar artış görülmüş, daha yüksek sıcaklıklarda azal ma kaydedilmiştir. Toprak örneklerinin 0°C ile 100°C arasındaki sıcak lıklarda 3 saat inkübasyonları sonucu üreaz aktivitelerinde 70°C ye kadar artış görülmüş, daha sonraki sıcaklık derece lerinde belirgin bir şekilde azalma olduğu gözlenmiştir. Toprak örneklerinin 25 C de 24 saat süreyle önin~ kübasyonları sonucu üreaz aktivitelerinde, % 50 nem kapsamı düzeylerine kadar (tarla kapasitesinin % si olarak) artış görülmüştür. Daha ileriki düzeylerde azalma gözlenmiştir. Diğer bir deneme toprakta üre hidrolizindeki deği şimleri ve açığa çıkan NH^+ iyonlarını belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Gözlemler 1,2, 3, 5. ve 7. günleri kapsayan zaman ara lıklarında yapılmıştır. Saptanan sonuçlara göre bir ve ikinci günler içinde NH4+-N konsantrasyonu ve üre hidrolizinde artış, görülmüştür. 3, gün ise çok düşük düzeyler saptanmıştır. înic kübasyonun 5 ve 7, günlerinde NH4+-N u değerlerinde tekrar ar tış görülmüştür. Aynı zamanda toprak örneklerinin nem kapsam larının belirlenmesi çalışmaları da yürütülmüştür. ANAHTAR KELİMELER: Üreaz enzimi, sıcaklık, nem, üre hidroli-' zif nisbi nem.

IV ABSTRACT Masters Thesis INFLUENCE OF VARIATIONS IN TEMPERATURES AND MOISTURE CONTENTS OF TWO DIFFERENT TEXTURED SOILS ON THEIR UREASE ENZYME ACTIVITY Sonay SÖZÜDO?RU Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Soil Science Supervisor: Assoc. Prof.Dr. Koray HAKTANIR 1987, 53 pages Jury: Prof. Dr. Cavit TURAN Assoc. Prof.Dr. Koray HAKTANIR Assoc. Prof.Dr. Velittin GÜRGÜN The research conducted comprises of trials to determine the effects of temperature and moisture content variations on urease activity in sandy clay loamy soils and clay loamy soils, belonging to the Colluvial Great Soil group and the Brown Great Soil group respectively. Preincubation of the soil samples for 24 hours at tempe ratures ranging between 0 °C - 100 °C and moisture content of the soil kept at 60 % (relative to their field-capacity levels), the urease activity showed increase till 30 °C, above which a decline was recorded. Incubation of the soil samples for 3 hours at temperatures ranging b etween 0 °C - 100 °C showed increase in activity up to 70 °C, above which a definite inactivity was observed. Preincubation of the soil samples for 24 hours at 25 C showed relative increase in urease activity, up to 50 % moisture content (relative to their field capacity levels). At moisture levels above this a definite decrease in activity was observed. Another experiment was conducted to determine the varia tion in urea hydrolysis and release of NH.+ in the soils. Observations were made at an interval of 1, 2, 3, 5 and 7 days. Results obtained indicate on increase in NH4`*` concentra tion and urea hydrolysis during the first and second days, which fell to a low level on the third day and increase in NH.+-N concentration on the fifth and seventh days. Simultaneously, moisture contents of the soils were studied. KEY WORDS: Urease enzyme, temperature, moisture, urea hydrolysis, relative humidity.