Hayriye (Kayseri) nefelin-siyenit intrüzyonunun petrografik ve jeokimyasal incelenmesi

Abstract

V ÖZET Yüksek Lisans Tezi HAYRİYE (KAYSERİ) NEFELÎN SİYENİT ÎNTRÜZ YÖNÜNÜN PETROGRAFİK VE JEOKİMYASAL İNCELENMESİ H.Mustafa ÖZKAN Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Yavuz ERKAN 1987, Sayfa: 133 Jüri: Prof. Dr. Yavuz ERKAN Prof. Dr. Berkin SALANCI Yard. Doç. Dr. Er gun GÖKTEN Hayriye (Kayseri) yöresinde yüzeylenen foyid-si- yenit intrüzyonunun petrografik ve jeokimyasal incelenme sinin amaçlandığı bu çalışmada ayrıca yörenin genel jeolo jisi, bölgesel ve kontakt metamorfik kayaçların mineral parajenezleri, Atdere foy id- s iyen it in in yerleşim koşulları ve bu intrüzyonun Orta Anadolu Masifindeki plütonlarla iliş kileri de ortaya konmuştur. Bunlara ilaveten foyid-siyeni- tin seramik ve cam endüstrisinde kullanımı hakkında bilgi ler verilmiştir. Petrografik incelemeler sonunda, foyid-siyenit intrüzyonu içinde nef elin-siyenit, kankrinit-nef elin-siye- nit, sodalit-nef elin-siyenit, melanit-nefelin-siyenit, e-gir i no jit-nef elin-siyenit şeklinde beş farklı tür ayırt edilmiştir. Agpaitik indeks (Na+K) /Al, kimyasal ve mineralojik özelliklere göre foyit-siyenltin miyaskitik-orta tip karak terinde olduğu saptanmıştır. Orta Anadolu masifindeki diğer plutonik kayaçlarla jenetik ilişkiye sahip olan Atdere foyid-siyenitinin oluşu munun* I-tipi granitoyidin kısmi erimesi sonucu arta kalan malzemenin ileriki evrelerde yüksek sıcaklık ve gaz basıncı altında erimesi ile ilişkili olduğu düşünülmektedir. ANAHTAR KELİMELER: Foyid-siyenit, agpaitik indeks, miyaski tik-orta tip, kısmî erime, alkali-siye- nite, kuvars-siyenit.

VI ABSTRACT Masters Thesis PETROGRAPHICAL AND GEOCHEMICAL INVESTIGATION OF HAYRİYE (KAYSERİ) NEPHELINE-SYENITE INTRUSION H. Mustafa ÖZKAN Ankara University Graduate School of Natural and Applied Science Department of Geological Engineering Supervisor: Prof. Dr. Yavuz ERKAN 1987, Page: 133 Jury: Prof. Dr. Yavuz ERKAN Prof. Dr. Berkin SALANCI As st. Prof.Dr. Ergun GÖKTEN The foid-syenite intrusion that is exposed around Hayriye (Kayseri) has been studied petrographically and geo chemically. Among the objectives of this study, the general geological investigation of the area, the mineral paragenesis of regional and contact metamorphic rocks, the conditions of the emplacement of the Atdere foid-syenite and the relationship between this intrusion and the plutons of the Central Anatolian Massif were included. The possibility of the use of foid-syenite as a raw material in the ceramics and glass industries has also been considered. Five different compositional varieties, including nepheline-syenite, cancrinite-nephe line-syenite, sodalite- nepheline-syenite, me lanite-nephe line-syenite, aegirine augite-nepheline-syenite are recognized based on petrographic determinations. The agpaitik index (Na+K)/Al, the chemical and mineralogical properties indicate that the foid-syenite is of miaskitik- intermediate type in character. The occurence of the Atdere foid syenite which has a genetic relationship with the rest of the plutonic rocks of the Central Anatolian Massif is tentatively explained by melting the residue remainning after production of I-type granitoid in further stage. KEY WORDS: Foid syenite, agpaitik index, miaskitik-intermediate type, partial melting, quartz-syenite, alkali syenite,