Rize yöresi topraklarında çay tarımında uygun pH koşullarının belirlenmesi

Abstract

ÖZET Fizyolojik asit karakterli gübrelerin kullanımıyla ve aşırı yağışlara bağlı yıkanmalarla toprak pH'sı optimum sınırların altına düşen çay topraklarının optimum kireç ihtiyacının tespitine çalışılmıştır. Bu amaçla, Rize yöresinden çay tarımı yapılmakta olan Rize ili İyidere ilçesi Çanakçeşme köyünden alman toprak örnekleriyle saksı denemesi kurulmuştur. Toprağın kireç ihtiyacı belirlendikten sonra kireç ihtiyacının yüzdesi olarak % 0, %25, % 50, % 75, % 100 ve % 150 'si dozlarında ayrı ayrı CaO, MgO ve CaO+MgO uygulanmıştır. Deneme tam şansa bağlı deneme desenine göre yürütülmüştür. Elde edilen analiz sonuçlarına göre, toprak örneklerine uygulanan kireç miktarı artıkça toprak pH'sında artış tespit edilmiştir. Değişebilir Ca+Mg artarken, değişebilir Al+H ve K, bitki tarafından alınabilir Fe, Mn, Zn, Cu miktarları azalma göstermiştir. Elverişli fosfor ise kireç ihtiyacının %75'ine kadar olan dozlarda artmış daha yüksek dozlarda ise azalmıştır. Denemede yetiştirilen bitkilerin verim unsurları olarak değerlendirilen bitki boyu, yaprak sayısı, toplam kuru madde miktarları ve bitki örneklerinin besin elementi içerikleri ile kireç dozları ve kireç materyalleri arasında istatistiksel olarak çok önemli ilişkiler bulunmuştur. Araştırmada yetiştirilen bitkilerin büyüme ve gelişmesi, bitki örneklerinin toplam kuru madde ağırlıkları ve besin elementi içerikleri birlikte değerlendirildiğinde, çay topraklarının kireçlenmesinde en uygun kireçleme dozunun ( CaO, MgO ve CaO+MgO her üçü için) toprağın kireç ihtiyacının % 25 'i ile % 50 'si arasında olacağı sonucu ortaya çıkmıştır.

SUMMARY Determining optimal lime requirement for soils that have acidic pH conditions as a result of acidic fertilizer use and leaching was investigated. For this purpose soil samples were collected from the upper 20 cm soil depth in tea planted areas. As lime material, CaO, MgO and CaO+MgO were used at 6 different lime doses (0 % 0, 25 %, 50 %,75 %, 100 % and 150 %) after determining lime requirement of soil samples. The experiment as design was completely randomly design The results of the study indicated that soil pH increased with increasing rate of lime application. While the exchangeable Ca+Mg also increased with lime application, excahangeable Al+H and K and plant available Fe, Mn, Zn, Cu decreased. Available P increased up to 75 % of lime requirement but decreased with increasing doses. Significant statistical relationship were determined between yield parameters such as plant height, leaf number, total dry matter and nutrition contents and lime doses and type of lime materials. As a result of this study it was concluded that there was no significantly difference among the types of lime, and by evaluating plant growth, total dry matter content and nutrient contents of plant samples, it was concluded that the most suitable lime dose was about the 25 % and 50% of lime requirement for all types of lime material.