Peyzaj planlamada proje ve uygulama tekniğinin gelişimi üzerine bir araştırma

Abstract

Planlama; birey yada toplumun gelecekteki yaşam biçiminin, nitelik ve koşullarını dUşünsel olarak önceden saptama eylemidir. Fiziksel, ekolojik, ekonomik, sosyal vb. gibi planlama çalışmaları, değişik amaç ve hedeflere ulaş mak üzere yapılır. Tasarlanan hedefe ulaşmada verilen her uğraş; doğrudan yada dolaylı olarak, insan ve insanlık yararına DO?AL, SOSYAL yada KÜLTÜREL ÇEVRE içerisinde oluşur ve gelişir. İncutı-doğa ikileminin ilişki ve etkileşimlerinin bir üriinü olan KÜLTÜREL PEYZAJ, bu ilişkinin sağlık derece si ile` göreceli olarak gÖrüntülenecektir(Başal 1982). Tarihsel gelişimi içinde estetik ve fonksiyonel ögelerinbirlikte biçimlendirdiği ÇEVRE; sanayileşmenin bir türevi olan kentleşme olgusuyla birlikte f doğal kay nakların korunması yanında çok yönlü amaç ve işlevlere uygun olarak kullanımını amaçlayan Çevre Düzenleme (Pey zaj Planlama) anlayışına geçiş zorunlu olmuştur. Gelişmiş ülkelerde, fiziksel planlama ve çevre düzenleme çalışmalarında diğer plancı disiplinlerle bir~ tikte gelişimini sürdüren Peyzaj Planlamasının Önemi ve gerekliliği, ülkemizde son yıllarda kavranmaya başlan mıştır. Anadolu kentlerinin doğaya saygılı ve uyumlu dokusu, 19. yüzyılda kentleşme olgusunun hızlanraasıyla birlikte parçalanmış; çarpık, sağlıksız, plansız veİÜ düzensiz yapılaşmalar sonucunda açık ve yeşil alanlardan yoksun kentler oluşmuştur. Ülkemiz kent planlama pratiğinde Peyzaj Planla- sı; yasal ve bürokratik açıdan planlama disiplinleri yel pazesinde henüz yerini alamamıştır. Bu da uygulamada çok yönlü sorunları beraberinde getirmektedir. Doğal ve kültürel çevrenin korunması yada toplu mun kullanımı için düzenlenmesini amaçlayan Peyzaj Plan laması; fiziksel, sosyal ve ekolojik planlamaların bir sentezidir. Bugün ekonomik, teknolojik, bilimsel gelişmele re koşut olarak Peyzaj Planlaması; Peyzaj Planlama, Me kansal Planlama, Peyzaj ^asarımı, Peyzaj Mimarlığı ve Peyzaj Mühendisliği olmak üzere kendi içinde alt bölümle ri içerir. Peyzaj Planlamada planlama süreci; sorunun tanımlanması, Peyzaj planlama, Mekansal planlama ve Pey zaj tasarımı aşamalarından oluşur ve araştırma, bilgi birikimi ile yaratıcı zekanın önderliğinde disiplinler arası ortak bir çalışmanın ürünüdür. Planlama sürecinin her aşamasının projelendiril mesi farklı ölçek ve çizim tekniklerini gerektirir.Ayrın tı ve detay tasarım işlemlerini kapsayan en küçük ölçek li uygulamalara olanak sağlayacak projelerin hazırlanma sı; ön çalışmalar (ftanimlamsi,veri toplama, analizler, de ğerlendirme) ve sentez (ön projeler, kesin projeler ve uygulama projeleri) çalışmalarını içerir. Uygulama tekniği, iae; aplikasyon, grading, alt yapının geçirilmesi, üst yapının geçirilmesi, ekim, dikim ve toprak hazırlığı işlemlerini içerir.ANAHTAR KELİMELER: Peyzaj planlama, Proje tekniği, Uygu lama tekniği.

Planning is to beforehand and mentally determine the conditions, quality, and form of living of individuals or societies in the future. Physical, ecological, economical, social, etc. plannings are done to achieve various targets. Every effort done to achieve the aimed target di rectly or indirectyl forms and developes itself in a na tural, social or cultural environment to the profit of hu man being and mankind. Cultural landscape, which is a re sult of the relation and the inter-relation between human and nature, reflects quality of that relation (Bâşal 1982). Environment has been shaped in the course of his tory under the influence of esthetic and functional ele ments. With urbanization which is a consequence of indus trialization, it became compulsory to pass to the concept of landscape planning aiming the use of environment in various ways and for various aims and at the same time to protect the natural sources. The importance and necessity of landscape pla nning which evolues in developed countries in parallel with planning works like physical planning has become to be understood recently in our country.The structure of Anatolian cities which was respectful to the nature and in harmony with it has exp loded with the acceleration of urbanization in the 19th Century, and crooked, unhealty, unplanned and disorderly urbanization has created cities lacking of green spaces. İn our country, landscape planning has not yet taken place in the legislation about city planning, and that situation causes many problems in application. Landscape planning, which aims to protect and to arrange natural and cultural environment for the use of society, is a synthesis of physical, social, and ecologi cal planning. In the framework of today* s economical, technolo gical, and scientific develoment, Landscape planning is './ divided in landscape planning, space planning, landscape design, landscape architecture, and landscape engineering. The landscape planning process includes the following stages: definition of the problem, landscape planning, spa ce planning, and landscape design. Landscape planning is a product of the cooperation of research, know-how, and creativity. Every stage of the planning process needs special measurement and drawing techniques. The preparation of the pro jets including the smallest details in design and making possible to apply those requires preliminarly works (defi nition, acquiring data, analysis, evaluation) and synthesis (preliminary projects, definitive pro jets and application^pro- jects). application technique includes the following processes: application, grading, infrastructure works, su perstructure works, sowing, planting, and preparation of soil.KEY WORDS: Landscape planning, Project technique, Application technique.