Farklı süre ve sıcaklıkta değişik EMS (ethy methane sulphonate) dozları uygulanan tokak 157/37 arpa çeşidi tohumlarının buzdolabı ortamında bekletilmesinin M1 bitkilerinin bazı özellikleri üzerine etkisi

Abstract

Ill ÖZET Yüksek Lisans Tezi FARKLI SÜRE VE SICAKLIKTA DE?İŞİK EMS (Ethyl Methane Sulphonate) DOZLARI UYGULANAN TOKAK 157/37 ARPA ÇEŞİDİ TOHUMLARININ BUZDOLABI ORTAMINDA BEKLETİLMESİNİN M.. BİTKİLERİNİN BAZI ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE ETKİLERİ Mehmet SEZGİN Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. C. Yaşar ÇİFTÇİ 1989, Sayfa: 58 Jüri: Prof. Dr. Günal AKBAY Prof. Dr. Temel GENÇTAN Doç. Dr. C.Yaşar ÇİFTÇİ Bu araştırma 1988-1989 yılında A.Ü. Ziraat Fakül tesi, Tarla Bitkileri Bölümü* nde yapılmıştır. Araştırmanın amacı; farklı uygulama ortamı sıcak lıklarında, farklı sürelerde değişik EMS dozları uygula nan Tokak 157/37 iki sıralı arpa çeşidi tohumlarının 18 ay süreyle buzdolabı ortamında bekletilme sonrası ekil mesinin M, bitkilerinin çıkış oranı, ilk yaprak uzunluğu, fide boyu, kök uzunluğu ve canlılığın devamlılığı üzerine etkilerini belirlemektir. Bu amaçla» 6 ve 12 saat süreyle, 20°C ve 30 C sıcaklıklarda 0,002 ve 0,004 EMS dozları uygulanan Tokak 157/37 arpa tohumları materyal olarak kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre ; 1. Uygulanan EMS dozları, M, bitkilerinin çıkış oranı, ilk yaprak uzunluğu, fide boyu, kök uzunluğu ve canlılığın devamlılığı özelliklerinde 0,01 düzeyinde önem li farklılıklar oluşturmuş, EMS dozu arttıkça bu farklı lıklar da olumsuz yönde artmıştır.IV. 2. Farklı uygulama ortamı sıcaklıklarında ve süre de değişik EMS dozları uygulanan tohumların 18 ay süreyle bekletildikten sonra ekilmesi sonucu elde edilen kontrol ve M, bitkilerinde, uygulama ortamı sıcaklığı ve uygulama süreleri/ incelenen özellikler üzerinde Önemli etkide bu lunmuştur. Artan uygulama sıcaklığı ve süreleri ele alı nan karakterlerde azalmalara neden olmuştur. 3. 0,002 ve 0,004 EMS dozlarının tüm uygulamala rında toprak yüzüne çıkış olmasına karşın, bu bitkiler başaklanma zamanına kadar canlılıklarını sürdürememiş, sadece kontrol bitkilerinde canlılık devam etmiştir. Bu bulgular, farklı uygulama ortamı sıcaklığı ve farklı uygulama sürelerinde uygulanan EMS dozları ve 18 ay süreyle bekletmenin, araştırmada ele alınan karakter ler üzerinde hızla artan olumsuz etkilere neden olduğunu, artan doz, sıcaklık ve sürede canlılığın tamamen kaybol duğunu göstermektedir. Bu sonuçlara görejr EMS uygulamasın dan sonra materyalin belirli süre bekletilerek ekilmesi gerekiyorsa; buzdolabı koşullarında da olsa uzun süre bek letilmemesi gerektiği açıkça vurgulanabilir. ANAHTAR KELİMELER: Tokak 157/37 arpa çeşidi, Hordeum vulgare L., Mutasyon ıslahı, Mutant bitki, EMS (Ethyl Methane Sulphonate), doz, uygulama ortamı, sıcaklığı, uygu lama süresi, ön yıkama süresi, son yıkama süresi, bekletme ortamı, bek letme süresi.

V SUMMARY Masters Thesis THE EFFECTS OF STORAGE IN THE REFRIGERATOR OF THE SEEDS OF TWO-ROWED BARLEY (TOKAK 157/37) TREATED WITH DIFFERENTIAL DOSES OF EMS (Ethyl Methane Sulphonate) AT VARIOUS TEMPERATURES AND DIFFERENT PERIODS ON THE SOME CHARACTERS OF Mx PLANTS Mehmet SEZGİN Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Agronomy Supervisor: Assoc. Prof. Dr. C. Yaşar ÇÎFTÇÎ 1989, Page: 58 Jury: Prof. Dr. Günal AKBAY Prof. Dr. Temel GENÇTAN Assoc.Prof.Dr. C.Yaşar ÇÎFTÇÎ This research was conducted at the University of Ankara, Faculty of Agriculture, Department of Agronomy in 1988-1989. The aim of this research was to determine the effects of storage in refrigerator of the seeds of barley (Tokak 157/37) which were treated with different doses of EMS at various temperatures for different periods on the some characters of M.. plants. With this aim, the seeds of Tokak 157/37 barley cultivar which were treated with different doses of EMS at various temperatures and periods were used as material. According to the results of this research:. 1. Various doses of EMS have caused significant differences at the level of 0,01 on the characteristics of the rates of emergence, first leaf length, seedling height, root length and survival at heading-time. All differences observed in M, plant were in negative direc tion.VI 2. The periods and temperatures of treatment have caused significant differences on the characters observed in M. plants which were derived from the seeds being sown after treated with different doses of EMS at various temperatures and periods. 3. There were emergence in all treatment of 0,002 and 0,004 doses of EMS, but these plants did not survive till heading time. Only, the control plants survived till that time. These results showed that the storage for 18 months in refrigerator after treatment with EMS at various periods and temperatures have caused increasingly negative differences on the characters investigated in this research. On the other hand, the increasing in doses, temperatures and periods caused lethality. It was observed that those seeds which were treated with different doses of EMS at various periods and temperatures should not kept for extended periods of time like 18 months even in refrigerator. If they must be stored after treatment with EMS. KEY WORDS: Tokak 157/37 Two-Rowed Barley variety, Hordeum vulgare L., Mutation Breeding, Mutant Plant, EMS (Ethyl Methane Sulphonate) Dose, Temperature of treatment conditions, period of treatment, pre-soaking, post-washing, condition of storage, period of storage.