Yazlık mercimek-kışlık buğday ekim nöbetinde her iki ürün için uygulanan toprak hazırlığı yöntemlerinin toprağın bazı fiziksel özellikleri ile ürünlerin agronomik karakterleri ve verimlerine etkileri

Abstract

ÖZET Doktora Tezi YAZLIK MERCİMEK- KIŞLIK BU?DAY EKİM NÖBETİNDE HER İKİ ÜRÜN İÇİN UYGULANAN TOPRAK HAZIRLI?I YÖNTEMLERİNİN TOPRA?IN BAZI FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ ÎLE ÜRÜNLERİN AGRONOMÎK KARAKTERLERİ VE VERİMLERİNE ETKİLERİ Muzaffer AYCİ Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Ana Bilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Yener ATAMAN 1989, Sayfa: 79 Jüri: Prof. Dr. Yener ATAMAN Prof. Dr. Didar ESER Prof. Dr. Şefik YEŞÎLSOY 1985-1987 yıllarında Orta Anadolu kuru koşulla rında yürütülen araştırmada mercimek toprak hazırlığı (MTH) ve buğday toprak hazırlığı(BTH) için farklı yöntemler ve rim, çıkış ve bazı toprak fiziksel özellikleri bakımından incelenmiştir. Yöntemler ele alınan parametreler açısın dan yıllara bağlı olarak değişiklik göstermiştir. Yöntem ler arasında yalnızca havalanma porozite sinde her yıl fark lılık saptanmıştır. Sonbaharda soklu pulluk sürümü, ilk bahar ölçümünde anızlı parsellerden daha düşük hacım ağır lığı, yüksek porozite ve hidrolik iletkenlik sağlamıştır. Sürüm katında MTH yöntemleri arasında hacim ağırlığı, top lam ve havalanma porozite si yönünden farklılıklar ortaya çıkmıştır. En yüksek mercimek verimi ve çıkışı, sonbaharda soklu pulluk, ilkbaharda kazayağı+ tırmık ve tahıl mibzeri ile ekim(SSP) yöntemi ile elde edilmiştir. Buğday verimini, BTH değil, MTH yöntemleri etki lemiştir. Buna göre, ilkbaharda anız yakma, tohum serpme ve soklu pullukla kapatma (İSP) ile ekilen mercimeğin haşa tından sonra yetiştirilen buğday en yüksek verimi vermiş tir. BTH yöntemleri arasında buğday verimi ve çıkışı açı sından farklılık olmamıştır. Buğdayda İSP lehine verim farklılığı düşük hacim ağırlığı ve yüksek havalanma poro- «.zitesine, mercimekte SSP lehindeki verim farklılığı da ekim yöntemine bağlanmıştır. __.*.`,--. ANAHTAR KELıMELER: Yazlık mercimek, buğday, ekim nöbeti, toprak işleme, toprak fiziksel özel likleri, verim, çıkış

Ill ABSTRACT PhD. Thesis THE EFFECT OF SOIL MANAGEMENT SYSTEMS APPLIED TO BOTH CROPS IN SPRING LENTIL-WHEAT ROTATION ON SOIL PHYSICAL PROPERTIES, CROP AGRONOMIC CHARACTERISTICS AND CROP YIELDS Muzaffer AVCI Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Soil Science Supervisors Prof. Dr. Yener ATAMAN 1989, Page: 79 Jury: Prof. Dr. Yener ATAMA.N Prof. Dr. Didar ESER Prof. Dr. Şefik YEŞÎLSOY During 1985-198? period, different tillage methods for lentil(TL) and wheat(TW) were compared as yield, emergence and some physical properties of soil. Effects of the methods on soil and crop parameters varied by years. Of the soil properties, only aeration porosity were affected by the tillage methods regardless of the years. In spring, fall moldboard plowing produced lower bulk density, higher porosity and hydraulic conductivity than plots with stubble. Among the TL methods, differences were detected in terms of bulk density, total and aeration porosities within tilled layer. The highest yield and emergence of lentil were obtained with the method of fall moldboard plowing, spring sweep+ harrowing and seeding with drill(FP). Wheat yields were affected by the methods of TL but not by TW. According to the results, the highest yield of wheat obtained by planting wheat after harvest of lentil which was seeded by the method of broadcasting lentil seed and plowing under in spring(SP). There was not any difference among methods for emergence of wheat. The yield difference in lentil in favor of FP was attributed to the seeding methods, on the other hand the yield difference in wheat in favor of SP was primarily attributed to the higher aeration and lower bulk density when compared to SP. EEY WORDS: Spring lentil, wheat, rotation, tillage, soil physical properties, yield and emergence