Bakır-2-klorür kullanılarak linyitlerden kükürt uzaklaştırılması

Abstract

Ill ÖZET Doktora Tezi BAKIR-2-KL0R0R KULLANARAK LİNYİTLERDEN KÜKÜRT UZAKLAŞTIRILMASI Meral O?UZ Ankara üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Kimya Mühendisliği Anabilim Dalx Danışman : Prof. Dr. Aral OLCAY 1989, Sayfa: 9 7 Jüri : Prof. Dr. Aral OLCAY Prof.Dr.Yuda YÜRÜM Doç. Dr. Ali Y.BiLGESÜ Bu çalışmada bakır-2-klorür kullanılarak Bolu- Göynük linyitinden kükürt uzaklaştırılması amaçlan mıştır. Kükürt uzaklaştırma deneylerinde, tepkime sıcaklığı, tepkime süresi, bakır-2-klorür derişimi ve kömürün tane büyüklüğü parametre olarak seçilip, Box- Wilson dizayn yöntemi kullanılarak deney koşulları saptanmıştır. Kükürt uzaklaştırma deneyleri için 300 mi hacımda, otomatik ısı kontrollü, manyetik karıştırıcılı Parr 1108 paslanmaz çelik bomba tipi reaktör kullanılmıştır. Yükseltgeme ile kükürdü uzaklaştırılan linyit (char) 'in kükürt İçerikleri ve char veriminden kükürt uzaklaştırma yüzdeleri belirlenmiş ve charlarm ısı değerleri ölçülmüştür. Kükürt uzaklaştırma yüzdelerinin lineer regresyonu ile toplam kükürt, piritik kükürt, sülfat kükürdü ve organik kükürt uzaklaştırma modelleri geliştirilmiştir. Kükürt uzaklaştırma modellerine göre; tepkime sıcaklığı arttıkça, sülfat ve piritik kükürt uzaklaştırma yüzdeleri artarken organik kükürt uzaklaştırma yüzdesi hızlı bir şekilde azalmaktadır. Tepkime süresi ve bakır-2-klorür derişimi arttıkça, piritik, sülfat ve organik kükürt uzaklaştırma yüzdeleri artmaktadır. Linyitin tane büyüklüğünün kükürt uzaklaştırma yüzdeleri üzerindeki etkisinin ihmaliv edilebilecek düzeyde olduğu görülmüştür. Ayrıca Bolu-Mengen ve Beypazarı-Çayırhan linyit numuneleri kullanılarak kükürt uzaklaştırma deneyleri tekrarlanmış ve kükürt uzaklaştırma modellerinin farklı linyitlere uygulanabilirliği incelenmiştir. ANAHTAR KELİMELER : Kükürt uzaklaştırma, linyit, bakır- 2-klorür

ABSTRACT PhD Thesis DESULFURIZATION OF LIGNITES USING CUPRIC CHLORIDE Meral O?UZ Ankara University- Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Chemical Engineering Supervisor : Prof.Dr. Aral OLCAY 1989, Page: 97 Jury : Prof. Dr. Aral OLCAY Prof.Dr.Yuda YÜROM Assoc. Prof.Dr. Ali Y.BİLGESÜ The aim of this study was to examine the desulfurization of Bolu-Göynük lignite by using cupric chloride. Box-Wilson design procedure was used to determine the experimental conditions in the desulfurisatlon experiments, by choosing reaction temperature, detention time, cupric chloride concentration and particle sise of the lignite as independent variables. For the desulfurization experiments, Parr 1108 bomb calorimeter made of etainles-steel with a volume of 300 ml having a magnetic stirrer and a temperature control system was used as the reactor. The percent removals of various sulfur types were determined, by using the sulfur contents of the chars obtained from the desulfurization processes and the char yields. The calorific values of the chars were also determined. The models for the removal of total sulfur, pyritic sulfur, sulfate sulfur and organic sulfur were determined by using the lineer regression of the percent sulfur removal values obtained from the experimental result. According to these models; as the reaction temperature increases, the percent removal of sulfatevi and pyritic sulfur increases but organic sulfur decreases, rapidly. The percent removal of the pyritic, sulfate and organic sulfur increase by increasing the detention time and the cupric chloride concentration. The particle siae of the lignite has a negligible effect on the percent removal of various sulfur types. Some of the desulfuriaation experiments were repeated by using Bolu-Mengen and Beypaaarı-Çayırhan lignite samples. And the possibility of using these models for different types of lignite was examined, also. KEY WORDS : Desulfuriaation, lignite, cupric chloride