Bazı bileşikler ve kristallerde lineer diferensiyel saçılma katsayılarının dağılımının ölçülmesi ve etkin atom numarasına göre değişiminin incelenmesi

Abstract

ÖZET Doktora Tezi BAZI BİLEŞİKLER VE KRİSTALLERDE LİNEER DİFERANSİYEL SAÇILMA KATSAYILARININ AÇISAL DAĞILIMININ ÖLÇÜLMESİ VE ETKİN ATOM NUMARASINA GÖRE DEĞİŞİMİNİN İNCELENMESİ Orhan İÇELLİ Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fizik Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Salih ERZENEOĞLU Çalışmamızın birinci kısmında, La203, Ce02, NCİ2O3, Se02, SİJ2O3, BaO, Nb2O5, Y2O3, ve Fe203 ve radyoaktif olan U02(C202H2)22H20 ve Th(N03)45H20 bileşikleri, baryumun farklı bileşikleri; Ba(C104)23H20, Ba(C103)2H20, BaCl22H20, Ba(N03)2, BaCİ2 ve BaO için ve GaAs ile n-tipi ve p-tipi Si kristalleri için lineer diferansiyel saçılma katsayıları, 60°- 120° saçılma açısı aralığında 10°'lik adımlarla ölçülmüştür. Elde edilen sonuçlar rölativistik ve rölativistik olmayan teorik değerlerle karşılaştırılmıştır. Çalışmamızın ikinci kısmında, iki elementli oksitli bileşiklerin lineer diferansiyel saçılma katsayıları mevcut açısal aralıkta teorik olarak hesaplanan etkin atom numarasına göre incelenmiştir. Lineer diferansiyel saçılma katsayılarının artan etkin atom numarasına göre arttığı gözlenmiştir. Elde edilen sonuçlar lineer diferansiyel saçılma katsayılarının teorik değerleriyle de karşılaştırılmıştır. Çalışmamızın üçüncü kısmında, Baryum'un farklı bileşiklerinde mevcut açısal aralıktaki her açı için lineer diferansiyel saçılma katsayılarının, teorik olarak hesaplanan etkin atom numarasına göre değişimi incelenmiştir. Elde edilen sonuçlar lineer diferansiyel saçılma katsayılarının teorik değerleriyle de karşılaştırılmıştır. Çalışmamızın dördüncü kısmında, AIIIBIV ile üçlü eşlenikler olan AIIIBIIIC2VI tipi kristallerin lineer diferansiyel saçılma katsayıları, 90°'lik saçılma açısında ölçülmüştür. Ayrıca ölçülen bu lineer diferansiyel saçılma katsayılarının teorik olarak hesaplanan etkin atom numarasına karşı değişimi, 90°'lik saçılma açısında, oluşturulan üç farklı seri için ayrı ayrı incelenmiştir. Elde edilen sonuçlar lineer diferansiyel saçılma katsayılarının teorik değerleriyle de karşılaştırılmıştır. 2002, 99 sayfa Anahtar kelimeler: X-ışını flüoresans, etkin atom numarası, foton saçılma, moleküler saçılma, lineer diferansiyel saçılma katsayıları

ABSTRACT Ph. D. Thesis MEASUREMENT OF ANGULAR DISTRIBUTION OF LINEAR DIFFERENTIAL SCATTERING COEFFICIENTS AND IT'S EXAMINED WITH THE CHANGE IN EFFECTIVE ATOMIC NUMBER IN SOME COMPOUNDS AND CRYSTALS Orhan İÇELLİ Atatürk University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Physics Supervisor : Assoc. Prof. Dr. Salih ERZENEO?LU In the first part of our study, linear differential scattering coefficients have been measured for La203, Ce02, Nd203, Se02, Sb^, BaO, Nb205, Y203, and Fe203 compounds and having radioactive U02(C202H2)22H20 and Th(N03)45H20 compounds, different compounds of barium as Ba(C104)23H20, Ba(C103)2H20, BaCl22H20, Ba(N03)2, BaCl2 and BaO and GaAs with n and p-type Si crystals at seven variant angles ranging from 60° to 120° at intervals 10°. The obtained results have been compared with relativistic and non-relativistic theoretical values. In the second part of our work, linear differential scattering coefficients of some compounds having oxide with two element have been examined according to effective atomic number calculating theoretically at the present angular range. It has been observed that the linear differential scattering coefficients increases with effective atomic number. The obtained results have been compared with theoretical values of linear differential scattering coefficients. In the third part of our research, change to effective atomic number calculating theoretically of linear differential scattering coefficients have been examined for seven angles of present angular range. The obtained results have been compared with theoretical values of linear differential scattering coefficients. In the fourth part of our investigation, linear differential scattering coefficients of AmBIV and having three conjugate AmBmC2VI type crystals have been measured at 90° scattering angle. Besides, measured linear differential scattering coefficients against effective atomic number calculated theoretically have been separately examined for three series at 90° scattering angle. Also, the results have been compared with theoretical values of linear differential scattering coefficients. 2002, 99 pages Keywords: X-Ray fluorescence, effectiveiiatomic number, coherent and Compton scattering, molecular scattering, linear differential scattering coefficients ii