EDXRF tekniği kullanılarak bazı elementlerin K tabakası soğurma sıçrama faktörleri ve sıçrama oranlarının tayini

Abstract

Çalışmamızın birinci bölümünde CeCl37H20, Pr203, NdO, Sm203, EuCl36H20, Tb407, bileşikleri kullanılarak bu bileşiklerdeki Ce, Pr, Nd, Sm, Eu, Tb elementleri ve saf Gd, Dy, Ho ve Er elementleri için hesaplanan kütle azaltma katsayıları kullanılarak soğurma sıçrama-faktörleri ve sıçrama oranlan hem deneysel hem de teorik olarak elde edildi. Mevcut bileşik ve elementler için ikincil kaynak olarak Al elementinden Compton saçılmaya uğrayan gamma ışınlan kullanıldı. Bu gamma ışınlan ideal bir transmisyon geometrisi kullanılarak soğurucular üzerine gönderildi. Çalışmanın ikinci kısmında, aynı geometri kullanıldı. Ancak bu geometride ikincil uyancılar olarak Nd ve Sm kullanılmıştır. Ba ve La soğurucuları üzerine gönderilen ışınlar Nd ve Sm'nin karakteristik x-ışınlandır. Her iki geometride de soğurma kıyısı yakınlarında kütle azaltma katsayıları, soğurma sıçrama-faktörü ve sıçrama oranlan hesaplandı. Çalışmamızın üçüncü kısmında literatür özetinden de anlaşılacağı üzere, özellikle soğurma kıyısı yakınlarında karışım kuralının geçerliliğiyle ilgili tereddütleri doğrulamak istedik. Yapılan literatür çalışmalarında, mevcut bileşik ve elementler için diğer araştırmacılar tarafından yapılmış deneysel çalışma olmadığından, elde ettiğimiz deneysel ölçüleri karşılaştırma imkanı olmamıştır. Bu sebeple, mevcut çalışmada sunulan değerler ilk deneysel ölçüleri teşkil etmektedir. 2002, 78 sayfa Anahtar Kelimeler: X-ışını flöresans, kütle azaltma katsayısı, sıçrama-faktörü, sıçrama-oranı, karışım kuralı

In the first section of this study, absorption jump-factor and jump-ratios have been determined for both theoretically and experimentally by using total mass attenuation coefficients calculating Ce, Pr, Nd, Sm, Eu, Tb elements being CeC17HO, Pr203, NdO, Sm203, EUCI36H2O, Tb407 compounds and pure Gd, Dy, Ho, Er. Gamma rays being Compton scattering from Al element as secondary target have been used to send on absorber in an ideal transmission geometry. In the second section of the study, same geometry has been used but Nd and Sm compounds have been used as secondary target in this geometry. The rays incoming on Ba and La absorbers are the characteristic x-rays of Nd and Sm elements. Total mass attenuation coefficients, Jump-factor and Jump-ratio have been calculated especially in absorption edge. In the third section of the study, as seen from literature abstract, we want to confirm suspicions concerning with validity of mixture rule in absorption edges. We couldn't compare with obtained results because there isn't any study by other researchers in our literature scanning. So, values given in present study are constitute first experimental data. 2002, 78 pages Keyword: X-ray fluorescence, mass attenuation coefficients, jump-factor, jump-ratio, mixture rule