Diyarbakır ve Mardin İllerinde yetiştirilen üzüm çeşitlerinin ampelografik özelliklerinin saptanması üzerine bir araştırma

Abstract

Bu araştırma Diyarbakır ve Mardin il sınırları içinde yetiştirilen üzüm çeşitlerinin ampelografik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 1989-1992 yıllarında yapılmıştır. 1989 yılında yörede yetiştirilen çeşitlerin yerleri belirlenerek etiketlenmiş ve esas çalışma 1990 - 1992 yıllarında yapılmıştır. Çalışma üretici bağlarında bulunan çeşitler üzerinde yürütülmüştür. Çeşitlerin özellikleri IBPGR'nin `Üzüm Tanımlayıcıları` metoduna göre belirlenmiştir. Araştırma sonucuna göre Diyarbakır ve Mardin yöresinde 53 üzüm çeşidinin yetiştirildiği belirlenmiştir. Yetiştirilen çeşitlerin tamamı V.vinifera türüne girmektedir. *' Tanımlanan yeşil-sarı taneli çeşitler; Abderi, Atf, Beyaz Güdün, Çirbet, Genç Mehmet, Haseni, Hatun Parmağı (Beyaz), Hılsık, İstanbullu, Kabarcık, Kerküş, Kırfok, Kohar, Luvanek, Mazrumi, Merir, Sipiyek, Siirtli, Sultani Çekirdeksiz, Şekeri, Şirelik, Şitu, Tahannebi, Uzun Kerküş, Vanki, Yuvarlak Kerküş, Zeynebi, Zeyti; kırmızı taneli çeşitler; Kış Güdunu, Kızıl Banki, S or ova, Vilki, Virdani; mavi-siyah taneli çeşitler;: Ağek, Amorku, Bakari, Karık (Kara Erik), Siyah Güdün, Siyah Üzüm, Şaraplık (Boğazkere); koyu kırmızı-mor çeşitler; Balcani, Belelük, Hatun Parmağı (Siyah), Iskıcuna, İm, Korfuki, Morek, Mikeri, Siyah Atf, Tayfî; kırmızı-gri çeşitler; Fıstıki, Tayf, Suudi'dir. ANAHTAR KELİMELER: Diyarbakır, Mardin, Üzüm çeşitleri (V.vinifera cvs), Ampelografi, IBPGR, Üzüm tanımlayıcüan, Ampelografik ölçüler

This study was conducted in order to describe the ampelographic characteristics of grape cultivars grown in different locations of Diyarbakır and Mardin provinces, between 1989 and 1992. Specific grape growing areas were selected collecting some preliminary data in 1989 and detailed evaluations were made in 1990 and 1992. The characters of the varieties were identified according to the `Grape Descriptors` of D3PGR. As a result of this study, it was understood that all of the S3 varieties grown in Diyarbakır and Mardin provinces belonged to the species of V. vinifera. Of The 53 varieties identified 28 had green-yellow, 5 red, 7 blue-black, 10 dark red-violed, 3 red-grey skin colour. The varieties with green-yellow skin colour were Abderi, Atf, Beyaz Gıldun, Çirbet, Genç Mehmet, Haseni, Hatun Parmağı (white), Hılsık, İstanbullu, Kabarcık, Kerkûş, Kırfok, Kohar, Luvanek, Mazrumi, Merir, Sipiyek, Siirtli, Sultani Çekirdeksiz, Şekeri, Şirelik, Şitu, Tahannebi, Uzun Kerküş, Vanki, Yuvarlak Kerkûş, Zeynebi, Zeyti; with red skin colour were Kış Güdunu, Kızıl Banki, Sorova, Vilki, Virdani; with blue- black skin colour were Ağek, Amorku, Bakari, Karik (Kara Erik), Siyah Gıldun, Siyah Üzüm, Şaraplık (Boğazkere) with dark red violet skin colour were Balcani, Belelük, Hatun Parmağı (Siyah), Iskıcuna, İm, Korfuki, Morek, Mikeri, Siyah Atf, Tayfı, and with red-grey skin colour were Fıstıki, Tayf, Suudi. KEY WORDS: Diyarbakır, Mardin, Grape varieties, Vitis vinifera, Descriptions of grape varieties, Ampelograpy, Ampelographic measurements, IBPGR.