Bakla (Vicia faba L) tohumlarına uygulanan farklı dozlarda gamma ışınlarının M3 generasyonunda verim ve verim öğeleri üzerine etkileri

Abstract

I ÖZET Yüksek Lisans Tezi BAKLA (Vicia faba L-> TOHUMLARINA UYGULANAN FARKLI DOZLARDA GAMMA İSINLARININ M3 GENERASYONUNDA VERİM VE VERİM ÖĞELERİ ÜZERİNE ETKİLERİ Nihal KAYAN Ankara üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilin» Dalı Danışman: Prof. Dr. Didar ESER 1994, Sayfa: 56 Jüri: Prof. Dr. Didar ESER Prof. Dr. H.Hüseyin GEÇİT Prof. Dr. Nedime AZKAN Bu araştırma 1992 yılında Ankara üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü'nde yapılmıştır. Araştırmada A.ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümünden sağlanan 75 TA 209 kod nolu 1000 tane ağırlığı 1136 g olan büyük taneli ve 69 V2 kod nolu 1000 tane ağırlığı 520 g olan küçük taneli bakla hatlarının MB bitki tohumları materyal olarak kullanılmıştır. Araştırmanın amacı: Büyük taneli hatlara; 0, 1, 2, 4, b, 8 krad; küçük taneli hatlara ise 0, 4, 6, 8, 10, 14, krad'lık gamma ışını dozları uygulanarak başlatılan mutasyon ıslahı çalışmasında, farklı gamma dozlarının M3 generasyonunda verim ve verim öğeleri üzerine etkilerini belirmektedir. Araştırma sonuçlarına göre, farklı gamma dozlarındaki artış büyük taneli bakla hattında; çıkışa kadar geçen gün sayısı, çıkıştaki bitki sayısı ve 1000 tane ağırlığını artırmış; çiçeklenmeye ve olgunlaşmaya kadar geçen gün sayısı, fertilite oranı, bitkide tane sayısı, tane verimi, Biyolojik verim ve hasat indeksini azaltmış; bunun yanında bitki boyu, ilk meyvenin bağlandığı boğum yüksekliği ve bitkide dal sayısı gibi özelliklerde belirgin bir farklılık oluşturmamıştır. Küçük taneli bakla hattında ise artan gamma dozları : çıkışa kadar geçen gün sayısı, fertilite oranı, Bitkide dal sayısı, biyolojik verim, tane verimi, hasat indeksi ve 1000 tane ağırlığını artırmış; çıkıştaki bitki sayısı, çiçeklenme ve olgunlaşmaya kadar geçen gün sayısı, Bitki boy., ilk meyvenin bağlandığı boğum yüksekliğini azaltmış; bunun yanında bitkide tane sayısı özelliğinde belirgin bir farklılık oluşturmamıştır. Ayrıca küçük taneli bakla hattında klorofil mutasyonunun, uygulanan gamma ışını doz artışına bağlı olarak arttığı gözlenmiştir, ANAHTAR KELİMELER: 75 TA 209 büyük taneli bakla hattı, 69 V2 küçük taneli bakla hattı, Vicia faba L., mutasyon ıslahı, mutagen, gamma ışını

II ABSTRACT Masters Thesis THE EFFECTS OF DIFFERENT DOSES OF GAMMA RAYS TREATED ON SEED OF FABA BEAN (Vicia faba L.) ON YIELD AND YIELD COMPONENTS IN Ma GENERATION Nihal KAYAN Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Agronomy. Supervisor: Prof. Didar ESER. 1994, Page: 56 Jury: Prof. Dr. Didar ESER Prof. Dr. H.Hüseyin GEÇİT Prof. Dr. Nedime AZKAN This research carried out at the Department of Agronomy Faculty of Agriculture, University of Ankara in 1992. In this research, the Ma plant seeds of large seeded faba bean line with code number 75 TA S09, 1000 seed weight 1136 g and small seeded faba bean line with code mumber 69 VH, 1000 seed weight 520 g provided from Ankara University, Faculty of Agriculture Department of Agronomy are used as the mater ial. The aim of this research was to determined the effects of different gamma ray doses in Ma generation on the yield and yield components of large and small seeded faba bean lines were exposed to 0, 1,, 2, h, 6, 8 krads and 0, 4, 6, 8, 10, 14 krads gamma ray doses, in turn. According to the results of the research, increase in the different gamma ray doses in large seeded faba Dean line increase the number of days of emergence, number of plant at emergence and 1000 seed weight; decrease the number of days of flowering and maturing, fertile plant ratio, number of seeds per plant, seed yield, biological yield and harvest index; besides these no evidence differences in special features such as plant height, height of node wnere the poa first tied and number of branches per plant occur. In small seeded faba bean line, features, increasing gamma ray doses increase the number of days of emergence, fertile plant ratio, numoer of branches per plant, biological yield, c-eea yiexc, harvest inaex and 1000 seed weicni; decrease ire n-i.r,~.e-~ ct Piant at emergence, numoer of aays of f lower mc anc rr :.-. z.. - i n q. 3.../r,~ neiqnc, neignr. ot noce wnere tne poo ı irst tied; X-; -es-! ---is r.3 evidence difference in special feature like m.:m:>er of seed per plant occur. Also in small seeded faba bean line, chlorophyll mutation increase due to the increase in the dose of applied gamma ray. KEY WORDS: 75 TA 209 large seeded faba bean line, 69 V2 small seeded faba bean line, Vicia faba L., mutation breeding, mutagen, gamma ray.