Doğu Anadolu bölgesi için uygun triticale hat ve çeşitlerinin belirlenmesi

Abstract

ÖZET Y.Lisans Tezi DOĞU ANADOLU BÖLGESİ İÇİN UYGUN TRİTİCALE HAT VE ÇEŞİTLERİNİN BELİRLENMESİ Ümran Küçüközdemir Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Danışman : Doç. Dr. Metin Tosun Pasinler, Muş, Erzincan ve Van ekolojik koşullarında 1 yıl (1999-2000) süreyle yürütülen bu denemede CIMMYT kaynaklı 6 triticale genotipi (2 çeşit ve 4 hat) ve kışlık karakterli olan 1 ekmeklik buğday (Doğu 88) çeşidi kullanılmıştır. Kışlık olarak ekilen triticale çeşit/hatlarında verim ve verimle ilişkili özellikler belirlenmiş ve bunlar yine kışlık olarak ekilen ekmeklik buğday ile karşılaştırılmıştır. İncelenen özellikler yönünden triticale genotiplerinin ortalaması olarak bir yıllık sonuçlar ve buğdaya göre oransal değerleri (buğdayın değeri 100 kabul edilmiştir) şu şekilde olmuştur. M2'de başak sayısı 351.80- 371.80 adet, %97.5 1-103.05; tane verimi 160.30-216.81 kg/da, %80.1 1-108.35; toplam verim 459.92-644.83 kg/da, %79.41-1 11.34, hasat indeksi %33.62 - 34.97, % 98.16 - 102.10; başak uzunluğu 9.55-10.68 cm, %107.79-120.54; başakta tane sayısı 32.00-44.08 adet, %93.21- 128.40; 1000 tane ağırlığı 32.61-36.81 g, %9 1.04- 102.76; hektolitre ağırlığı 76.30-77.00 kg, % 99.25-100.16; tanedeki protein oranı %12.13-12.47, %96.81-99.52; tane protein verimi 19.44- 26.74 kg/da, %77.54- 106.66. Ayrıca stabilite analizi sonucuna göre 11 no'lu hattın en stabil genotip olduğu belirlenmiştir. Ancak bu tip çalışmalarda bir yıllık sonuçlara göre karar verilemeyeceğinden çalışmanın birkaç yıl daha devam ettirilmesi gerekmektedir. Bu süre sonunda buğdayı geçen genotiplerin, çeşit seviyesine getirildikten sonra, buğdaydan yeterli verimin alınamadığı kıraç koşullarda ekimlerinin yapılması önerilebilir. 2002, 60 sayfa Anahtar kelimeler: Triticale, verim, verim öğeleri, stabilite

ABSTRACT Msc. Thesis DETERMINATION OF TRİTİCALE GYNOTYPES IN EASTERN ANATOLIA Ümran Küçüközdemir Atatürk University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Field Crops Supervisor : Doç. Dr. Metin Tosun İn this trial conducted in 1999-2000 cropping year under Pasinler, Muş, Erzincan and Van ecological conditions. Six triticale genotypes and Doğu-88 berad wheat cultivar were used. İn cultivars/lines of winter sown triticale, yield and yields components were determined and compared with winter-sown-bread wheat. From the point of caracteristics investigated in triticale genotypes, mean results for 1 year and relative values according to wheat (value of bread wheat is accepted as 100) are summarized as follows: Spike number per m2 351.80- 371.80, %97.51-103.05, grain yield 160.30-216.81 kg/da, %80.1 1-108.35; total yield 459.92- 644.83 kg/da, %79.41-111.34; harvest index %33.62 - 34.97, % 98.16 - 102.10; spike height 9.55-10.68 cm, %107.79-120.54; kernel number per spike 32.00-44.08; 1000-kemel weight 32.61-36.81 g, %9 1.04- 102.76; test weight 76.30-77.00 kg, %99.25-100.16; protein ratio in grain %12.13-12.47, %96.81-99.52; grain protein yield 19.44-26.74 kg/da, %77.54- 106.66. Stability analysis showed that the most stabile genotype was determined as Genotype 11. However, one-year results are not enough to decide and study for stability analysis should be caried out couple of years. After end of study, high yielding and stabile genotypes could be suggested to farmers. 2002, 60 sayfa Keywords: Triticale, yield, yield components, stability