Türkiye`de meyve suyu pazarlama kanalları

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi TÜRKİYE'DE MEYVE SUYU PAZARLAMA KANALLARI Yeşim ERİŞ Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Turan GÜNEŞ 1996, Sayfa: 95 Jüri: Prof. Dr. Turan GÜNEŞ Prof. Dr. Ziya Gökalp MÜLAYİM Prof. Dr. Rauf ARIKAN Bu araştırmada, meyve suyu sanayiine yönelik meyvelerin işleme yerlerine ulaştırılmaları ile işlenmiş meyvelerin işleme yerlerinden ve aracılardan geçerek tüketim pazarına gelişlerindeki yetersizlikler ve sorunlar belirlenmiş ve bunlara çözüm önerileri getirilmiştir. Meyve suyu sanayiinde, hammadde konusunda tarımsal işletmelerle meyve suyu fabrikaları arasında anlaşmaya dayanan güçlü bir yapının kurulabilmesi, yeterli hammaddenin zamanında ve uygun şartlarda fabrikalara ulaşmasını sağlayacaktır. Hammadde temin edilmesinin yanında, işlenen ürünlerin kalitelerinin yükseltilmesi, ambalajlanmasında yeni tekniklerin kullanılması, dağıtımının düzenli olması, ürünlerin çeşitlendirilmesi ve satışı güçlü organizasyonların oluşturulmasıyla mümkün olacaktır. Pazarlama kooperatifleri bu organizasyonlara örnek teşkil etmektedir. Ülkemizde meyve suyu sanayiinde sadece üretim düzeyinde gerçekleştirilen bir kalite kontrol mekanizması bulunmaktadır. Bunun yanında, mamul maddelerinpazarlama kanalından geçerek son tüketiciye ulaşana kadarki evrelerde de kalite kontrollerinin devam etmesinin üreticilerle birlikte tüketicilerin de yararına olacağı tespit edilmiştir. İşlenen ürünlerin üretimlerindeki sorunlar ne kadar dikkat çekiciyse, bunların pazarlanması da en az o kadar önemlidir. Tüketici talebinin tatmininde ve pazarlanan ürünlerden en yüksek faydanın sağlanmasında, ürünlerin pazarlama kanallarından akışının belirlenmesi gerekmektedir. Meyve suyu pazarlama kanallarında ürünler işleme yerlerinden, son tüketicilere ulaşıncaya kadar toptancı ve perakendeci niteliğinde çeşitli aracılarla karşılaşmaktadırlar. Ülkemizde genel olarak meyve suyu pazarlama kanallarında, aracı tiplerinin çeşitliliği ve çokluğu ile bu kanallarda düzenli bir dağıtım planının bulunmaması nedeniyle uzun ve geniş bir yol izlenmektedir. Meyve suyu konusunda faaliyet gösteren işletmelerin, ürünlerinin pazarlanmasında katkı sağlayacak organizasyonlara ihtiyaçları olduğu belirlenmiştir. Üretici ile tüketici arasındaki pazarlama kanalları uzunluğunun mümkün olduğu derecede kısalülabilmesi halinde, ürünlerin daha az zahmetle, ucuz ve kaliteli bir şekilde son tüketiciye intikali mümkün olabilecektir. Gelişmiş ülkelerde yerleşmiş olan büyük perakendeci mağazalar zincirlerine ülkemizde de yer verilmektedir. Tüketiciye büyük kolaylıklar sağlayan bu sistem aynı zamanda üreticiyi de tatmin etmektedir. Ülkemizde de yaygınlaşmakta olan bu sistem içinde, hem işletmeciler, hem de tüketiciler açısından sağlanacak faydalar düşünüldüğünde, meyve suyu pazarlama kanallarında küçük perakendecilerden ziyade büyük mağazalar zincirlerinin yerleştirilmesi ve geliştirilmesi ile meyve suyu sanayiinin gelişmesine büyük katkıda bulunulacaktır. Fabrikaların, belirli bir düzen içinde, ürünlerinin pazarlanmasıyla ilgili dağıtım planı hazırlaması, ürünlerin pazarlama kanallarından geçişlerinde bir çok kolaylık sağlayabilecektir. Bölgesel dağıtımı gerçekleştiren fabrikaların rekabet şanslarım artırmalarında ürünlerinin değişik pazarlara ulaşabilmesi için düzenli dağıtım planlan yapmaları gerekmektedir. Tüketici ihtiyaçlarının bilinmesine yönelik olarak pazarlama kanallarında anket çalışmalarının yapılması, fabrikaların planlı bir fiyat politikası izlemeleri,İÜ düzenli dağıtım ağlan ve servis organizsayonları kurmaları ile meyve suyu sanayii gelişecek ve büyüyecektir. ANAHTAR KELİMELER: Meyve suyu, pazarlama kanalları, fabrika, işleme yerleri, birinci el toptancı, ikinci el toptancı, aracı, küçük perakendeci, büyük perakendeci, büyük mağazalar zinciri, tüketici, pazarlama, fiziksel dağıtım, merkez depo.

IV ABSTRACT Masters Thesis The MARKETING CHANNELS of FRUIT JUICE in TÜRKİYE Yeşim ERİŞ Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Agricultural Economics Supervisor: Prof. Dr. Turan GÜNEŞ 1995, Pages: 95 Jury: Prof. Dr. Turan GÜNEŞ Prof. Dr. Ziya Gökalp MÜLAYİM Prof. Dr. Rauf ARKAN In this work, the insufficiency of marketing channels of fruit juices such as productions of fruit, transportation of the fruit to fruit juice plants and the problems of marketing channels and physical distribution systems are examined. The problems are determined and suggestions are made in order to solve them. It is obvious that cooperation between farmers and producers in organizing plantations for industrial production shall supply the total demand of raw material with a low price to the producers in time and in compatibility. High level standards and quality of the products shall be achieved and new techniques in packaging shall be brought by this kind of powerful organizations. Marketing cooperatives are good samples for this kind of organizations.It is essential that both the problems of fruit juice industry and marketing of the products are important. The total demand for fruit juice in Turkey is insufficient according to the developed countries. Thus, it is important to provide marketing conditions that will increase the customers' demand for the fruit juice. It is necessary to determine organisational channel through which the ownership of products flows from producer to final customer via one or more intermediaries to satisfy the demand of consumers' and to maximize the benefit from the marketed products. Very few products are sold by their producers directly to the final customer in Turkey. The vast majority pass through the hands of one or more intermediaries such as wholesalers, retailers, dealers and brokers. The flow of ownership of products in the channels is extremely long and large because of the increase in the number of intermediaries and the lack of regular distribution plans. It is clear that shortening and narrowing the marketing channels will cause a decrease in the prices of marketed products and an increase in their quality. From day to day, the chains of gross markets and big retailers shortening and narrowing the marketing channels established in the developed countries have been also begun to establish in major cities in Turkey. If the factories make regular distribution plans for marketing their products the flow of products in the marketing channels will be more easy. It is necessary that the factories which are distributing their products locally have to make regular distribution plans. There is a quality control system that takes place in the stage of production in the fruit juice industry in Turkey. It is determined that it will be both beneficial for the producers and the consumers making quality controls in all stages of marketing channels in which the products flow from producers to final customers. The fruit juice industry will develop and grow as the factories follow planed price policy and establish regular service and distribution organizations. KEYWORDS Fruit juice, marketing channels, factory, companies, primary wholesaler, secondary wholesaler, intermediary, small retailer, big retailer, chain of gross markets, consumer, marketing, physical distribution, central depot.