Zenginleştirilerek organik gübreye dönüştürülmüş çay atığı ve çeşitli organik materyallerin etkinlikleri yönünden karşılaştırılması

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi ZENGİNLEŞTİRİLEREK ORGANİK GÜBREYE DÖNÜŞTÜRÜLMÜŞ ÇAY ATI?I ve ÇEŞİTLİ ORGANİK MATERYALLERİN ETKİNLİKLERİ YÖNÜNDEN KARŞILAŞTIRILMASI Halil SAMET Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı Danışman : Prof.Dr.Burhan KAÇAR 1996, Sayfa: 60 Jüri : Prof.Dr. Burhan KAÇAR Prof.Dr. Vahap KATKAT Doç.Dr. Süleyman TABAN Bu araştırmanın amacı; zenginleştirilerek organik gübreye dönüştürülmüş çay atığım (ZÇA) etkinlikleri yönünden çay atiği (ÇA), ahır gübresi (AG), tütün fabrikası atığı (TFA), selüloz atığı (SA) ve şilempe çamuru (ŞÇ) ile karşılaştırmaktır. Deneme, sera koşullarında yürütülmüş ve organik materyaller toprağa 20 t/ha hesabıyla ekim sırasında (İnk-0), ekimden 3 hafta önce (İnk-3) ve ekimden 6 hafta önce (înk-6) uygulanmıştır. Test bitkisi olarak çok yıllık bir bitki olan İngiliz çimi ve tek yıllık bir bitki olan arpa kullanılmıştır. İngiliz çimi bitkisinden 4 biçim, arpa bitkisinden ise periyodik iki ekimin ardından 2 hasat alınmıştır. Deneme bitkilerinin toplam kuru madde miktarları ile toplam azot, fosfor ve potasyum kapsamları belMenmiştir. Deneme bitkilerinin kuru madde miktarları ile toplam azot kapsamları üzerine inkübasyon zamanlarının etkileri istatistiksel açıdan önemli bulunmazken organik materyallerin etkileri % 0.1 düzeyinde önemli bulunmuştur. Çay atığından elde olunan organik gübre (ZÇA), her iki bitkide de toplam kuru madde miktarlarım ve toplam azot kapsamlarım çay atığı (ÇA) ve ahır gübresine (AG) göre daha fazla arttırmıştır. Organik materyaller birlikte ele alındığında, bitkilerin toplam kuru madde miktarları üzerinde en fazla artış tütün fabrikası atığı (TFA) ile toplam azot kapsamı üzerinde de şilempe çamuru(ŞÇ) ile elde edilmiştir. Selüloz atığı (SA), bitkilerin toplam kuru madde miktarları ile toplam azot kapsamları üzerine en az etki yapmıştır. İnkübasyon zamanlarının toplam fosfor kapsamları üzerine etkileri İngiliz çimi bitkisinde % 1 düzeyinde, arpa bitkisinde ise % 0. 1 düzeyinde istatistiksel açıdan önemli bulunmuştur. Benzer şekilde organik materyaller de bitkilerin toplam fosfor kapsamları üzerine % 0.1 düzeyinde önemli etki yapmıştır. Deneme bitkilerinin toplam fosfor kapsamları üzerine çay atığından elde olunan organik gübre (ZÇA), çay atığından (ÇA) daha fazla etkili olurken ahır gübresinden (AG) daha az etkili olmuştur. Organik materyaller birlikte incelendiğinde, toplam fosfor kapsamı üzerine İngiliz çimi bitkisinde ahır gübresi (AG),arpa bitkisinde ise selüloz atığı (SA) en fazla etki yapmıştır. İnkübasyon zamanlarının ve organik materyallerin etkileri İngiliz çimi bitkisinin toplam potasyum kapsamı üzerine % 0.1 düzeyinde, arpa bitkisinin toplam potasyum kapsamı üzerine ise % 5 düzeyinde önemli bulunmuştur. Organik materyaller birlikte ele alındığında her iki bitkinin toplam potasyum kapsamı üzerine göreceli olarak en fazla etkiyi şilempe çamuru (ŞÇ) göstermiş ve bunu İngiliz çimi bitkisinde tütün fabrikası atığı (TFA), arpa bitkisinde de çay atığından elde olunan organik gübre (ZÇA) izlemiştir. Anahtar Kelimeler: Organik gübreye dönüştürülmüş çay atığı, çay atığı, ahır gübresi, tütün fabrikası atığı, selüloz atığı, şilempe çamuru

İİ ABSTRACT Master Thesis EVALUA TION and COMPARASION of THE EFFECTS of THE TEA WASTE COMPOST WITH THE DIFFERENT ORGANİK MATERIALS Halil SAMET Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Soil Science Supervisor : Prof.Dr.Burhan KACAR 1996, Page : 60 Jury : Prof.Dr. Burhan KACAR Prof.Dr. Vahap KATKAT Assoc. Prof. Dr. Süleyman TABAN The aim of this study was to compare the efficiency of the tea waste compost (ZÇA) with those of tea waste (ÇA), farm yard manure (AG), tobacco factory waste (TFA), paper-mill sludge (SA) and stillage which is the by product of sugar-alcohol factories (ŞÇ). The experiment was conducted under greenhouse conditions and organic materials were applied to the soil at the rate of 20 t/ha at the time of sowing (Ink-0), 3 weeks before sowing (Ink-3) and 6 weeks before sowing (Ink-6). Ryegrass as a perennial crop and barley as an annual crop were used as experimental plants. There were 4 cuttings of ryegrass while barley was harvested 2 times as a result of periodic sowings. Total dry matter yields, nitrogen (N), phosphorus (P) and potassium (K) contents of experimental plants were determined. The effects of incubation periods on the dry matter yields and total N contents of the experimental plants were not significant, but the effects of organic materials were found statistically highly significant (p<0.001). Tea waste compost (ZÇA) increased the total dry matter yields and total N content of both of the experimental plants than those of tea waste (ÇA) and farm yard manure (AG). Among the organic materials the highest effect on the dry matter yields was shown by tobacco factory waste (TFA) and on thetotal nitrogen contents of plants were shown by stillage (ŞÇ). The effects of paper-mill sludge (SA) were lowest in the organic materials. Effects of incubation periods on the total P content of ryegrass and barley were found statistically highly significant. Similarly the organic materials affected significantly (p<0.001) on total P contents of plants. Effects of tea waste compost (ZÇA) on total P content of plants were found more than that of tea waste (ÇA) and less than that of farm yard manure (AG). While farm yard manure (AG) showed highest effect on the total P contents of ryegrass and paper-mill sludge (SA) showed highest effect on the total P contents of barley. Effects of incubation periods and organic materials on total K content of ryegrass and barley were found statistically significant at 0. 1 % and at 1 % respectively. Among the organic materials the highest effect was shown by stillage (ŞÇ) on the total K content of the experimental plants. Similarly the tobacco waste (TFA) on ryegrass and the tea waste compost (ZÇA) on barley plants showed highest effect. Key Words: Tea waste compost, Tea wastes, Farm yard manure, Tobacco wastes, Paper-mill sludges, Stillage.