Yenice 5-38 aspir çeşidinde farklı sıra arası ve azot dozlarının verim ve verim öğelerine etkisi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi YENİCE 5-38 ASPİR (Carthamus tinctorius L) ÇEŞİDİNDE FARKLI SIRA ARASI VE AZOT DOZLARININ VERİM VE VERİM Ö?ELERİNE ETKİSİ If Eda GÜNEY Ankara Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü Tarla bitkileri Anabilim Dalı Danışman: Prof.Dr. Özer KOLSARICI 1997, Sayfa: 46 Jüri Prof.Dr. Özer KOLSARICI Prof.Dr. Orhan ARSLAN Prof.Dr. Celal ER 1996 yılında, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü deneme tarlasında yürütülen bu araştırma Yenice 5-38 aspir çeşidinin 3 farklı sıra arası ve 4 farklı azot dozundaki verim ve verim öğelerini incelemek amacıyla yapılmıştır. Yenice 5-38 aspir çeşidi sıra üzeri 15 cm olmak üzere 30, 40, 50 cm sıra arası uygulamaları ana parsellerde, kontrol dışında 4, 8, 12, 16 kg/da'lık azot dozu uygulamaları alt parsellerde olmak üzere denemeye alınmıştır. Deneme Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller deneme deseninde 3 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre; Farklı sıra arası uygulamalarının bitki boyu, tabla sayısı, bin tohum ağırlığı, tohum verimi, yağ oranı ve ilk çiçeklenme süresine önemli bir etkisi bulunmazken, artan sıra arası ile birlikte yan dal sayısının 7.03 adet'e, tabladaki tohum sayısının 47.48 adet'e kadar arttığı saptanmıştır. Artan azot dozları ile birlikte bitki boyunda 121.9 cm'ye, yan dal sayısında 7.13'e, tabla sayısında 8.59'a, tabladaki tohum sayısında 49.55'e, bin tohum ağırlığında 38.81 g'a, tohum veriminde 201.3 kg/da'a kadar artış olmuştur. En fazla yağ oranı % 39.38 olarak 16 kg/da azot uygulamasından elde edilmiştir. En erken çiçeklenme başlangıcı gün sayısının 86.78 gün olarak kontrolde, en geç çiçeklenme başlangıcı gün sayısının ise 87.89 gün olarak 16 kg/da azot uygulamasında olduğu bulunmuştur. Sıra arası x Azot dozu interaksiyonunun tohum verimine etkisi önemli olup, 40 cm sıra arası x 16 kg/da'lık azot uygulamasında 201.3 kg/da olarak en yüksek tohum verimi elde edilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Aspir {Carthamus tinctorius L.)'de sıra arası ve azot dozu, bitki boyu, yandal sayısı, tabla sayısı, tabladaki tohum sayısı, bin tohum ağırlığı, tohum verimi, yağ oranı, ilk çiçeklenme süresi.

11 ABSTRACT Master Thesis EFFECTS OF DIFFERENT ROW DISTANCES AND VARIOUS NITROGEN DOSES ON THE YIELD AND YIELD COMPONENTS OF SAFFLOWER YENİCE 5-38 VARIETY (Carthamus tinctorius L). Eda GÜNEY Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Agronomy Supervisor: Prof. Dr. Özer KOLSARICI 1997, Page: Jury: This research was carried out to find out effects of different row distances and various nitrogen doses on the yield and yield components of safflower Yenice 5-38 variety as a field trial at the Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, University of Ankara in the year 1996. Yenice 5-38 safflower cultivator was grown by application of 30, 40, 50 cm row distances in main plots, including control plots, using of 4, 8, 12, 16 kg nitrogen doses in sub plots. The field trial was laid out in randomized block design with three replication. According to the results as cited below; Application of different row distances have no any significant effect on plant height, number of heads, thousand seed weight, seed yield, seed oil ratio and first flowering time, but it was determined that number of secondary branches reached to 7.03 and number of seed per head also reached to 47.48 by increasing row distances. Plant height to 121.9 cm, number of secondary branches to 7.13, number of head to 8.59, number of seeds per head to 49.55, thousand seed weight to 38.81 g, seed yield to 201.3 kg per decare were reached by increasing nitrogen doses. The highest seed oil ratio was obtained as % 39.38 with application of 16 kg nitrogen per decare. It was found 86.78 days as the earliest first flowering time in control plot which has no nitrogen mean while the latest first flowering time was found 87.89 days in the plot which was applied 16 kg nitrogen per decare. There was significant effect of the seed yield of row distance x nitrogen dose interaction and it was obtained highest seed yield as 201.3 kg per decare in the application of 40 cm row distance with 16 kg nitrogen per decare. KEY WORDS: Row distances and nitrogen doses on the safflower (Carthamus tinctorius L) plant height, number of secondary branches, number of heads, number of seeds per head, thousand seed weight, seed yield, seed oil ratio, first flowering time.