Mera vejetasyon etüt metotlarının karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışma Atatürk Üniversitesi arazisinde bulunan doğal merada farklı vejetasyon etüt metotlarının (lup, transekt, tekerlekli nokta ve modifıye edilmiş tekerlekli nokta) aynı vejetasyon üzerinde uygulanması sonucu ortaya çıkan farklılıkları ortaya koymak, bu metotların uygulanmasında ölçülmesi gereken numune sayısını belirlemek ve farklı metotlar kullanılarak elde edilen verileri karşılaştırılabilecek düzenlemeleri geliştirmek amacı ile yürütülmüş, her bir metotla 6Q'ar hatlık ölçüm yapılmıştır. Metotlara göre toprağı kaplama oranında belirlenen farklılıkların karşılaştırılması regresyon eşitlikleri geliştirilmiştir. Tüm ölçüm metotlarında (lup, transekt, tekerlekli nokta ve modifıye edilmiş tekerlekli nokta) botanik kompozisyonun önemli bir bölümünü buğdaygillerin oluşturduğu bunu azalan sıra ile diğer familyalara ait türler ve baklagillerin takip ettiği ve hakim bitki türünün koyun yumağı (Festuca ovina) olduğu kaydedilmiştir. Metotlara göre toprağı kaplama oranlan arasındaki farklılıklar istatistiki olarak % 1 seviyesinde önemli çıkmış ve türlerin dağılış modellerinde farklılıklar belirlenmiştir. Bitki örtüsünün hakim türü olan Festuca ovina bütün ölçüm metotlarında Contagius dağılış göstermiştir.Hakim tür Festuca ovina 'mn vejetasyondaki durumunu %5 ve %10 sapma ile lup metoduna göre belirlemek için sırasıyla 55-30, transekt metodunda 55-35, tekerlekli nokta metodunda 55-25 ve METN metodunda 50 ve 45 optimum örnek almak gerektiği sonucuna varılmıştır. Mera kalite derecesi lup metodunda 3.45, transektte 4.44, tekerlekli noktada 3.49 ve METNda ise 3.08 olarak belirlenmiştir. Mera durumu bakımından çalışma sahası transekt metodunda orta sınıf mera olarak değerlendirilirken diğer metotlara göre zayıf mera olarak değerlendirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Mera, mera kalite derecesi, vejetasyon etüt metotları, optimum numune sayısı, toprağı kaplama oranı.

The study was conducted in the natural rangeland of the Atatürk University, Erzurum, Türkiye. The aim of the study was to determine the differences appearing in the use of different vegetation measurement methods (lup, transect, point with wheel (PWW) and modified point with wheel (MPWW)), to determine the optimum number of sample for each method, and to improve the arrangements to compare the data from different methods on the same vegetation. Data were collected from 60 lines for each method. Regression formulas were generated in terms of canopy coverage ratios for each method. In all methods it was observed that plants of grass family made up of an important part of the whole vegetation while the dominant plant species was Festuca ovina. Grass family was followed by other families and legumes in decreasing order. The difference between the methods in terms of the canopy coverage ratio was found to be statistically significant at %1 significance level. Differences in distribution models of the species were determined. In all methods the dominant specie, Festuca ovina, had the contagious distribution. In order to determine the condition of the dominant specie, Festuca ovina, in the vegetation with the deviation of 5 and 10 percent, it was found that 55-30, 55-35, 55-25 and 50-45 samples should be collected for lup, transect, PWW and MPWW methods respectively. Rangeland quality degree was found to be 3,45, 4,44, 3,49 and 3,08 for lup, transect, PWW and MPWW methods respectively. Study area was evaluated to be fair range condition for transect method while it was determined to be poor condition class for other methods.Keywords: Rangeland, rangeland quality degree, vegetation measurement methods, optimum number of sample, canopy coverage ratio.