1980 sonrası Türkiye tarımında hayvancılığı teşvik politikaları ve değişik bölgelerde uygulama sonuçları üzerine bir araştırma

Abstract

Ill ÖZET Doktora Tezi 1980 SONRASI TÜRKİYE TARIMINDA HAYVANCILIĞI TEŞVİK POLİTİKALARI VE DEĞİŞİK BÖLGELERDE UYGULAMA SONUÇLARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Mehmet Akif ALTINBIÇAK Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. Nurettin YILDIRAK 1999, Sayfa;232 Jüri : Prof.Dr. Nurettin YILDIRAK Prof. Dr. Ayhan TUFAN Prof. Dr. Ö.Faruk YALÇIN Türkiye'de hayvancılık işletmelerinin büyük çoğunluğunu küçük işletmeler oluşturmaktadır. Hayvansal üretimde, damızlık materyal, barınak, besleme, sağlık ve koruma, finansman, örgütlenme, pazarlama, sigorta, eğitim ve yayım gibi sorunlar mevcuttur. Bu sorunların yanında hayvancılığın beslenmedeki stratejik konumu doğrudan hayvancılığa yönelik desteklemelerin önemini ortaya koymaktadır. Türkiye'de hayvancılığa yönelik teşvik politikaları ile üretim, verim ve gelir artışı ile hayvansal üretimde devamlılığın sağlanması amaçlanmaktadır. Türkiye'de bu amaçla fiyat politikaları, girdi politikaları, dış alım ve dış satım politikaları, kredi politikaları ve yatırım teşvik politikaları uygulanmaktadır.IV Tarım sektörüne yönelik yatırım teşvik uygulamalarında düzenlenen teşvik belgelerinde belge sayısı, yatırım tutarı ve istihdam açısından en fazla payı hayvancılık sektörü almaktadır. 1980-1998 döneminde tarım sektörüne yönelik yatırım teşvik belgelerinin %88,1'i, toplam yatırım tutarı itibariyle %83,3'ü ve istihdamın da %84,9'u hayvancılık yatırımlarına ait bulunmaktadır. Türkiye'de hayvancılığa yönelik yatırım teşvik politikalarının uygulanmasında birtakım sorunlar bulunmaktadır. Hayvancılığın mevcut sorunlarını uzun vadede çözebilecek önemli bir araç konumunda olan yatırım teşvik uygulamasından etkin bir şekilde yararlanılamamaktadır. Bu çalışma, Türkiye'de hayvancılığın mevcut durumu ve sorunlarının belirlenmesi, destekleme politikalarının incelenmesi ve özellikle hayvancılık alanında yatırım teşviki alan hayvancılık işletmelerinin yatırım teşvik uygulamasında karşılaştıkları sorunların belirlenmesi ve çözüm önerileri getirilmesi amacı ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, yatırım teşviklerinin uygulama sonuçları konusunda yeterli veri bulunmaması nedeniyle, konu alan araştırması ile desteklenmiştir. Buna göre hayvancılığa yönelik yatırım teşviklerinin en yoğun olduğu İzmir, Kars, Ankara, Çorum illerinde yatırım teşviki almış 168 işletmeye anket uygulanmıştır. Araştırmada incelenen işletmelerde, işletme sahiplerinin çoğu, hayvancılık ile ilgili yatırım kararı almalarında en önemli faktörün, yatırım teşvik uygulaması olduğunu belirtmektedir. İşletmeler, yatırım teşvik uygulamasında teşviklerin ödenmesi, bürokrasi ve mevzuatla ilgili sorunlarla karşılaştıklarını belirtmektedir. İncelenen hayvancılık işletmelerinde, işletme sahipleri, etkin bir yatırım teşvik uygulaması için yatırım teşviklerinin zamanında verilmesini, gerçek üreticilerin bu teşviklerden yararlanmasını ve yatırım teşviki yanında üretime yönelik teşvikler ile üreticilerin desteklenmesini istemektedir. Anahtar Kelimeler :Havvancılık, Hayvancılık İşletmeleri, Hayvancılık Yatırımları, Teşvik, Teşvik Politikaları, Yatırım, Yatırım Teşvikleri,

ABSTRACT Ph.D. Thesis A RESEARCH ON ANIMAL HUSBANDRY INCENTIVE POLICIES IN TURKISH AGRICULTURE AFTER 1980 AND THE RESULTS OF IMPLEMENTATION IN DIFFERENT REGIONS Mehmet Akif ALTINBIÇAK Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Agricultural Economics Supervisor : Prof.Dr.Nurettin YILDIRAK 1999,Page:232 Jury : Prof.Dr.Nurettin YILDIRAK Prof.Dr. Ayhan TUFAN Prof.Dr.Ö.Faruk YALÇIN In Turkey, most livestock enterprises are small scale businesses. There exist serious problems in such matters as animal husbandry material, stables, health, financing, cooperation, marketing, education and extention. The strategic importance of husbandry in food chain in human life increases the necessity of direct supports to the sector. Support policies to the animal husbandry are used for the continuity of production by means of improvements in production, productivity and incomes, in Turkey. For this purpose, the government utilises price and input policies, import and export policies and credit policies.VI 88,1% of investment incentive certificates, 83,3% of the total amount of investment, and 84,9% of employment belong to the livestock investment projects in 1980-1998 period. Some problems exist in implementation incentive policies in husbandry sector, in Turkey. The incentives that could solve the problems of the sector in the long term can not be used effectively. Unstable incentive policies, the centralised incentive system, complexities in legal and bureauctratic procedure, the uneven distribution of incentives among sectors, and miscallenous problems in implementing policies negatively affect the success of those policies. Due to the insufficienty of data concerning the outcomes of investment incentives we used field survey, 168 enterprises that obtained incentives filled in questionnaires in such regions as İzmir, Kars, Ankara and Çorum where investment incentives were granted extensively. In our work, most entrepreneurs emphasised that the most important criterion in their investment decisions was the investment incentives. They face problems in getting payments, and in legal and bureaucratic procedures. The entrepreneurs who participated in this survey, point to the fact that for an effective investment incentive system, the payments must be made on time, only livestock enterprises should be granted those incentives, and production as well as investment should be supported also by the authorities. Key Words : Animal husbandry, Livestock enterprises, Livestock investment, Incentive, Incentive policies, Investment, Investment incentives