Anız yakmanın topraktaki sıcaklık hareketi ve nem miktarına etkisi

Abstract

ÖZET Doktora Tezi ANIZ YAKMANIN TOPRAKTAKİ SICAKLIK HAREKETİ VE NEM MİKTARINA ETKİSİ Havva KAPTAN Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. Nuri MUNSUZ Araştırmada, anız yakmanın topraktaki sıcaklık hareketi ve nem mîkt&noa etkisi laboratuvar koşullarında mcelenmiştir. Toprak yüzeyinde kalan sap ve anız yabancı ot gelişimini önlemek vb atık miktanm azaltmak anmayla yakılmaktadır. Bununla birlikte, yanma sonucunda toprağm yüzey sıcaklığı etkileyici bir şekilde artmakta ve toprağın organik madde, azot fosfor ve kükürt kapsamları değişmekte, bitki kökleri, bitki tohumlan ve toprak nnkroorganizmalan Ölmektedir. Bu durum, optimum toprak koşullan ayısından maksimum yararlarını ire minimum zaraRlarmı bflntekİcin Önemli olmaktadır. Çalışmada kumlu tm, kumlu külİ tm, killi tmlı olmak Özere 3 laikli bünyedeki toprak örnekleri, silindir şeklindeki kutulara vibrasyonla doldıımlrnuştur ve sırası İle 0.13A10 ve 15 cm'deki derinliklere dpal tennokapüTar yerieştfrömiştİr. Yakma işleminden önce bava kum, 1/2 tarla kapasitesi ve tarla kapasitesi olmak üzere 3 farklı nem düzeyinde toprak örneği hazırlanmıştır. Yakma İşlemi öncesinde ve sonrasında topraktaki nem dağılımı belirlenmiştir. Toprak sıcaklık değerleri, her uygulama için, 5 saatlik sûra boyunca değişik zamanlarda termokapıllar yardımıyla kaydedilraiştİr. Araştırmada, ayrıca bilgisayar programı kullanılarak toprak sıcaklığı, termal iletkenlik ve ısı akış değerleri hesaplanmıştır. Bütün Ölçümlerin istatistiksel analizleri yapılmıştır. Elde edilen sonuçlar, yakma İşlemiyle birlikte yüzeydeki toprak sıcaklıgmtn her toprak bünyesi için anı bir artış olduğunu göstermiştir. Bu ani sıcaklık değişikliği, artan derinliklerde kademeli olarak azalmıştır. Toprağm nem kapsamı yüzeyde ani sıcaklık artışlarını önlemiştir. Bununla beraber, toprak nemi İletkenliği artırmıştır. Sıcaklık değişikliklerinde toprak bünyesinin etkisi istatistiksel olarak önemB bulunmamıştır. Toprak nemi ise termal İletkenlikte en önemli faktörlerden biri olmuştur. 2000, 147 Sayfa Anahtar Kelimeler : Anız yakma, toprak sıcaklığı, sıcaklık hareketi, toprak nemi, ısı iletimi, ısı akışı.

ABSTRACT Ph. D. Thesis EFFECT OF STRAW-STUBBLE BURNING ON SOIL TEMPERATURE TRANSPORT AND WATER CONTENT Havva KAPTAN Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Soil Science Supervisor : Prof. Dr. Nuri MUNSUZ In this research, effects of straw-stubble banting on soil temperature transportation and water content were investigated under laboratory conditions. Straw-Stubble burning is often used to reduce fuel loads on the soil surface and to prevent weed growing. However, straw-stubble burning increases the sou surface temperature dramatically and may alter some sou properties such as organic nutter, nitrogen, phosphorous and sulfur contents, kin roots, seeds and sou fauna, ft. is important to know optimal soil conditions to maximize the benefits and minimize the damages. hi this study, three different soil samples, sandy loam, day loam and sandy day loam, were packed into cylindrical containers and digital thermocouples were placed at 0,1,3,340 ve 15 cm depths respectively. Three sou moisture levels, air-dry, & field capacity and field capacity were set before burning treatments. Sou moisture distribution was determined before and after burning. Soil temperatures were recorded with thermocouples at different time intervals thorough five hours for each experiment set hi this research, also soil temperature, thermal conductivity and heat flux density was computed by using computer program. All measurements were analyzed statistically. Results show mat soil temperature rised abruptly at the surface by burning for each soil These abrupt temperature changes gradually decreased with increasing depth. Soil moisture prevented sudden temperature rises at the surface. However, soil n^stummcreased me thennal conductivity. Effects of sou texture on temperature changes were not important statistically. Soil moisture was one of the most important factors on thermal conductivity. 2000, 147 pages Key words : Straw- Stubble burning, soil temperature, temperature transport, water content, thermal conductivity, heat flux.