Urfa Harran Ovası`ndaki büyük işletmelerde yeterli ve kısıtlı su koşullarında sulama programlaması ve optimum bitki deseni

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi URFA-HARRAN OVASI'NDAKÎ BÜYÜK İŞLETMELERDE YETERLİ VE KISITLI SU KOŞULLARINDA SULAMA PROGRAMLAMASI VE OPTİMUM BİTKİ DESENİ Esra VURAL Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim Dalı Danışman: Prof.Dr.Turhan AKÜZÜM Bu çalışmada, Urfa-Harran Ovasında büyük işletmelerde (350 da) bitkilerin yeterli ve kısıtlı su koşullarında sulama programlarının belirlenmesi ve maksimum gelirin elde edileceği en uygun bitki deseninin oluşturulması amaçlanmıştır. Araştırma alanında yeterli ve kısıtlı su koşullan için ortalama yıl, kurak yıl ve yağışlı yıl dikkate alınarak sulama programlan elde edilmiştir. Araştırma alanında hakim bitki olan pamuk, farklı yağış koşullan için elde edilen optimum bitki deseni içinde de en yüksek oranı almıştır. Yeterli su koşullan için elde edilen optimum bitki desenlerinde ortalama yıl için 175 da pamuk, 175 da domates; kurak yıl için 20 da buğday, 145 da domates, 165 da pamuk ve II.ürün 20 da soya; yağışlı yıl için 175 da pamuk, 175 da domates yer almıştır. Bitki su ihtiyacının tamamının karşılandığı duruma (%I00) ilave olarak, %90'dan %0'a kadar değişen oranlarda su kaynağı kapasitesine sahip işletmeler için optimum bitki desenleri elde edilmiştir. Kısıtlı su koşullarında elde edilen optimum bitki desenlerinde pamuğun oranının düşmesine bağlı olarak işletme geliri de düşmektedir. Araştırma sonuçlan, kısıtlı su koşullarında da işletme gelirinin yüksek düzeylerde tutulmasının mümkün olduğunu göstermektedir. 2003, 69 sayfa ANAHTAR KELİMELER:Doğrusal programlama, sulama programı, kısıtlı su, brüt kar, bitki deseni

ABSTRACT Master Thesis IRRIGATION SCHEDULING AND OPTIMAL CROPPING PATTERN WITH ADEQUATE AND LIMITED WATER SUPPLIES FOR LARGE FARMS IN THE URFA-HARRAN PLAIN Esra VURAL Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Farm Structures and Irrigation Supervisor: Prof. Dr. Turhan AKÜZÜM The objectives of this study are to obtain irrigation scheduling for adequate and limited water and to determine optimum cropping pattern providing the maximum gross return in large iarms of Şanhurfa- Harran Plain. The irrigation programs were obtained for adequate and limited water conditions considering average year, arid year and rainy year. Cotton, dominant crop in research area, also took the highest ratio in optimum cropping pattern determined for different rainfall conditions. Optimum cropping patterns were determined as 175 da cotton, 175 da tomata for average year, 20 da wheat, 145 da tomato, 165 da cotton and 20 da soybean as IT.crop for arid year, 175 da cotton, 175 da tomato for rainy year in adequate water supply. Optimum cropping pattern were found out for ferms with adequate water conditions ( 100%) and with limited water from 90% to 0%. Depending on decreasing of the cotton ratio in optimum cropping patterns for limited water supply, gross return of farm has reduced. The results show that it is also possible to keep farm return at high level for limited water supply. 2003, 69 pages Key Words:Linear programming, irrigation scheduling, deficit irrigation, gross return, cropping pattern