Menenjitlerin ayırıcı tanısında beyin-omurilik sıvısı laktat düzeylerinin gaz-likit kromatografisi ile ölçümü ve beyin-omurilik sıvısı asit-baz dengesinin incelenmesi

Abstract

ÖZET Ülkemizde infeicsiyon hastalıkları içinde menenjitler, etkili antimikrobik; tedaviye rağmen halen önemli yer tutmaktadırlar. Menenjitlerde etkin ve acil tedavi gereklidir. Çeşitli menenjit türleri arasında rutin mikrobiyolojik ve biyokimyasal incelemelerle etyolojik nedenin saptanması pratikte her zaman mümkün olmamaktadır. Çeşitli dönemlerde menenjitlerin ayırıcı tanısında kullanılmak üzere bildirilen testler, uygulanmasındaki güçlükler, yalancı pozitif sonuçların sıklığı nedeniyle pratikde geniş ölçüde kullanılma sına ve güvenilir olmasına engel teşkil eder. BOS laktat düzeyindeki artışın menenjitlerin ayırıcı tanısındaki önemli yeri literatürde bildirilmektedir. Ayrıca, BOS asit-baz dengesi, son yıllarda artan bir ilgiyle incelenmektedir. Çalışmamızda, BOS laktat düzeyi ve asit- baz dengesi incelemelerinin birlikte yapılması ile, menenjitlerin ayırıcı tanısının sağlanması, tüberküloz menenjitlerde daha önce yeterince çalışılmamış olan BOS laktat düzeyi ve asit-baz dengesindeki değişmelerin incelenmesi, menenjitlerde BOS laktax artışının nedenlerinin açıklanabilmesi amacıyla BOS da laktat, pH, pCO2,PO2, HCO3 incelemeleri gerçekleştirildi. BOS laktat düzeyi gaz-likit kromatog-25 raf isi yöntemiyle, asit-baz incelemeleri ise ABL 2-Radiome- ter cihazı ile yapıldı. Ankara Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları Kliniğine yatan, 4 aseptik menenjit, 12 tüberküloz menenjit, 5 pürülan menenjit tanısı konmuş olgu, hasta gruplarımızı teşkil etti. Normal kontrol grubu olarak Nöroşirurji Kliniğinde miyelografi incelemesi yapılan diskal herni tanısı konmuş 8 hasta alındı. BOS laktat düzeyi, normal kontrol grubu ve aseptik menenjit grubunda normal düzeylerde bulundu. Tüberküloz menenjit ve pürülan menenjit grubunda laktat düzeyinin artmış olduğu ve bu artışın normal kontrol ve aseptik menenjit grubuna göre anlamlı olduğu gösterildi (p<0.001). Hasta gruplarında BOS asit-baz incelemelerinde, pürülan menenjit grubunda metabolik asidozis (pH 7.15 + 0.05 HCOZ 15.85 + 1.44 mmol/1), tüberküloz menenjit grubunda ise hiperkapni ve kompanse respiratuvar alkalozis tesbit edil miştir. Menenjitlerde BOS da laktat artışına neden olarak ileri sürülen bakteri proliferasyonu ve lökosit metabolizması sonucunda oluşan laktatın çok düşük düzeyde olduğu ve artışın nedeni olarak gösterilemeyeceği literatürde in vitro deneylerde ortaya konulmuştur. Çalışmamızda, BOS da laktat artışı görülen tüberküloz menenjit ve pürülan menenjit grubunda hipoksinin aşikar olarak bulunması, hipoksiye bağlı glikolizis yoluyla laktat oluşması savını desteklemektedir.