Clomiphene citrate`in dişi sıçanların genital sistemleri üzerine etkisinin sitolojik ve histolojik yöntemlerle incelenmesi

Abstract

-105- O Z E T Bu çalışma, 5 günlük neonatal dişi sıçanlara non-Stero- id,östrojen antagonist! bir madde `klomifen sitrat` vererek, dişi genital sistemindeki değişiklikleri saptamak amacıyla ya pılmıştır. Deneyde 82 sıçan kullanılmış, yaşamlarının 5. inci günü 19' una 20Q ug/sıçan, 14' üne 600 ug/sıçan, 20' sine 1800 ug/sıçan klomifen sitrat subkütan olarak verilmiştir. 13 tanesine ise, 5. inci gün 600 ug/sıçan klomifen sitrat verilmiş ancak 7. inci gün bu doz tekrar edilerek, total 1200 ug/sıçan doza çıkılmış tır. Kalan 16 sıçan kontrol olarak kullanılmıştır. Kontrol guru bundaki sıçanlara eşit miktarda susam yağı verilmiştir. Klomifen sitratın dişi sıçanların genital sistemleri üzerindeki etkileri üç ana gurubda toplanmış t ir. Bu etkiler: I-VAGİNAL AÇILMA ZAMANI: Sıçanlar 15 günlük ol unca, morfolojik olarak, genital sis temin gelişmesinin bir göstergesi olan `vaginal açılma zamanı` araştırılmıştır. Kontrol, bütün sıçanlarda 'vaginal açılma* elde edilene kadar, her gün sürdürülmüştür. Vagen,gün ortalamaları olarak: Susam yağı verilerek hazırlanan kontrol gurubunda 43. 125. inci gün, 200 ug/sıçan klomifen sitrat verilen, ikinci gurubda-106- 25.684* inci gün, 600 ug/sıçan klomifen sitrat verilen, üçüncü gurubda, 27.429'uncu gün, 600 X 2 (total 1200 ug) ug/sıçan klomifen sitrat veri len, dördüncü gurubda, 25. 308' inci gün, 1800 ug/sıçan klomifen sitrat verilen, beşinci gurubda, 24.050'nci gün açılmıştır. Vagen,200 ug/sıçan, 600 ug/sıçan, 600X2 ug/sıçan, 1800 ug /sıçan klomifen sitrat doz gurublarında, kontrol gurubundan anlamlı olarak erken açılmıştır (p<t>.0l). 2-VAGİNAL SİTOLOJİ İLE ÖSTRÜS DÖNEMLERİ: Sıçanlar 60 günlük olgunluğa erişince, her gün, 20 gün süre ile vaginal smear alınarak östrüs dönemleri yproöstrüs, östrüs,metaöstrüs ve diöstrüs devreleri esas alınarak değerlen dirilmiştir. Araştırmamızın bu ikinci bölümünde amacımız, sıçanların 5-7 gün süren östrüs dönemlerinin 20 gün süre içinde düzenli olarak tekrar edip etmediğini tesbit etmektir. Böylece dişi sı çanlarda ovulatuar ya da anovulatuar sikluslar incelenmiştir. Buna göre: Kontrol gurubunda % 100 ovulatuar sikluslara karşılık, 200 ug/sıçan klomifen sitrat verilen ikinci gurubda % 89.5, 600 ug/sıçan klomifen sitrat verilen üçüncü gurubda % 9.1, §00X2 (total 1200 ug) ug/m&çmn klomiSdun »it»*tı v.«vijL«h âttsrâUg cü gurubda % 91.7,1800 ug/sıçan klomifen sitrat verilen beşin-107- ci gurubda % 88.9 oranında anovulatuar tipte sikluslarm mey dana geldiği saptanmıştır. 3-HİSTEREKTOMİ MATERYELİNDE HİST0PAT0L0JİK DE?İŞİKLİKLER: Sıçanlar 100. üncü günün sonunda öldürülerek, total histe- rektomi materyelinden hazırlanan parafin kesitler histolojik yön temlerle değerlendirilmiştir. Araştırmamızda over değişiklikleri olarak follikül kist lerinin oluşması /buna karşılık korpus luteumların ortadan kay boluşu dikkate alınmıştır. Buna göre: Kontrol gurubunda korpus luteumlar bütün överlerde mey dana gelirken, follikül kisti tesbit edilmemiştir. Follikül kistleri ikinci gurubda % 10.5 /üçüncü gurubda % 9. I /dördüncü gurubda % 54.2 ve beşinci gurubda % 53.3 oranın da /korpus luteumlar ikinci gurubda % 89. 5, üçüncü gurubda % 59.1 dördüncü gurubda % 41. 7, beşinci gurubda % 40.0 oranında izlen miştir. Ovaritis »dördüncü ve beşinci gurublarda % 4.2 ile % 6.7 oranında saptanmıştır. Salpenjitis ve pyometra dördüncü gurubda aynı oranlarda (% 8.3) meydana gelmiş, diğer doz gurublarında tesbit edilmemiş tir. Uterusta atrof i ile lümen genişlemesi en fazla dördüncü gurubda (% 41.7' şer) izlenmiştir. Vagende iltihabi değişikliklerle vakuollü epitelin mey dana gelişimide en fazla dördüncü gurubda (% 33.3 ile % 25.0) saptanmıştır.-108- Arastxrmamxzda önemli olan bir başka olguda 100 günlük dişi sxçanlarda,uterusta yassx epitel metaplazilerinin meyda na gelmesidir. Yassı epitel metaplazisi 600 ug/sxçan klomifen sitrat verilen üçüncü gurubda % 9. I, 600 X 2 ug/sxçan (total 1200 ug) klomifen sitrat verilen dördüncü gurubda ise % 16.6 oranxnda tesbit edilmiştir. Bulgularxmxzxn sonucunda klomifen sitrat verilen sxçan larda genital sistem değişikliklerinin, sxcanlarda Östrojene benzer değişiklikler olduğu,bu durumda yassx epitel metaplazi lerinin en azxndan kansere predispozisyon yaratmasx nedeniyle büyük bir öneme sahip olacagx düşünülmüştür.