Erzurum ilinde farklı kaynaklardan getirilen kültür ırkı sığırlarla yapılan yetiştiriciliğin analizi

Abstract

Bu araştırmada Erzurum ilinde kültür ırkı sığır yetiştiriciliği yapan tarım işletmelerinin yapısını ve kültür ırkı sığır yetiştiriciliğinin durumunu incelemek amaçlanmıştır. Araştırmanın kapsamına giren işletmeler iki grup altında toplanmıştır. Birinci grubu 1996 yılında yurtdışından gebe düve getirilen 108 işletme (İD) oluşturmuştur. İkinci grup ise TKB-TEDGEM öncülüğünde kurulan 4 kooperatiften şansa bağlı örneklenen 100 işletmeden (K) oluşmuştur. İşletmelere ait veriler anket ve gözlem yöntemi ile toplanmıştır. Ayrıca Erzurum Tarım İl Müdürlüğü kayıtlarından yararlanılmıştır. Veriler genellikle %2 ve diğer non-parametrik testlerle analiz edilerek, yüzdelik değerler verilmiştir. İşletme sahiplerinin %70.2'si ilkokul düzeyinde öğrenim ve %56.7'si hayvancılıkla ilgili bir eğitime sahiptir. BBHB cinsinden ortalama hayvan varlığı İD işletmelerinde 9.2, K işletmelerinde ise 7.5 baştır. Sadece hayvancılıkla uğraşan işletmelerin oranı %3.8'dir. TKB veya K aracılığıyla kültür ırkı gebe düve alan işletmelerin %22.1'i hayvanlarını tamamen elden çıkartmıştır. Yetiştirilen hayvanların %45'ini Yerli ve Karışık Yerli melezleri oluşturmaktadır. İD ve K işletmelerinde kültür ırkı olarak en yüksek oranda Esmer ve Esmer melezleri bulunmaktadır (sırasıyla %17.2, 26.-5). Yetiştiriciler %43.2 oranında Esmer ırk, %23.5 oranında Simental ırkını yetiştirmeyi tercih ettiklerini beyan etmişlerdir. İşlenen arazilerde yem bitkisi ekim alanı İD işletmelerinde %34, K işletmelerinde %16.4'tür. İşletme sahiplen kültür ırklarının süt verimini İD işletmelerinde 4778.8 kg. K işletmelerinde ise 3399.2 kg olarak beyan etmişlerdir. İşletmelere getirilen bu kültür ırklarının %43.6'sı birinci yılın sonunda damızlık dışı kalmıştır. Bu oran İD işletmelerinde %57.0, K işletmelerinde %34.0'dır. Bu hayvanların %18.0'ından hiç yavru elde edilemezken sadece bir yavru elde edilenlerin oranı %50.7'dir. Damızlık hayvanların elden çıkış nedeni olarak İD işletmelerinde %55.2 oranında ölüm, K işletmelerinde ise %72.4 oranında satış olduğu tespit edilmiştir. Yetiştiricilerin %75.9'u buzağı ölümlerinin birincil nedeni olarak ishal ve zatürree'yi beyan etmişlerdir. İşletmelerde birincil hastalık problemleri ise şap, sarılık, yavru atma ve yanıkara olarak beyan edilmiştir. Suni tohumlama yaptırmamanın ilk üç nedeni sırasıyla boğa varlığı, tohumlamacı yokluğu ve döl tutmama olarak beyan edilmiştir. Kültür ırkı sığır yetiştiriciliğine son veren işletmelerin %66.8'i bu faaliyete tekrar dönmek istemektedir. Ancak yetiştiricilerin %56.8'i ithal damızlık sığır istememektedir. Barınaklarda genellikle havalandırma ve ışılandırma yetersiz olup, geleneksel ahırların oranı %82.7'dir. Yetiştiricilerin %62.3'ü işletmelerinde öncelikli problemin pazarlama ve %19.8'i sağlık hizmeti olarak beyan etmişlerdir. Kültür ırkı sığır yetiştiricilerinin özellikle suni tohumlama, besleme, ürün fiyatı belirleme ve pazarlama konularında eğitim almaları ve organize olmaları sağlanmalıdır. 2005, 137 sayfa Anahtar Kelimeler: İthal Sığır, Kooperatif İşletmeleri, İşletme Yapısı, Problemler, Erzurum.

The purpose of this research was to investigate structure and current situation of farms where exotic cattle breeds have been raised. The farms that are subject of the research were collected under two to groups. 108 farms (IH) that imported pregnant heifers in 1996 made up first group. Second group consisted of 100 farms (C) random by sampled from 4 cooperatives established by TKB-TEDGEM. Data belonging to there farms were collected by using survey and observation method. Additionally, records of Erzurum provincial directorate of Agriculture were utilized. Data were generally analysed by %2 and other non-paramedric test and percent values were given. The farm owners are generally elderly and 70.2% of the owner of these farms were primery school graduated and obtained an education about livestock production. Average number of animals in IH and C farms were 9.2, 7.5 LU respectively. Percent of farms which are only dealing with livestock production is 3.8%. 22.1% of farms bought exotic pregnant heifers through TKB or K sold their all animalls. 45% of the animals raised was indigenous and their crosses with exotic breeds. Brown Swiss and Brown Swiss crosses in IH and C farms as exotic breeds had the highest percantage (17.2% and 26.5 respectively). Farmers declared that 43.2% and 23.5% of the farmers prefered to raise Brown Swiss and Simmental breeds respectively. Percantages the land used for forage production were 34% in IH farms and 16.4% in C farms. Farmers indicated that milk productions in a lactation were 4778.8 kg in IH farms, 3399.2 kg in C farms. 43.6% of the imported exotic breeds was out of breed at the end of the first year. The percantages were 57.0% in IH farms, 34.0% in C farms. While only one calf was ontained from 50.7% of these animal, 18.0% of these animals did not give a birth. Reasons of the out of breeding were due to death (55.2%) in IH farms, sale (72.4%) in C farms. 75.9% of the farmers indicated that primary reason of the deaths of calves were diarrhea and pneumonia. Main diease problems in the farms were declared as mounth and foot disease, hepatitis, abortus and black leg. It was clained by the farmers that existence of bull in the farm, absence of the artificial insemination technician and infertility were the main reasons not to use artificial insemination. 66.8% of the farms which ceased the raising of the exotic cattle wants to return for the cattle production activity. However, 56.8% of the farmers don't want to have imported cattle. Percent of the traditional barns was 82.7% and the barns were not sufficent regarding ventilation and lightening. 62.3% and 19.8% of the farmers stated that their main problems were marketing and veterinary service respectively. Exotic cattle breeders should receive training about artificial insemation, nutrition, determination of the price and marketing and should be organized. 2005, 137 pages Keywords: Imported Cattle, Cooperative Farms, Farm Structure, Problems, Erzurum.