Yüzen yapraklı su bitkisi nilüferin (Nymphaea sp.) in vitro koşullarda çoğaltımı

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi YÜZEN YAPRAKLI SU BİTKİSİ NİLÜFER'İN (Nympkaea sp.; IN VITRO KOŞULLARDA ÇOĞALTIMI Şule ŞUMLU Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Hasan Hüseyin ATAR Türkiye'de göl ve göletlerde doğal olarak bulunan nilüfer bitkisinin iki türünden biri olan Nymphaea alba L. (nilüfer) 'nin in vitro koşullarda çimlendirilmesi ve çoğaltımı amacıyla yapılan bu araştırma A.Ü. Ziraat Fakültesi Su Ürünleri Bölümü Laboratuvarları ve Tarla Bikileri Bölümü Biyoteknoloji Laboratuvarında yürütülmüştür. En yüksek tohum çimlenmesi % 60 oranında 1 mg l'1 BAP ve 0.1 mg l`1 IAA içeren MS besi ortamında elde edilmiştir. Ancak 5 ay sonra tohumların dormansiye girmeleri nedeniyle, tohumla yapılan çalışmada MSO ortamı ve kağıt filtre köprülerine değişik oranlarda GA3, KNO3 ve TDZ ilave edilerek dormansinin kırılmasına çalışılmıştır. Yalnız değişik oranlarda TDZ'li sıvı ortamlarda kağıt filtre köprüler üzerinde çimlenme elde edilmiş olup en fazla çimlenme 0.05, 2.00 ve 4.00 mg l`1 TDZ ilaveli ortamlarda görülmüştür. Aydınlığa (16 saat aydınlık / 8 saat karanlık) göre oda sıcaklığında karanlıkta çimlenen fideciklerde daha fazla boy artışı kaydedilmiştir. 0.05 mg/1 TDZ kullanımı daha ekonomik bulunmuş ve çimlenen tohumlardan elde edilen bitkicikler akvaryumlara konulmuştur. 2004,43 sayfa ANAHTAR KELİMELER : Su bitkisi, nilüfer, Nymphaea alba L., çoğaltan, doku kültürü, büyüme düzenleyiciler

ABSTRACT Master Thesis IN VITRO PROPAGATION OF AN AQUATIC PLANT WATER LILY (Nymphaea sp.) WITH FLOATING LEAVES Şule ŞUMLU University of Ankara ? Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Fisheries Supervisor: Assoc. Prof.. Dr.Hasan Hüseyin ATAR The study was carried out at the Laboratories of Fisheries Department and Biotechnology Laboratory,of Department of Field Crops, University of Ankara on Nymphaea alba L. (white waterlily) found in the ponds and lakes of Turkey; aimed to multiply and germinate the seeds of plant under in vitro conditions. The results indicated that the highest germination (60 %) was achieved on MS medium containing 1 mg l`1 BAP and 0.1 mg 1`' IAA. However, the seeds underwent dormancy after 5 months. In order to break dormancy, various doses of GA3, KNO3 and TDZ were evaluated. Germination of seeds on filter papers bridge, was observed only in liquid medium containing TDZ. The frequency of germination was statistically similar on liquid medium containing 0.05, 2.00 ve 4.00 mg l`1 TDZ. Moreover, seedlings germinated under dark were longer compared to those germinated in light (16 h light / 8 h dark). Use of 0.05 mg l`1 was found more economical and the germinated seedlings were transferred to aquarium for acclimatisation. 2004, 43 pages Key Words: Aquatic plant, white waterlily, Nymphaea alba L., propagation, tissue culture, growth regulators