Diatom toprağının Rhyzopertha dominica (F.)(Coleoptera: Bostricidae) ile savaşımında kullanılma olanakları üzerinde araştırmalar

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi DİATOM TOPRAĞININ Rhyzopertha dominica ( F.) (COLEOPTERA: BOSTRİCİDAE) İLE SAVAŞIMINDA KULLANILMA OLANAKLARI ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR Gülay BERİŞ Ankara Üniversitesi Fen Birimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı Danışman: Yrd.Doç.Dr. A. Güray FERİZLİ Rhyzopertha dominica' nın ergin evresinde Protect-It (300 ppm) ve Insecto (500 ppm) isimli ticari diyatom toprağımn öneri dozunda buğdaya karıştmlarak İM farklı orantılı nem (%40 ve %55), iki farklı böcek yoğunluğu (10 ve 20 adet ergin/kap) ve değişik uygulama sürelerinde (1, 2 ve 3 hafta) yürütülmüştür. Çalışma sonunda meydana gelen ölümler ve Fi erginleri belirlenmiştir. Ayrıca, 0, 250, 500, 1000, 1500 ve 2000 ppm dozunda Protect-It ve Insecto' nun Rhyzopertha dominica' nm ergin evresinde neden olduğu ölümler iki farklı orantılı nem (%40 ve %55) - değişik uygulama sürelerinde (1, 2 ve 3 hafta) belirlenmiştir. Denemeler 25±1°C sıcaklıkta yüriitülmüştür. Öneri dozunda yürütülen çalışmalarda, 0 ppm' de (kontrol) ölüm oranlan % 0,0-2,5 olarak belirlenmiştir. Buna karşın; 300 ppm Protect-It dozunda belirlenen ölüm oranlan % 0,0-16,0 olurken; 500 ppm Insecto dozundaki uygulamada ölüm oranlannın %0-14,00 arasında olduğu belirlenmiştir. Ergin Fi miktarı 0 ppm' de en düşük 10 ergin/kap - %40 nem koşullanndaki 1 haftalık uygulama süresinde 161,8 ergin/kap; en yüksek olarak 20 ergin/kap - % 55 nem koşullannda 3 haftalık uygulama süresinde 697 ergin/kap olarak belirlenmiştir. Buna karşın; 300 ppm dozundaki Protect-It uygulamasında, Fi verimi en düşük olarak 10 ergin/kap - %40 orantılı nem koşullannda 1 haftalık uygulama süresinde 23,6 ergin/kap; en yüksek olarak da 20 ergin/kap - %55 orantılı nem koşullannda 3 haftalık uygulama süresinde 320,8 ergin/kap olarak belirlenmiştir. Insecto' nun 500 ppm dozundaki uygulamada, Fi verimi en düşük olarak 10 ergin/kap -%40orantılı nem koşullarında 1 haftalık uygulama süresinde 36,4 ergin/kap; en yüksek olarak da 20 ergin/kap -%55 orantılı nem koşullarında 3 haftalık uygulama süresinde 294,6 ergin/kap olarak belirlenmiştir. Değişik dozlarda (0, 250, 500, 1000, 1500 ve 2000 ppm) yapılan çalışmalarda, Protect-It için istatistiksel anlamda önemli düzeydeki ölümlerin 500 ppm' den itibaren başladığı; Insecto için ise ölümlerin 1000 ppm dozundan itibaren başladığı belirlenmiştir (P=0.0000). Kontrolde ölüm oram %1 olarak belirlenirken, Protect-It için 250, 500, 1000, 1500 ve 2000 ppm dozunda belirlenen ölüm oram, sırasıyla, %3,33, %20,33, %77,33, %90,22 ve %95,71 olarak belirlenmiştir. Ölüm oranları Insecto için aynı sıra ile %2,00, %5,00, %42,67, %58,86 ve %74,54 olarak belirlenmiştir. Yürütülen çalışmada uygulama süresindeki artış ile ölümlerin önemli düzeyde değişmediği belirlenmiştir. Değişik dozlarda yapılan çalışma sonucu Protect-It' in R. dominicd' da ölümler açısından Insecto' dan daha etkili olduğu belirlenmiştir. 2004, 70 sayfa Anahtar Kelimeler: Rhyzopertha dominica, Diyatom toprağı, Protect-It, Insecto, ölüm oram, F5 verimi

ABSTRACT Master Thesis THE EFFECTIVENESS OF DIATOMACEOUS EARTH APPLICATION ON THE LESSER GRAIN BORER, Rhyzopertha dominica (L) (Coleoptera: Bostrichidae) Gülay BERİŞ Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Plant Protection Supervisor: Asst. Prof. Dr. Ahmet Güray FERİZLİ In this research, Protect-It at 300 ppm and Insecto at 500 ppm (label rates) mixed with wheat were evaluated against adult stage of Rhyzopertha dominica for different exposure periods (1, 2, and 3 weeks) at two different relative humidity (40% and 55% r.h.) and two different insect densities (10 and 20 adult/vial). In these tests, mortalities and Fi adults production were determined. Besides these experiments, a series of experiments were performed at the rate of 0, 250, 500, 1000, 1500, and 2000 ppm for Protect- It and Insecto. These experiments were conducted at two different relative humidities (40% and 55% r.h.) and three exposure periods (1, 2, and 3 weeks) on the adult stage of R. dominica. All experiments were carried out at 25°C. In the experiments that were carried out at the label rates, mortality rates were found to be 0.0-2.5% for the control (0 ppm). However, mortality rates were found to be 0.0-16.0% for 300 ppm Protect-It and 0-14.00% for 500 ppm Insecto applications. The lowest F: adults in untreated wheat were found to be 161.8 adult/vial at 10 adult/vial - 40% r.h.- 1 week of exposure combination, but the highest F] adults were found to be 697adult/vial at 20 adult/vial - 55% r.h.- 3 weeks of exposure combination. At 300 ppm Protect-It applications, the lowest Fi adults were found to be 23.6 adult/vial at 10 adult/vial - 40% r.h.- 1 week of exposure combination, iiibut the highest Fi adults were found to be 320.8 adult/vial at 20 adult/vial - 55% r.h.- 3 weeks of exposure combination. At 500 ppm Insecto applications, the lowest F! adults were found to be 36.4 adult/vial at 10 adult/vial - 40% r.h.- 1 week of exposure combination, but the highest Fj adults were found to be 294.6 adult/vial at 20 adult/vial - 55% r.h.- 3 weeks of exposure combination. In the experiments that were carried out at different concentrations (0, 250, 500, 1000, 1500, and 2000 ppm), statistically significant mortalities were started from 500 ppm for Protect-It and 1000 ppm for Insecto (P=0.0000). In untreated wheat mortality was found to be 1% and mortalities in 250, 500, 1000, 1500 ve 2000 ppm Protect-It were found to be %3.33, %20.33, %77.33, %90.22, and %95.71, respectively. For Insecto applications, mortalities were found to be %2.00, %5.00, %42.67, %58.86, and %74.54 respectively. In these experiments, mortality was not changed significantly with increasing exposure interval. In the dose-response tests, Protect-It was found to be more effective than Insecto. 2004, 70 pages Key Words: Rhyzopertha dominica, diatomaceous earth, Protect-It, Insecto, mortality rate, F; adults iv