Asartepe Sulama Birliği alanında planlı su dağıtım esaslarının belirlenmesi

Abstract

ÖZETDoktora TeziASARTEPE SULAMA BİRLİĞİ ALANINDA PLANLI SUDAĞITIM ESASLARININ BELİRLENMESİPelin KOÇAK TAHMAZAnkara ÜniversitesiFen Bilimleri EnstitüsüTarımsal Yapılar ve Sulama Anabilim DalıDanışman: Prof. Dr. Süleyman KODALSulama şebekelerinin yönetiminde su dağıtım planlarının oluşturulması büyük öneme sahiptir.Ülkemizde planlı su dağıtımı çalışmaları, sulama mevsiminden önce yapılan Genel SulamaPlanlaması ile sulama mevsimi içinde yapılan Su Dağıtım Programlarını içermektedir. Sulamabirlikleri su dağıtım hizmetlerini genellikle çeşitli periyotlar için su dağıtım programlarıyaparak yürütmektedir. Mevcut planlı su dağıtımı çalışmaları sonucunda, sulanan alanlardaverim azalması, bitki besin maddelerinin yıkanması gibi nedenlerle ekonomik açıdan gelirkaybına uğranırken, diğer yandan toprak erozyonu, taban suyu yükselmesi ve çoraklaşma gibiçevresel sorunlar ortaya çıkmıştır. Bu araştırmanın amacı, Asartepe Sulama Birliği'ndemevcut su dağıtım çalışmalarının değerlendirilmesi, yörenin toprak, iklim, bitki, mülkiyet,sulama sistemi, sulama yöntemi ve çiftçilerin özellik, talep ve kısıtlamalarını göz önüne alanplanlı su dağıtım esaslarının belirlenmesi ve SIMIS yazılımının bu amaçla kullanılıpkullanılmayacağının ortaya konmasıdır. Çalışmada sulama zaman planlamaları proje alanındayetiştirilen domates, bağ, mısır, buğday ve yonca bitkileri için IRSIS paket programı ileyapılmış, sağ sahilde bulunan Y2 yedek kanalında Sulama Zaman Planlaması Destekli veİnteraktif Su Dağıtım Planlaması (SZP D-İ SDP) çalışması gerçekleştirilmiştir. Geliştirilenyaklaşım ile mevcut su dağıtım planlaması çalışmalarına göre yeterli ve kısıtlı su koşullarındaadil su dağıtımı sağlandığı, bütün bitkiler için mevcut koşullara uygun sulama zamanplanlarının gözönüne alınması nedeniyle aşırı su veya gereksiz strese neden olunmadığı,verim azalmasının ortaya çıkmadığı, mevcut suyun daha etkin kullanıldığı ve çevresorunlarına yol açılmadığı, bitkilerin su-verim ilişkileri gözönüne alındığından kısıtlı sukoşullarında aynı suyla daha fazla verim alınabildiği, çiftçiler arasında verim azalmasının adilolduğu, toplam su kaybının minimumda tutulduğu belirlenmiştir.2006, 174 sayfaAnahtar Kelimeler: Sulama, Bitki su tüketimi, Sulama zamanının planlanması, Su dağıtımplanlaması, Ayaş Asartepe Sulama Birliği, Sulama Zaman Planlaması Destekli ve İnteraktifSu Dağıtım Planlaması (SZP D-İ SDP)

ABSTRACTPh.D.ThesisDETERMINATION OF PLANNED WATER DISTRIBUTION PRINCIPLES IN THEAREA OF ASARTEPE IRRIGATION DISTRICTPelin KOÇAK TAHMAZAnkara UniversityGraduate School of Natural and Applied SciencesDepartment of Agricultural Structure and IrrigationSupervisor: Prof. Dr. Süleyman KODALWater Delivery Scheduling (WDS) has an important part in management of irrigationschemes. In Turkey, WDS studies consist of general irrigation plans which is prepared beforethe irrigation season and water delivery plans (WDP) during the irrigation season. Water UserAssociations (WUAs) carry on water delivery service by making water delivery schedules fordifferent periods. Due to existing water delivery scheduling studies in the irrigation field, thefarmers are loosing money with yield loss and loss of crop nutrients. Moreover, manyenvironmental problems, such as rising water table, desertification and erosion, wereappeared. The aim of this study is to evaluate the current water delivery plans of AsartepeWater User Association (WUA), to determine the principles of WDS based on the features oflocal soil, weather, crops, ownership, irrigation system, irrigation method, farmer demands,farmer specialities and farmer constraints and to investigate whether the SIMIS programme issuitable for this kind of water scheduling. In this research, irrigation scheduling for localcrops like tomato, wheat, alfa alfa, maize and grape were accomplished by IRSISprogramme and in the Asartepe Water User Association?s UY2 Channel Irrigation Area,irrigation scheduling supported and interactive water delivery scheduling (IS SI WDS) studywere realized. As a conclusion, if we compare the IS SI WDS and present water deliveryscheduling, by using IS SI WDS, we have determined that; in both limited and sufficientwater use, equitable water delivery scheduling can be made; by using irrigation schedulingbased on local conditions, excessive water application or unnecessary stress are avoided;water supply was used more effectively and many environmental hazard and yield loss wasprevented; due to the consideration of water-yield relations, with limited water supply, yieldwas increased and the ratio of yield reduction was nearly equal between farmers and totalwater loss was minimized.2006, 174 pagesKey Words: Irrigation, Crop Water Requirements, Irrigation Scheduling, Planning of WaterDelivery, Ayaş Asartepe Irrigation Association, Irrigation Scheduling Supported andInteractive Water Delivery Scheduling (IS SI WDS)