Erzurum şartlarında silajlık amacıyla yetiştirilen bazı bitkilerin verim, bitkisel özellikler ve silaj kalitesi yönünden değerlendirilmesi

Abstract

Araştırma, 2005 yılında Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi sulu deneme arazisinde yürütülmüştür. Denemede mısırın 6 (Arifiye, TC-513, OSSK-596, OSSK-644, Karadeniz Yıldızı ve TTM-813), ayçiçeğinin 4 (Erzurum, Tekirdag, Sirena ve C70165), kocadarının 4 (Edirne, Diyarbakır, Rox ve Early Sumac), sudanotunun 2 (Gözde-80 ve Greenchoa) ve kocadarı x sudanotu melezlerinin 4 (P-988, Grazer N2, Sweet Sioux ve Sugar Leaf) çeşidi olmak üzere toplam 20 materyal silajlık amacıyla incelemeye alınmıştır. Üç tekerrürlü olarak yürütülen araştırma Şansa Bağlı Tam Bloklar deneme desenine göre kurulmuştur. Araştırmada bitkisel materyallerin gelişme durumu, yaş ve kuru madde verimi, kuru madde oranı, bitki boyu, sap kalınlığı, yaprak, sap ve generatif aksam oranı, ADF, NDF ve ham protein oranı, silajların fiziksel değerlendirilmesi ile silaj pH'sı ve Flieg puanları incelenmiş ve elde edilen sonuçlar asağıdaki gibi özetlenmiştir.Arastırmada ele alınan genotipler 6 Eylül 2005 tarihinde don meydana geldiği için erken hasat edilmek zorunda kalınmıştır. Hasat sırasında sadece ayçiçeği çesitleri silajlık olgunluğa ulaşmış, diğer türler erken hasat edilmiştir. En yüksek yaş ve kuru madde verimleri mısır çeşitlerinden alınmış, bunları ayçiçeği çeşitleri takip etmiştir. OSSK-596 ve TC-513 mısır çeşitleri en yüksek yaş ot verimi vermişlerdir (7876 ve 7544 kg/da). En yüksek kuru madde oranları Gözde-80 sudanotu çeşidi ve Edirne ile Diyarbakır kocadarı populasyonlarında belirlenmiştir. Araştırmada mısır çeşitleri uzun boylu ve kalın saplı, ayçiçeği çesitleri en fazla generatif aksam oluşturan materyaller olarak tespit edilmişlerdir. Ayçiçeği çeşitleri genel olarak yüksek ham protein ve ADF oranına, düşük NDF oranına sahip olmuşlardır. Fiziksel değerlendirmeye göre mısır çeşitleri silajlarının iyi, ayçiçeği çesitleri silajlarının kötü-değeri az, diğer materyallerin silajlarının ise orta kalite sınıfına girdiği belirlenmiştir.

This research was carried out at irrigated experiment field of Agricultural Faculty of AtatürkUniversity in 2005. 6 maize cultivars (Arifiye, TC-513, OSSK-596, OSSK-644, KaradenizYıldızı and TTM-813), 4 sunflowers (Erzurum, Tekirdag, Sirena and C70165), 4 sorghum(Edirne, Diyarbakır, Rox ve Early Sumac) genotypes, 2 sudangrass (Gözde-80 and Greenchoa)and 4 sorghum x sudangrass hybrids (P-988, Grazer N2, Sweet Sioux and Sugar Leaf) wereused for making silage. The experiment was designed as randomized complete block designwith three replications. The growth of genotypes, green and dry matter yields, dry matter rates,plant heights, stem thickness, rate of leave, stem and generative parts, rates of ADF, NDF andcrude protein, physical evaluation of silages, and pH and flieg points of silages wereinvestigated in present study. The results were summarized as follows;The genotypes investigated in research were harvested compulsorily due to frost occurred onSeptember 6th, 2005. Only sunflower varieties reached to silage maturity, other species wereharvested early. The highest green and dry matter yields were obtained from maize varieties andthen sunflower genotypes. OSSK-596 and TC-513 maize varieties had the highest green yield(7876 and 7544 kg /da). The highest dry matter rates were found in Gözde-80 sudangrassvariety, Edirne and Diyarbakır sorghum populations. The maize varieties in this research weretall and thick stems and sunflower varieties resulted in the most generative part rates. Thesunflower varieties had generally high crude protein and ADF rates, low NDF rate. Accordingto physical evaluation, the silages of maize varieties had good quality, on the other handsunflower varieties had low value and the other silage materials had medium silage quality.