Ovositlerde mayoz bölünmenin aşamaları ve bazı kimyasal ajanların buna etkisi

Abstract

5. ÖZET Sentetik bir östrojen bileşiği olan dietilstilbestrolün (DES) ve bisfenol A'nın (BPA) fare ovositlerinde mayoz bölünme üzerindeki etkileri araştırıldı. DES ve BPA'nın mayoz bölünme aşamalan ve kromozom dağılımına etkilerini göstermek amacıyla, kumulus-ovosit komplekslerinin (KOK) kültürlerinde doz ve zaman deneyleri yapıldı, a-tübülin ve kromozomlar işaretlenerek konfokal mikroskopta incelendi. KOK'lar germinal vezikül (GV) aşamasının başından metafaz-ll aşamasının sonuna kadar, mayoz-l veya mayoz-li süresince değişik dozlarda (5,15,30 /M) DES'e ve BPA'ya (10,30 nM) maruz bırakıldı. Kontrol grubundaki ovositler, mayoz bölünmenin ilk yarısında %72 oranında metafaz-l'e ulaşırken, düşük doz (5 p.M) DES uygulanan gruptaki hücrelerin %38'i metafaz-l'e ulaştığı halde, yüksek dozlarda (15,30jıM) hücreler metafaz-l'e ulaşamadılar. Yüksek dozlarda kromozomlarda yoğunlaşma, mekik mikrotübülüslerinde azalma gözlendi. BPA ilk yanda her iki dozda da kromozomlarda etkilenmeye yol açmadı ve mekik mikrotübülüslerinde dozla doğru orantılı olacak şekilde fibriler yapının kaybolmasına neden oldu. Mayoz bölünmenin ikinci yarısında kontrol hücrelerinin %94'ü metafaz-H'ye ulaşmasına rağmen, düşük doz DES uygulanmasında bu oran %38 idi, ayrıca düşük doz birinci ve ikinci mayoz mekiklerinin gevşemesine neden olurken, yüksek doz DES uygulaması birinci mayoz mekiğinin parçalanmasına yol açtı ve hücreler metafaz-H'ye ulaşamadılar. BPA uygulaması sonrasında mekik mikrotübülüslerinde kayıp doz arttıkça belirginleşti ancak kromozomlarda DES'tekine benzer dramatik etkiler gözlenmedi. Ancak GV aşamasındaki ovositler ve kumulus hücrelerinde mikrotübülüs anormalliği bulunmadı. Mayoz-l süresince DES ve BPA uygulanan ovositler kontrol kültürüne alındığında, DES ve BPA etkilerinin kaybolduğu görüldü. DES'in ovositlerin gelişimi üzerindeki olumsuz etkilerinin, şiddetli fakat geri döndürülebilir nitelikte olduğu, BPA etkilerinin DES kadar dramatik olmadığı sonucuna varıldı. 32

6. İNGİLİZCE ÖZET (SUMMARY) The effects of the synthetic estrogenic compound, diethylstilbestrol (DES) and bisphenol A (BPA) on meiosis in mouse oocytes was researched. To show the effects of DES and BPA on meiosis stages and chromosome distribution, controlled in vitro experiments with cumulus-oocyte complexes (COCs) was carried out. Alfa-tubulin and chromosomes were labelled and investigated by confocal microscope. During meiosis-l or meiosis-ll COCs were exposed to DES and BPA beginning from the germinal vesicle ( GV ) stage to the end of metaphase-ll. While 72% the oocytes in the control group reached metaphase-l during the first half of the meiosis, though 38% of the group that was exposed to low doses of DES (5 /M) reached metaphase-l, none of the cells with high doses of DES (15-30 p.M) could reach metaphase-l. With high doses DES condensing in the chromosomes and degrease in spindle microtubules was observed. In the first half BPA did not effect chromosomes with both doses (10-30 /M) and caused disappering of spindle microtubules in a way directly related to the dose.While in second half of the meiosis 94% of the control cells reached metaphase-ll, this rate was 38% when low doses of DES was exposed and also while low doses coused first and second meiosis spindles to loosen, high doses of doses of DES coused the first meiosis spindle to fragment and the cells could not reach metaphase-ll. After BPA exposure the lost in spindle microtubules become apparent with increasing dose but no dramatical effect in the chromosomes similar to the ones in DES was observed. But in the GV stage oocytes and cumulus cells microtubular abnormality was not detected. When oocytes which was exposed to DES and BPA during meiosis-l were taken to the control culture, it was seen that the effects of DES and BPA was lost. It was concluded that the negative effects of DES on oocyte maturation is severe but reversible and the effects of BPA is not as dramatical as DES. 33