Melez ve açık döllenen bazı mısır çeşitlerinde açılmanın tane verimi vebunu etkileyen bazı karakterlerdeki durumun saptanması

Abstract

-72- Melez tohumluğun ertesi yıl açık tozlanan tohumlarını eken üretici ise tohumluktan kaynaklanan masraflar çıktıktan sonra 1 dekardan 37350 TL gelir elde etmektedir. Melez tohumluk kullanan üretici melez tdhumluğun açık ta tozlanan tohumlarını eken üreticiye oranla 1 dekarlık a- landan 13650 ÎL daha fazla gelir elde etmektedir. Deneme sonuçlarına dayandırılarak yapılan `bu çok basit ekenomik a- naliz hile konunun ne kadar önemli olduğunu ortaya koymak tadır.-73- ÖZET Araştırmamızda, 5melez ve bunların açık toalanan 5 çe şitinde, ele aldığımız 19 karakterde meydana gelen değişme ler ve bu karekterlerin verimle olan ilişkileri incelenip bulgular aşağıdaki gibi özetlenmiştir. 1. Tepe Püskülü Çıkartma Tarihi: Denemeye alınan çe şitlerin tepe püskülü çıkartma tarihi 54-3-56.0 gün arası ni da değişmektedir. En erken tepe püskülü çıkartma M- 2 çeşitin- de görülmüştür. En geç tepe püskülü çıkartma ise AT- 4 çeşi dinde görülmüştür. Verim ile tepe püskülü çıkartma tarihi arasında olumsuz ve önemli ilişki saptanmıştır. 2. Koçan Püskülü Çıkartma Tarihi: Koçan püskülü çıkart ma tarihi 57. 6-61.3 gün arasında değişmektedir. En erken ko çan püskülü çıkartma M-2 çeşidinde, en geç ise AT-4 ve AT-5 çeşitlerinde bulunmuştur. Verim ile koçan püskülü çıkartma tarihi arasında olumsuz ve önemli ilişki bulunmuştur. 3. Olgunlaşma Tarihi: Denemeye alman çeşitlerden en erken olgunlaşma M-2 (P-3377) çeşitinde görülmüştür. En geç Olgunlaşma ise AT-4 (DK-727) çeşitinde görülmüştür. Olgun laşma tarihi ile verimi arasında melez çeşitlerde olumlu ve önemli lişki,açık tozlanan çeşitlerde ise olumlu önemsiz ilişki bulunmuştur. 4. Bitkide Yaprak Sayısı: Yaprak sayısı 13.6-15.6 ara sında değişmektedir. En fazla yaprak sayısı M- 4 çeşitinde, en az ise AT-5 çeşitinde görülmüştür. Yaprak sayısı ile bit ki verimi arasında olumlu ve önemli ilişki saptanmıştır.-74- 5. Bitkide Koçan Sayası: Denemeye alınan çeşitlerin koçan sayısı 1.12-1.50 arasında değişmektedir. En fazla ko çan oluşturma M-2 çeşit inde, en az koçan oluşturma AT-1 ve AT-5 çeşitlerinde görülmüştür. Bitki verimi ile bitkide ko~ çan sayısı arasında olumlu ve önemli ilişki bulunmuştur. 6. Bitkide Koçan U&unluğu: En fazla koçan uzunluğu 18.45 era ile M-5 çeşitinde, en az kaçan uaunluğu ise 14.45 cm ile AT-2 çeşitinde görülmüştür. Koçan uzunluğu ile verim arasında melez ve açık tozlanan çeşitlerde olumlu ve önemli ilişki saptanmıştır. 7. îlk Koçanın Yerden Yüksekliği: Çeşitlerin ilk koçan larının yerden yüksekliği £3. 97-75.49 cm arasında değişmek-* tedir. En fazla koçan yüksekliği M- 3 çeşitinde, en az koçan yüksekliği ise A'T-5 çeşitinde görülmüştür. Bitki verimi ile ilk koçanın yerden yüksekliği arasında olumlu ve önemli iliş ki bulunmuştur. 8. İlk Koçanın Altındaki Yaprağın Uzunluğu: Bu uzunluk çeşitlerde 64.0-73 cm arasında değişmektedir. En fazla yapa rak uzunluğu M-2 çeşitinde, en az yaprak uzunluğu ise AT-5 çeşitinde görülmüştür. Yaprak uzunluğu ile bitki verimi ara sında açık tozlanan çeşitlerde olumlu ve önemli ilişki bu lunmuştur. 9. îlk Koçanın Altındaki Yaprağın Eni: Denemeye alman çeşitlerde yaprak eni 8.46-9.23 cm arasında değişmektedir. En fazla yaprak genişliği M-l çeşitinde, en az yaprak geniş liği ise AT-5 çeşitinde saptanmıştır. Yaprak genişliği ile bitki verimi arasında melez ve açık tozlanan çeşitlerde olumlu ve önemli ilişki bulunmuştur. 10. Sap Çapı: Denemeye alman çeşitlerde sap çapı 24.8- 29.9 mm arasında değişmektedir. En geniş sap çapı M-4 çeşi~-75- tınde, en dar ise AT-l cesitin.de görülmüştür. Sap çapı ile bitki verimi arasında olumlu ve önemli ilişki bulunmuştur. 11 ` Bitki Boyu: Denemeye alınan çeşitlerde bitki boyu 124.8-157.9 em aramada değişmektedir. En uzun boylu çeşit olarak M~3 çeşiti, en kısa boylu çeşit olarak ise AT- 5 çe- şiti bulunmuştur. Bitki verimi ile bitki boyu arasında olum lu ve önemli ilişki bulunmuştur. 12. Tanelenme Oranı: % 82.3 ile % 84.6 arasında deği şen tanelenme oranı en fazla M-5 çeşitinde, en az ise AT-2 çeşidinde görülmüştür. Tanelenme oranı ile bitki verimi ara sında melez çeşitlerde olumlu ve önemli, açık tozlanan çeşit lerde olumlu ilişki saptanmıştır. 13. Koçanda Sıra Sayısı: Çeşitlerin koçandaki sıra sa yısı 13.(j-lb..3 arasında değişmektedir. Sıra sayısı en fa 2 la M-4 ve iA-2 çeşitinde, en az, ise AT-5 çeşitinde görülmüştür. Bitki verimi ile koçanda sıra sayısı arasında açık tozlanan çeşitlerde olumlu ve önemli ilişki görülmüştür. 14. Koçanda Tane Sayısı: Denemeye alman çeşitlerin koçanları ndaki tane sayıları 485-704.3 arasında değişmekte dir. Koçanda en fazla tane sayısı M-5 çeşitinde, enaz ise AT-l çeşitinde görülmüştür. Bitki verimi ile koçandaki tane sayısı arasında olumlu ve önemli ilişki bulunmuştur. 15. Somak Ağırlığı: Denemeye alınan melez çeşitler a- çık tozlananlarmdan daha ağır somaklar oluşturmuşlardır. En fazla somak ağırlığı M-l çeşitinde, en az ise AT-5 çeşi- tindegörülmüştür. Somak ağırlığı ile bitki tane verimi arar sında olumlu ve önemli ilişki bulunmuştur. 16. Koçan Ağırlığı: Denemeye alınan çeşitlerin koçan ağırlığı 124.3-200 gr arasında değişmektedir. En fazla koç»

-76- ağırlığı M-5 çeşitinde, en az ise AT-2 çeşitinde bulunmuş tur. Bitki tane verimi ile koçan ağırlığa arasında olumlu ve önemli ilişki saptanmıştır. 17. 1000 Tane Ağırlığı: Denemeye alman çeşitlerde 203-253 gr arasında değişen 1000 tane ağırlığı en fazla M-l çeşitinde, en az ise AT-2 çeşitinde görülmüştür. Bitki tane verimi ile 1000 tane ağırlığı arasında olumlu ve önemli iliş ki bulunmuştur. 18. Bitki Verimi: Bitki verimi yönünden melez çeşit ler açık tozlananlarını % 20-37 oranında geçmektedir. Dene meye alınan çeşitlerde bitki verimi 100.6-169.2 gr arasında değişmektedir. En fazla bitki verimi M-5 çeşitinde, en az bitki verimi ise AT-2 çeşitinde görülmüştür. 19. Dekara Tane Terimi : Denemeye alınan çeşitlerin dekar verimleri 402.7-676.6 kg arasında değişmektedir. Dene meye alınan melez çeşitler açık t o zi ananlar ma oranla % 20- 37 daha fazla verim vermişlerdir. En fazla dekara tane veri mi M-5 çeşitinde, en az ise AT-2 çeşitinde saptanmıştır.-77- SUMMARY The changes in the nineteen characters of five hybrids and their five open pollinating varieties and their connec tion with the yield /were investigated in our research and the results were summarised as below; 1. The date of tassel; It changed from 54.3-56.0 days. The earliest tassel were seen in M-2 variety and latest in AT-4 variety A negative significant correlation was found between the yield and the date of tassel. 2. The date of silking; It was about between 57.6 and 61.3 days. The earlist silking was in M-2 and the latest was in AT-4 and AT-5 varieties A negative significant corre lation was faund between tlie date of silking and yield. 3. The date of Ripening: M-2 (P-3377) variety was ri pened earliest and AT-4 (DK-727) latest. A positive signi ficant correlation was found between the date of ripening and yield in hybrid varieties leut the correlation was po<~ sitive and not significant in open pollinating varieties. 4. The number of leaves per plant: It was between 13.6- and 15.6. The highest leaf number was in M-4 and the' lowest in AT-5 (XL-72AA)- variety There was a positive significant correlation between the leaf number and yield, 5. The number of ears per plant: It was about 1.12- 1.50. M-2 variety gawe the highest and AT-1, AT-5 lowest ear number there was a positive and significant correlation between the yield and the number of ears.-78- 6. The length of ears per plant: The length of ear was the highest as 18.45 cm in M-5 variety and lowest as 14.45 cm in AT-2 variety. A positive significant correlation was found between the j^eld and ear length in hybrid and open pollinating varieties. 7. She height of first ear from the ground: It changed from 53.97 to 75.49 cm. M-3 variety gave the highest and AT-5 lowest height. There was a positive significant corre lation between the yield and the height of first ear from the ground. 8. The length of the leaf under the first ear: It chan ged from 64.0 to 73 cm in the varieties. The highest leaf 'fc-v- length was in M-2 and the lowest was in AT-5 variety. A po sitive significant correlation was found between the yield and leaf length in the open pollinating varieties. 9. The width of the leaf under the first ear: It chan ged from 8.46- to 9.23 cm between varieties. The highest leaf width was in M-l (P-3297) variety and the lowest in AT-5 va riety. There was a positive significant correlation between the yield and leaf width in hybrid and open pollinating va rieties. 10. Stem diameter: It varied between 24.8 and 29.9 mm. M-5 variety gave the biggest and AT-1 gave the smallest stem diameter,, A positive significant correlation was found between the yield and stem diameter. 11. Plant height: It was about 124.8- 157.9 cm. The tal lest variety was M-3 (G--4507) and shorlest was AT-5. There was a positive and significant correlation between the yield and plant height.-79- 12. The kernel rate per ear: It changed from 82.3 % to 84.6 % and was the highest in M-5 and the lowest in AT-2 variety. There was a positive significant correlation in hybrids and positive correlation in open pollinating varie ties between the yield and the kernel rate per ear. 13. The row number per ear: It was about 13.9- 16.3. The highest was in M- (DK-727) and M-2 (P-3377) and the lo west was ÂT-5 variety. A positive significant correlation was found between the yield and row number per ear in open pollinating varieties. 14. The kernel number per ear: It varied from 485 to 704.3. The highest kernel number was in M-5 and the lowest in AT-1 variety. There was a positive significant correla tion between the yield and kernel number per ear. 15. The sumac weight: The hybrids gave heavier sumacs than the open pollinating varieties. The heaviest was in K-l and the lowest was in AT-5 variety. A positive signifi cant correlation was found between the sumac weight and kernel yield per plant. 16. The ear weight: It was about 124.3- 200 g. The hea viest was in K-5 ana lightest in AT-2 variety. Ihere was a positive and significant correlation between the ear weight and kernel yield per plant. 17. 1000 - kernel weight: It changed from 203 to 253 g. the highest was in M-l and the lowest in AT-2 variety. A po sitive significant correlation was found between the 1000- kernel weight and kernel yield per plant.