Trakya Tüketim Kooperatiflerinin ekonomik yapısı ve sorunları

Abstract

-69- QZET Trakya Bölgesinde 20 dolayında tüketim kooperatifi faaliyet te bulunmak tadır. Bu kooperatiflerin büyük çoğunluğu ekonomik yön den son derece güçsüz durumdadırlar. Bunlardan Tekirdağ Ve Kırklareli rnde bulunan tüketim kooperatifleri hariç diğerleri küçük bix bakkal işletmesi görümlümde d ir Isr..uiı? çok ejs.uıxûuixü. Ve e>ua^eu. sorunları vardır. Bu tüketim kooperatiflerine tek tek gidilerek faaliyetleri, ekonomik durumları, ortaklarla ilişkileri -ve sorun ları derinliğine incelenmiştir. Bölge tüketim kooperatifleri öz sermaye vb finansman kaynak ları bakımından son derece yetersizdir. Bu yetersizlikler koopera tiflerin faaliyetlerini istenilen düzeyde gerçekleşmesini engel lemektedir. Bölgede bu bakımdan en iyi durumda' olan kooperatifler Tekirdağ Öğretmen ve Memurları Tüketim Kooperatifi ve Kırklareli Milli Eğitim Mensupları Tüketim Kooperatif i' dir. Bu kooperatiflerin ortak sayıları yeterli düzeyde olup finansman yönünden fazla sorun ları yoktur. Ayrıca bu iki kooperatifin aktif üye sayıları da oldukça yüksektir. Diğer kooperatifler bu, s or unlarını henüz çözüm- leyebilmiş değillerdir, Türkiye'deki yüksek enflasyon da tüketim kooperatiflerinin- faaliyetlerini olumsuz yönde etkilemektedir. Bölgenin en gelişmiş tüketim kooperatifi olan Tekirdağ Tüketim kooperatifi örnek olay olarak incelenmiş, 104 ortağı ve yöneticileri ile anket yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, » ortakların $82' sinin kooperatife, piyasaya göre düşük ve istikrarlı fiyatlarlarr-ile mal sattığı, kredili-taksitli satış yaptığı Jve her çeşit mal bulundurduğu için ortak oldukları belirlenmiştir. GeîSr düzeyi düşük olan ortakların kooperatifte satılan ürün fiyatlarını düşük bulmalarına karşılık, gelir düzeyi yüksek olan-70- or t akların önemli bir bölümü ürün fiyatlarını piyasa ile aynı düzey de bulmaktadırlar» Ortakların genel kurul toplantılarına katılma oranı oldukça düşüktür. Bunun en önemli nedeni olarakortakların özel işlerin den dolayı katılmadıkları gösterilmiştir. Kooperatifçilik eğitiminin yeterince yapılamadığı ülkemizde, ortakların görev ve sorumlulukla rını yerine «,6 LrXi~rût.û.<~ gsırs.ı£.ı,ı uiuiDxigi gc3 »sruisuiaxsri ûj.r gsrçsjc^ tir. Oysa tüketim kooperatiflerinin Ülke genelinde yaygınlaşması, kooperatif ortaklarının ekonomik ve sosyal -bir çok sorunlarını çözümleyecek, daha iyi bir yaşam düzeyine ulaşmalarını sağlayacaktır. Serbest piyasa ekonomisinin uygulandığı ülkemizde* tüketim kooperatiflerinin aktif rolü sayesinde tüketicinin korunması, rekabet piyasasının oluşması ve ürün kalitesinin yükseltilmesi sağlanabilir. Bölge tüketim kooperatiflerine ortaklar sahip çıktığı takdir de, kooperatiflerin yakın gelecekte daha iyi bir duruma gelmeleri ve arzulanan etkinlikleri göstermeleri mümkün olabilir.

-71- SUMMARY Approximately 20 consumer cooperatives carried out their activities in Thrace legion» The great majority of these coopera tives were in a very weak position in terms of economic power. The cooperatives, excluding the consuner cooperatives to cated in Tekirda®1 and Kırklareli seemed to he small business shccs» They had various ecuiiomical and »uoiaa. pi-Oultüüt>. The activities, economic situations, membership relations. and; problems oöf there consumer cooperatives were studied by visiting the organizations individually, t Regional consumer cooperatives were inadeg^ate from the point of owned capital and financial sources. These inade^uat situations prevented cooperatives from their ectivities which had to be performed at desired level. In the region the cpopera- tives at the best pos'ition for financial power were Tekirdağ Teachers' and officials' Consumption Cooperative and Kırklareli National Education Officials' Consumption Cooperative, The number of members of these cooperatives were at sufficient level ' and `the cooperatives did not have many problem in relation to pinance. Besides, the numbers of active members of both cooperatives were significantly high. Other cooperatives have not soved these problems yet. The high inflation in Turkey also affected the activities of consumer cooperatives negatively. The most developed consumer cooperative *of the region (Tekirdağ Consumer Cooperative) was investigated as a case study, for this purpose a questionnaire was made with 104 members and the board of directors of the cooperative, According to the obtained results, 82 İ° of the members explained the reason of membership to the cooperative, as because-72- the cooperative Sold goods with low and stable pirces, made sales with credit and by monthy instalments and sold all kinds of commo dities. The members with low income level found the prices of. goods which were sold at the cooperative low, while the majority of the members with high income level found the prices at the same level as in the market. Participation of the members in General Meetings were rather low. fhe most important reason for this was shown as because mem bers could not participate due to their private of fairs. In our country where cooperative education was insufficient, members were not careful to fulfill their duty and responsibilities. Whereas f an increase in the member of cooperatives in country wide may solve many socio-economic problems of cooperative members and make them have a better ilving standart. In our country, where free market economy has been functi-. oning, by means of the active role of consumer cooperatives significant services as protection of consumers, formation of competitive market, the increase of product quality may be realized. In case of members' interest increases toward their regional consumer cooperatives, cooperatives may become in a better situation and show desired efficiencies.