Farklı uygulamaların lahanalarda mikrospor kültürü yoluyla embriyo uyartımına etkisi

Abstract

Araştırmada, beyaz baş lahana (B. oleracea var. capitata subvar. alba), yaprak lahana (B. oleracea var. acephala) ve süs lahanasında (B. oleracea var. acephala cv. Chidori Red F1) mikrospor kültürü yoluyla haploid embriyo elde etme olanakları üzerinde çalışılmıştır.Bu amaçla NLN-13 ortamında izole edilip kültüre alınan (40.000 mikrospor/ml) mikrosporlara haploid embriyo oluşumunu uyartmak amacıyla ilk yıl 3 farklı sıcaklık ve süre (30°C, 32°C ve 35°C 1-2-3 gün), 3 kolhisin dozu (25 mg/l, 50 mg/l ve 100 mg/l) ve aktif kömür (0.1-0.2 ml/petri) uygulaması yapılmıştır. İlk yıl denemelerinde çoğu uygulamada görülen enfeksiyon nedeniyle embriyo sayımları yapılamamıştır. İkinci yıl denemelerinde 2 sıcaklık (32°C ve 35°C'de 2 gün), 2 kolhisin dozu (50 mg/l ve 100 mg/l), ortam yenileme (NLN-16 / NLN-13, NLN-16+50 mg/l kolhisin / NLN-16, NLN-16+50 mg/l kolhisin / NLN-13) ile yaprak lahana (100 Gy, 300 Gy) ve süs lahanasında (50 Gy, 75 Gy, 100 Gy, 300 Gy) gama ışını uygulamalarının mikrospor kültürü yoluyla embriyo uyartımına etkisi araştırılmıştır.12. ve 19. gün sayım ortalamalarına göre, embriyo oluşumunu uyartmada yaprak lahanada 35°C (5.0 embriyo/petri), Erciş lahanasında 32°C (4.3 embriyo/petri) etkili bulunmuş, Yalova-1 baş lahana çeşidi (32°C-3.2 embriyo/petri, 35°C-2.4 embriyo/petri) ve süs lahanasının (32°C-7.9 embriyo/petri, 35°C-7.1 embriyo/petri) sıcaklık yönünden seçici olmadığı saptanmıştır. Kolhisin ve sıcaklık uygulamalarının birlikte yapıldığı denemelerde doz ve sıcaklık interaksiyonunun bulunması nedeniyle faktörler bağımsız değerlendirilememiştir. Bununla birlikte Yalova-1 baş lahana çeşidinde 32°C + 50 mg/l kolhisin (5.3 embriyo/petri), süs lahanasında 35°C+50 mg/l kolhisin (9.4 embriyo/petri) uygulamalarında daha yüksek embriyo sayısı elde edilmiştir. Yaprak ve süs lahanasında gama ışını uygulamalarının etkisi de sıcaklığa bağlı olarak değişim göstermiştir. Işınlanmış tomurcukların 4°C'de kuru ve sıvı (NLN-13) ortamda bekletildiği uygulamalardan yaprak lahanada kuru, süs lahanasında ise sıvı koşullarda bekletmenin yine sıcaklığa bağlı olarak uyartımı sağlamada etkisi görülmüştür. Ortam yenileme uygulamalarının etkisi lahana türlerine göre farklılık göstermekle birlikte kolhisin katılmış ortam yenileme uygulamasının (Erciş lahanasında 3.9 embriyo/petri) daha etkili olabileceği görülmüştür. Süs lahanası ise ortam yenileme uygulamasına olumlu cevap vermemiştir.

In this study, the possibility to obtain haploid embryo using microspore culture in white head cabbage (B.oleracea var. capitata subvar. alba), kale (B.oleracea var. acephala) and ornamental kale (B.oleracea var. acephala cv. Chidori Red F1) was determined.For this reason, in order to promote haploid embryo production, microspores cultured in NLN-13 medium (40.000 microspores/ml) were treated with 3 different temperatures and periods (30°C, 32°C and 35°C for 1-2-3 days), three colchicine doses (25 mg/l, 50 mg/l and 100 mg/l) and activated charcoal (0.1-0.2 ml/petri dish) in the first year. Due to the infections in most of the treatments, embryo countings could not be performed. In the second year of the experiments, the effect of 2 temperatures (2 days in 32°C and 35 °C), 2 colchicine doses (50mg/l and 100 mg/l), refreshing media (NLN-16/NLN-13, NLN-16+50 mg/l colchicine / NLN-16, NLN-16+50 mg/l colchicine / NLN-13) and gamma treatments (100 Gy, 300 Gy) in kale and (50 Gy, 75 Gy, 100 Gy, 300 Gy) in ornamental kales were tested on embryo induction by microspore culture.According to the mean countings of 12th and 19th days, 35°C in kales (5.0 embryo/petri dish), 32°C in Ercis cabbage (4.3 embryo/petri dish) was found effective, while Yalova-1 head cabbage cultivar (32°C-3.2 embryo/petri dish, 35°C-2.4 embryo/petri dish) and ornamental kales (32°C-7.9 embryo/petri dish, 35°C-7.1 embryo/petri dish) were not selective in terms of temperature. Due to the presence of dose and temperature interaction with experiments conducted in combination with colchicine and heat treatments, the factors could not be evaluated independently. In addition, higher number of embryos were obtained in Yalova-1 head cabbage cultivar at 32°C + 50 mg/l colchicine (5.3 embryo/petri dish), and ornamental kales at 35°C+50 mg/l colchicine (9.4 embryo/petri dish). The effect of gamma radiation varied according to temperature in kale and ornamental kale. Among treatments where irradiated buds were maintained at 4°C in dry and liquid (NLN-13) conditions, maintaining kales in dry conditions and ornamental kales in liquid conditions were effective in embryo induction depending on the temperature. It was determined that the effect of medium refreshment was variable depending on different species and inclusion of colchicine to the medium refreshment was more effective in (Ercis cabbage, 3.9 embryo/petri dish). Medium refreshment was not effective in ornamental kales.