Erzurum ovası su kalitesi ve kirliliğinin tespiti

Abstract

Bu çalışmada, Erzurum ovasının su kalitesi ve kirlilik durumu ortaya konarak kirletici unsurlar belirlenmiştir. Çalışma alanındaki yeraltı ve yüzey sularının kalitesi ve kirlilik durumu ortaya konulmuştur. İnceleme alanını oluşturan birimler içerisinde en geniş alanın alüvyon akifer özelliği gösterdiği tespit edilmiştir.Çalışma alanındaki suların laboratuar analiz sonuçları; Su kirliliği Kontrol Yönetmeliğine kalite kriterleri, Piper, Schoeller, Wilcox ve ABD tuzluluk diyagramı yeraltı sularının TS 266 ya göre İçmesuyu ve litolojileri belirleme su kalitesi bakımından değerlendirilmesi çalışmaları yapılmıştır. Piper diyagramına göre sular, karbonat sertliği %50'den fazla olan sular grubuna girmektedir. Schoeller diyagramında birbirlerine yaklaşık paralel geçen doğrular şeklinde görülmekte olup, aynı kökeni göstermektedir. Wilcox diyagramına göre sular çok iyi-iyi ve kullanabilir niteliktedir. ABD tuzluluk diyagramına göre sular C1-S1, C2-S1 ve C3-S1 alanında yer almaktadır.Ayrıca çalışma alanındaki suların Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği'ne (2004) göre; ÇO, T, pH, BOİ5, TÇM, NH+4-N, NO-2-N, NO-3-N, o-PO-34, SO4-2, Na+, Cl-, parametrelerine göre değerlendirmeler yapılmış ve bunların kirleticiler ile ilişkisi ortaya konulmuştur. Değerler TS 266 (2005) standartları ile karşılaştırılmış ve bazı numunelerde As, bazılarında Pb, Fe, Mn ve NO3 miktarlarının önerilen maksimum sınırları aştığı belirlenmiştir.Erzurum ovasında kaynak başında belirlenen elektriksel iletkenlik (Eİ) değerleri ve laboratuar analiz sonuçlarından elde edilen NO-3, o-PO-34, Cl-, TS ve SO4-2 konsantrasyon değerleri inceleme sahasının Dadaşköy kesimlerinde arttığı belirlenmiştir. Sonuç olarak; inceleme alanında katı atık sahası, endüstriyel ve zirai faaliyetler ile litolojik özelliklerden kaynaklanan kirlilikler nedeni ile suyun kalitesinin olumsuz yönde etkilendiği tespit edilmiştir.

In this study, water quality and contaminants of Erzurum area?s have been determined. The study area to water spring, groundwater and surface water for quality and contamination were examined. In the basement outcrop of the investigated area is made up by Alluvion , which is aquifer features.The results of laboratory analysis of water in investigated area have been examined as ground water of TS 266 and fresh water and lithological of water quality by using criterias of quality of water pollution control regulations, Piper, Schoeller, Wilcox and ABD salt diagrams. According the Piper diagram, water have been included in water group which is most of %50 carbonate hardness. According the Schoeller diagram lines combining the anions and rations are approximately paralel. According Wilcox diagram of water have been determined that is between very good-good and negatively water areas. According ABD salt diagram have been determined which are some water in C2-S1 area, C3-S1 area and C3-S1 area.Moreover, water of the investigated area have been evaluated relevant parameters, such as DO, T, pH, BOD5, TDS, NH+4-N, NO-2-N, NO-3-N, o-PO-34, SO4-2, Na+, Cl-, according with water pollution regulations(2004) and the connection between the parameters and pollutions has been introduced. The results have been compared of TS 266 (2005) standarts. The quantitiy of As in some examples and the quantities of Pb, Fe, Mn and NO3 in some examples were found to gone beyond the maximum limitation.In Erzurum plain, electrical conductivity (EC) values and NO-3, o-PO-34, Cl-, TH, and SO4--2 concentrations per source which is derived from the results of laboratory analysis have been showed an increase in Dadaşköy region of study area. The water quality in the study area has been affected negatively due to pollutions of solid waste zone, industrial-agricultural activities and lithological properties.