Trakya bölgesinde buğday hasadından sonra ikinci ürün olarak yem şalgamında en uygun ekim zamanının ve sıra aralığının belirlenmesi

Abstract

-I- ÖZET Bu araştırma, farklı ekim zamanı ve değişik sıra aralıklarının, Yem Şalgamında Brassica rapa L.) -tarımsal ve morfolojik özellikleri üzerine etkisini saptamak amacıyla Tekirdağ ili Çorlu ilçesi Ulaş Köyü Ergene Mevkiindeki Pirinççiler Çifti igi arazisinde 1991-1992 yıllarında ya pılmıştır.Araştırmada ekim zamanı olarak 15 Temmuz, 30, Temmuz 15 Ağustos olmak üzere üç farklı zaman ve beş farklı sıra a- lıgı (20-25-30-35 ve 40 cm) uygulanmıştır. Araştırmamızda çeşit olarak Yem Şalgamı bitkisi (Brassica rapa rapa var. Polybra) ele alınmıştır. Araştırmada yumru uzunluğu, yumru çapı, yaş yumru verimi, yaprak uzunluğu, yaş yaprak verimi, yaprak sayısı, toplam yaş verim, yumru ve yaprakta kuru mad de, yumru ve yaprakta protein oranı olmak üzere toplam 9 karakter incelenmiştir. Araştırma sonuçlan aşağıdaki gibi özetlenebilir. 1. Yumru Uzunluğu : Parklı sıra aralığının yem şalgamında yumru uzunluğu üzerine etkisi önemli bulunmuştur. Yıllar ve farklı ekim za manının yumru uzunluğu üzerine etkisi ise önemsizdir. En usun yumru uzunluğuna 40 em. sıra aralığı ile yapılan ekimle (12.27 em.), en kısa yumru uzunluğuna ise 20 em. sıra aralığı ile yapılan ekimle (10.74 cm.) ulaşılmıştır. 2. Yumru Çapı : Yumru çapı üzerine, farklı sıra arası ve sıra arasiX-II- ekim zamanı interaksiyonu önemli bulunmuştur. Sıra aralığı arttıkça yumru çapı değeri de artmaktadır.En fazla yumru çapı değeri 40 cm. sıra aralığından 6.53 cm. ile alınmıştır. En düşük yumru çapı değeri 20 em. sıra aralığından 5.60 em. olarak alınmıştır. 15 Temmuz'da 40 em. sıra aralığında yapılan ekimde 6.56 em. ve 15 Ağustos' ta yapılan ekimde 6.46 em. ile en yüksek yumru çapı değerleri alınmıştır. 20 cm. sıra aralığı ile 15 Temmuz, 30 Temmuz ve 15 Ağustos tarihlerinde yapılan ekimlerde sırasıyla 5.61-5.68 ve 5.52 cm. yumru çapı elde olunmuştur. 3. Yaprak Uzunluğu : Yaprak uzunluğu üzerine ekim zamanı ve ekim zamanı X yıl interaksiyonu önemli bulunmuştur.Sıra aralığının yaprak uzunluğu üzerine etkisi ise önemsiz bulunmuştur. Yaprak uzun luğu 15 Temmuz ekiminde 52.27 cm., 30 Temmuz ekiminde 51.58 cm., 15 Ağustos ekiminde 48.15 cm. olarak bulunmuştur.En dü şük yaprak uzunluğu 1991 yılı 15 ağustos ekiminden (46.3 em.) en yüksek yaprak uzunluğu değeri 1992 yılı 15 temmuz ekimin den (52.29 cm.) bulunmuştur. 4. Yaprak Sayısı : Yaprak sayısı üzerine ekim zamanı, yıl X Ekim zamanı interaksiyonu ve farklı sıra aralığının etkisi önemli bulun muştur. 15 Temmuz ekiminde 10 ad. 30 Temmuz ekiminde 10.66 ad. detve 15 Ağustos ekiminde 9.71 adet yaprak elde olunmuştur.En düşük yaprak sayısı 1991 yılı 15 Ağustos (8.72 ad.) ekimin den, en yüksek yaprak sayısı 1992 yılı 30 Temmuz (10.75 ad.) ekiminden alınmıştır. Sıra aralığı arttıkça yaprak sayısı da-III- buna paralel olarak artmaktadır. 20-25-30-35 ve 40 em. sıra aralığı ile yapılan ekimden sırasıyla 9.20-9.73-9.92-10.58 ve 11.17 adet yaprak elde edilmiştir. 5. Yaş Yaprak Verimi : Yaş yaprak verimi üzerine, yıl, ekim zamanı, sıra arası ve sıra arası X yıl i nteraks iyonunun etkisi önemli bulunmuş tur. Yas yaprak verimi 1991 yılında 3434.0 kg/da, 1992 yılında 3904.30 kg/da olarak alınmıştır. 15 Temmuz ekiminde 4281.0 kg/da, 30 Temmuz ekiminde 3514.90 kg/da, 15 Ağustos ekiminde 3211.0 kg/da olarak yaş yaprak verimi alımiştır.En yüksek yaş yaprak verimini 20 cm. sıra aralığı (4169.44 kg/da), en düşük yaprak verimini ise 35 em. sıra aralığı (3438.61 kg /da) ile yapılan ekimden elde olunmuştur. 6. Yaş Yumru Verimi : Yaş yumru verimi üzerine ekim zamanı ve sıra arası X yıl i nteraks iyonun etkisi önemli bulunmuştur.Yaş yumru verimi 15 Temmuz' da 3671.53 kg /'da, 30 Temmuz 'da 3291.0 kg/da, 15 Ağustos 'ta 2798.07 kg/da olarak sıralanmıştır.En fasla yaş yumru verimi 1992 yılı 40 em. sıra aralığından (3673. 33kg/da) sağlanmıştır. 1991 yılı 35 em. sıra aralığı ekiminden (2720.33 kg/da) ise en düşük yaş yumru verimi alınmıştır. 7. Toplam Yaş Verim : Toplam yaş verim üzerine ekim zamanı, farklı sıra arası ve yıl X sıra arası i nteraks iyonunun etkisi önemli bulunmuş tur. Top lam yaş verim 15 Temmuz ekiminde 7953.10 kg/da-IV- 30 Temmuz ekiminde 6805.90 kg/da ve 15 Ağustos ekiminde 6001.13 kg/da olarak elde edilmiştir.20 em. sıra aralığında yapılan ekimde 7677.11 kg/da ile en fazla toplam yaş verim ve 35 em. sıra aralığında yapılan ekimde 6549.61 kg/da ile en düşük -toplam yaş verim elde edilmiş-tir. 8. Yumru ve Yaprakta Kuru Hadde Verimi : Yem şalgamında kuru madde veriminin, yumruda 229.0- 458.1 kg/da, yaprakta 309.5-678.0 kg/da arasında değiştiği belirlenmiştir. 9. Yumru ve Yaprakta Protein Oranı : Yem şalgamında ham protein oranının yumruda % 1.2- 1.4 yaprakta % 1.5-1.7 arasında değiştiği belirlenmiştir.

-V- SUMMÂRY The study was conducted during 1991-1992 to determine the effects of different row spaces and sewing dates on agri cultural and morfological components of Forage Turnip (Bras- siea Rapa Rapa var. Polybra) in Pirinççiler Farm, Ergene Re gion, Ulas Village, Çorlu Town, Tekirdağ City Turkey. Three sowing dates ( 15 July, 30 July, 15 August ) and five row spaces (20-25-30-35 and 40 em) were applied in this experi ment. Forage Turnip (Brassica Rapa Rapa var. Polybra) was used as a variety in this study. Nine characters such as root length, root diameter, fresh root yield, leaf length, fresh leaf yield, dry matter content in root and leaf, number of leaves, total fresh yield were studied in this experiment. Results of the experiment can be summarised as bellow. 1. Root Length : The root length of Forage Turnip was affected significantly by varioifs row spaeings. But the root length at Forage Turnip was not affected sinificantly by different so wing dates and years. The highest root length (12.27 cm) and the lowest root length (10.74 cm) were obtained in 40 em and 20 cm row spaces respectively. 2. Root Diameter : The root diameter of Forage Turnip was affected signi ficantly by different row spaces and row space X sowing date interaction. The root diameter increased as the row space-VI- inereased. The highest root diameter (6.53 cm) and -the lowest root diame-ter (5.60 em) were obtained ia 40 and 20 cm row spaeas respectively. 3. Leaf Length : The leaf length was affected significantly by sowing date and sowing date X year interaction but not row space. The leaf length were obtanied such as 52.27 cm, 51.58 cm and 48.15 em from sowings July 15, July 30 and August 15, respec tively. The lowest leaf length (46.3 em) was obtained sowing of August 15 in 1991. The highest leaf length (52.29 em) was obta^ied sowing of July 15 in 1992. 4. Number of Leaves : The number of leaves was affected significantly by sowing dates, year X sowing date interaction and different row spaces. 10.00, 10.66 and 9.71 leaves were obtained from sowing of Jul^ 15, July 30 and August 15 respectively. The lowest number of leaves (8.72) and the highest number of leaves (10.75) were obtaöied from sowing of August 15 in 1991 and July 30 1992 respectively. The number of leaves increased with increased row spaces 9.20, 9.73, 9.92, 10.58 and 11.17 number of leaves were obtaoied from sowing of 20, 25, 30, 35 40 cm row spaces respectively. 5. Fresh Leaf Yield : Year, sowing date, row spaces and row space X year inte raction have a significant effect on fresh leaf yield. 34034.0-VII- kg/da and 3904.3 kg/da of fresh leaf yield were obtamed in 1991 and 1992 respectively. 4281.0, 3514.9 and 3211.0 kg/da of fresh leaf yield were obtained from sowings of July 15, July 30 and August 15 respectively. The highest fresh leaf yield (4169.44 kg/da) and the lowest fresh leaf yield (3438.61 kg/da) were obtamed from sowing of 20 and 35 em row spaces respectively. 6. Fresh Root Yield : Fresh root yield was affected significantly by sowing date, row space X year interaction. 3671.53, 3291.0, 2798.07 kg/da of fresh root yields were from sowing of July 15, July 30 and August 15 respectively. The highest fresh root yield (3673.33 kg/da) and the lowest fresh root yield (2720.33 kg/da) were obtained from sowing of 40 em row space in 1992 and 35 em row space in 1991 respectively. 7. Total Fresh Yield : Total fresh yield was affected significantly by sowing date, different row space and year X row space interaction. 7953.10, 6805.90 and 6001.13 kg/da of total fresh yield were obtained from sowing of July 15, July 30 and August 15 respectively. The highest total fresh yield (7677.11 kg/da) and the lowest total fresh yield (6549.62 kg/da) were obta ined from sowing of 20 cm and 35 em row spaces respectively. 8. Dry Matter Yild of Root and Leaf : Dry matter yield of Forage Turnip roots and leaves per-VIII- deear changed from 229.0 to 458.1 kg/da and 309.5 -fco 678.0 kg/da respectively. 9. Protein Content of Soot and Leaf : The protein content of roots and leaves changed from 1.2 to 1.4 % and 1,5 to 1.7 % respectively.