Trakya Bölgesindeki mantar işletmelerinin ekonomik yapısı ve mantar pazarlaması

Abstract

ÖZET Trakya bölgesinde mantarcılık yapan istetmelerin, ekonomik yapılarını saptamak, faaliyet sonuçlarını, pazarlama yapısını ve sorunlarını incelemek amacı ile yapılan bu araştırmanın materyalini, bölgedeki 6 inletmeden anket yöntemi ile sağlanan oıjinal veriler oluşturmuştur. Her işletme, bir grup olarak ele alınarak 6 grup şeklinde incelenmiş, araştırma bulguları ve tartışma kısmının son bölümünde de, işletmeler, modern işletmeler ve küçük işletmeler şeklinde gruplandırılarak karşılaştırmalı analiz yapılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre Bölgede mantar üreten işletmelerin 6 tanesinden, 2 tanesinin (%33) modern mantar işletmesi, A tanesinin (5,i67) küçük aile işletmesi olduğu, işletmelerin % 33'nün modern yetiştirme odalarında, % 1 7'sinin evin zemin katında, % 50'sinin normal bir binada üretim yaptığı, modern işletmelerde gerekli tüm bölümlerin bulunduğu, küçük aile işletmelerinde sadece kompost hazırlama platformunun yer aldığı, işletmelerin modern bir üretim ortamına sahip olmak ve kaliteli ürün yetiştirmek istedikleri, işletmelerin karşılaştığı sorunlarının başında sermaye yetersizliği, hastalık ve zararlılarla mücadele ve teknik elaman eksikliklerinin olduğu, yetiştirme sistemi olarak % 90 oranında plastik torba sisteminin kullanıldığı, kompostun üreticilerin kendileri tarafından genellikle sentetik materyalden (% 67 ) hazırlandığı, kompost pastörizasyonun % 33'nün buharla, % 67 kimyasal yöntemlerle yapıldığı, tohumluk miselin özel sektörden sağlandığı, örtü toprağının Yeniçağa ve Danamandıra'dan alındığı, üretimde mekanizasyonun yeterince bulunmadığı ve daha çok insan gücünün kullanıldığı belirlenmiştir. İşletmelerin arazi varlıklarının, 1,5 ''a `le AO da arasında, ortalama arazinin ise 14,16 da olduğu, arazinin Vb ûü.T'sıııiu özmülk, % 3,3'nün kiralandığı, işletmelerin tesis kurmak için özmülk'ü seçtikleri', toplam arazinin °S 6,5'nin mantarcılık faaliyetinde kullanıldığı, bunun nedeni, mantarcılığın geniş araziye gerek göstermemesi ve üst (iste sıralar şeklinde üretim yapılmasına olanak sağladığı, mantar işletmelerinin % 67'sinin sadece mantar üretim faaliyeti yaptığı, % 33'nünok az miktarda bitkisel üretiminde bukıııuvsğu, işletmelerin nüfus ortalamasının 3,7 Iduğu, hepsininde 15-64 yaş grubunda olduğu, % 100'nün okuma-yazma bildiği, işletmelerin E.I.B. ortalamasının 3, E.İ.G. ortalamasının 908 olduğu, işletmelerde kullanılan işgücünün % 66,4'nün aile işgücü olduğu belirlenmiştir. işietmeieıın seımaye yapılarının durumu ise, aktif sermaye ortalamasının 4.065.200 000 Tl olduğu, bunun % -49,8'ini çiftlik sermayesinin oluşturduğu, % 5i,2'sini işletme sonııayesiııin oluşturduğu, çiftlik sermayesinde en büyük payın % 75,4 ile tnpnk.??m inayetinin olduğu, işk-tme sermayesindeki en yüksek payı alet ve nakina seımayesinin oluştuıduğu, işletmelerin para seınıayesi ortalamasının (126.700.000 TL) çok düşük olduğu, pasif sermaye içindeki yabancı sermaye oranın % 4,73 gibi düşük bir oranı oluşturduğu, genelde özsermayeden oluştuğu belirlenmiştir. Bölgedeki işletmelerin GSÜD ortalamasının 2.232.000.000 TL olduğu, ürün satış fiyatlarının 90.000-120.000 TL/kg arasında değiştiği, tarımsal faaliyet gelirinin % 99,2'sinin GSÜD'den, % 0,8'nin işletme dışı tarımsal gelirden oluştuğu, aktif sermayeye oranının % 40, işletmelerin sabit masraflarının 327.058.000 TL ve değişken masrafların 613.403.000 TL, toplam masrafın 940.461.000 TL, net kar ortalamasının 1.291.871.000 TL, tarımsal gelir ortalamasının 1.421.913.000 TL, ortalama brüt karın 1.209.666.000 TL, saf hasıla ortalamasının 1.289.371.000 TL, cari oran ortalamasının 8,72, likidite oran ortalamasının 5,85, borç ödeme kapasitesi oranı ortalamasının 67.5, ortalama yatının sermayesi kadılık oranının % 17,6, ortalama özserm?ye karlılık oranının % 80,2, ortalama sermaye devir oranının 39,3 olduğu başlıca araştııma bulguları olarak belirlenmiştir. Modern mantar istetmelerinin teknik ve ekonomik açıdan tatmin edici bulunduğu, küçük aile işletmelerinin ise istenilen oranda karlı olmadıkları görülmüştür. İşletmeler ürettikleri mantarları taze olarak, çeşitli pazarlama kanalları aracılığı ile bölge pazarına arz ettikleri ve pazar sorunun olmadığı belirlenmiştir.Ambalaj, dereceleme ve standardizasyon işlemleri yetersizdir.İşletmelerin soı unlarının başında, sermaye yetersizliği, hastalık ve zararlılarla mücadele ve makina ve ekipman yetersizliği gelmekte, bu sektörde örgütlenmenin olmayışı soıunlaıııı çözümünü /oıiuştumakta, bu da üıetim ve pazarlama kooperatiflerinin eksikliğini gündeme getirmektedir. Trakya bölgesi mantaıcılık için, her bakımdan çok uygun bir bölge konumundadır. Bölgede mantarcılığın gelişmesi için, sorunların öncelikle ve önemle ele alınması ve çözülmesi gerekmektedir. Böylece hem bölge ekonomisi, hem de girişimciler açısından iyi ve karlı bir tarımsal üretim faaliyet kolu olma özelliğini giderek artırabilecektir.

SUMMARY The material of this research made for the purpose of determining the economic structure of fungus businesses in the region of Thrace, examining the activity results, marketing structure and their problems, has been formed by orgininal data acquired through inquiry method from 6 businesses. Each business was taken as one group and examined in the from of 6 groups and in the last section of research findings and discussion the businesses were divided into groups of businesses, modern businesses and small family businesses and analysed by comparison. According to research findings; It was determined that 2 of 6 (33 %) fungus production businesses in the region were modern fungus plants, 4 of them (67 %) small family plants, that 33 % produced in modern stock tooais, 17 % in the ground floor of their house, 50 % produced in a normal bu'küng. that ?!! necessaj-y sections were present in modern plants, that only a compost piepuiaiion platform was present in small family businesses, that the plants want to dispose of a modern production environment and to stock quality products, that the mainly problems faced by the plants are insufficient capital, illness and struggle with pest, and lack of tenhnical personnel, at stock system plastic bag system is used in the proportion of 90 %, that the compost is prepared from synthetic material (67 %) by the producers themselve, 33 % of compost pasteurization is made with steam, 67 % with chemical method, that the seed is provided by the private sector, the coverage earth is taken from Yeniçağa and Danamandira, that the mechanization in production is not present sufficiently, and that human power is used merely. The land property of plants is between 1,5 da to 40 da ( land measurement of a thousand sqm ) and 14,16 c!a of the average land, 96,7 % of the land is real property, 3,3 % rent, the plants choose leal propeity to establish plants, 6,5 % of total land is used in fungus *»«.»-.< adivi'y, Hi0 »^a^on for this is that fungus stock requires large land and faciiilaies. piouuction in lines one over another, % 67 of fungus plants carrycut only funyus production activity 33 % of them vegetable production in.a very small amount, the avarage population of the plants are 3,7, all of them within the age group of 15-64, 100 % are literate, the average of Male Work Unit of the plants is 3, the average of Male Labour Power 908, 66,4 % of the labour power used in the plants are family labour. And the capital structure state of the plants is such that the active capital average is 4.065.200.000 TL, that 49,8 % of it is formed by farm capital, 51,2 % formed by business capital, and that the biggest portion in the farm capital, is land capital with 75,4 %, that tools and machinery capital forms the highest portion of business capital, that the money capital average of the plants ( 126.700.000 TL ) is veiv low, ihal the foreign capitai within passive capital forms such a low rate as 4,73 %, and that it h formed generally by ordinary capital. It was seen that the average of Gross Production Value of the plants in the region amounts to 2.232.000.000 TL, that the product sales price changes between 90.000 - 120.000 TL / kg, that 99,2 % of agricultural activity income in constituted by the Gross Production Value, 0,8 % from agricultural income outside of business, that the active capital rate is 40 %, the fixed costs of the plants 327.058.000 TL and variable costs 613.403.000 TL, the total costs 940.461.000 TL, that the net profit average amounts to 1.291.871.000 TL, the agricultural average to 1.421.913.000 TL, the average gross profit to 1.209.666.000 TL, that the net average yield is 1.289.371.000 TL, the current proportion average to 8,2, the liquidity proportion average to 5,85, the average of debt payment capacity proportion to 67,5, the profitability rate of average investment capital to 17,6 %, the average ordinary capital profitability rate to 80,2 %, the average capital transfer rate is 39,3, as these were determined as mainly research findings. It wa<? ^een that modern fungus plants are found to be satisfactory with respect to technology Jim economy ami tliut ^muli family plants are not profiatable at desired Iflv/^lThe plants offer the fungus produced by them as fresh, by different marketing channels to the regional market. No market problems has been determined. Packaging, giadation and standardization procedutes aie insufficient. The main problems of the plants are insufficient capital, illness and struggle with pest, and insufficient machinery and equipment, the absence of organization in this regions makes the solution of the problems difficult, and this brings the lack of production and maiketing cooperatives on the agenda. The i e-ji ah r-f Thrace /~ in a position of being very suitable for fungus stock in all lespucis.in omen io deveiope fungus slock in the region, it is necessary to deal with the problems with priority and importance and to solve them.This it will be able to deveiope its featuie of being <m activity branch of good and profitable agricultural production gradually both with respect to the regional economy and initiators.