Tekirdağ ekolojik koşullarında yetiştirilen beş ekmeklik buğday çeşitinde farklı gübre dozlarının verim ve verim unsurlarına etkisi ile en ekonomik azot dozunun belirlenmesi

Abstract

ÖZET YÜKSEK LİSANS TEZİ TEKİRDA? EKOLOJİK KOŞULLARINDA YETİŞTİRİLEN BEŞ EKMEKLİK BU?DAY ÇEŞİTİNDE FARKLI AZOTLU GÜBRE DOZLARININ VERİM VE VERİM UNSURLARINA ETKİSİ İLE EN EKONOMİK AZOT DOZUNUN BELİRLENMESİ Şükran EKİNGEZEN TRAKYA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TARLA BİTKİLERİ ANABİLİM DALI Danışman: Yrd. Doç. Dr. Nezihi SA?LAM Jüri: Yrd. Doç. Dr. Nezihi SA?LAM Prof. Dr. Sezen ŞEHİRALİ Prof. Dr. Temel GENÇTAN 1994-1995 Ekim yılında Trakya Üniversitesi Tekirdağ Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü'nün uygulama alanında yapılan bu araştırma ile, 5 ekmeklik buğday çeşidinde farklı azotlu gübre dozlarının (0,4,8,12,16,20 kg/da N) verim ve verim unsurlarına etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. KateA-1, Saraybosna, Sana, Primoretz ve Flamura çeşitleri kullanılmıştır. İncelenen çeşitlerde tane verimi 429.2-722.7 kg/da arasında bulunmuştur. En yüksek tane verimi dekara 16 kg saf azot uygulamalarından elde edilirken gübrenin uygulanmadığı parseller en düşük değerleri vermiştir. Çeşitler arasında ise en yüksek tane verimi 688.6 kg/da ile Sana çeşidinde, en düşük tane verimi ise 528.5 kg/da ile Kate-A-1'de saptanmıştır. Azalan verim kanunundan yararlanılarak yapılan değerlendirme sonucunda 16 kg/da saf azot uygulamasının en ekonomik azot dozu olduğu belirlenmiştir. özellikler arasındaki ikili ilişkiler yönünden elde edilen sonuçlara göre;Dekara tane verimi ile m2'de başak sayısı, sap sayısı, sap uzunluğu, başak uzunluğu, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı, başaklanma-erme süresi, saplı ağırlık ve hasat indeksi arasında: olumlu ve !` önemli ilişkiler saptanmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Ekmeklik buğday, azot dozu, m2'de başak sayısı, sap sayısı, sap uzunluğu, başak uzunluğu, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı, başaklanma-erme süresi, saplı ağırlık, hasat indeksi, 1000 tane ağırlığı, tane verimi, ekonomik analiz.

SUMMARY Master Thesis DETERMINATION OF EFFECTS OF DIFFERENT NITROGEN DOSES ON YIELD AND YIELD COMPONENTS OF AND THE MOST SUITABLE NITROGEN DOSE OF FIVE BREAD WHEAT VARIETIES IN TEKİRDA? CONDITIONS Şükran EKİNGEZEN Trakya Universty Graduate School of Natural and Applied Sciences, Department of Field Crops Supervisor: Yrd. Doç. Dr. Nezihi SA?LAM Jüri: Yrd. Doç. Dr. Nezihi SA?LAM Prof. Dr. Sezen ŞEHÎRALİ Prof. Dr. Temel GENÇTAN In this research carrıying out in the experimental area of Field Crops Department of Agricultral Faculty in Trakya University in 1994- 95 sowing season was aimed to determine of effects of different nitrogen doses on yield and yield components of five bread wheat varieties. Five bread wheat varities such as Kate A-l Saraybosna, Sana, Primoretz and Flamura was used as experimental material in this research. Grain yield was changed between 429.2-722.7 kg/da for varieties experimented. The highest grain yield was obtained from plots which had applied 16 kg/da nitrogen. But the control plots (without nitrogen) gave the lowest yield. The highest grain yield between five bread wheat varieties was obtained in Sana varieties as 688.6 kg/da. Although the lowest grain yield was determined in Kate A-l as 528.8 kg/da. The most economical nitrogen dose was found as 16 kg/da according to result of evaluation which it was made profit from Diminishing returns principleAccording to results obtained from relations between the characters investigated; ;r It was faund that there was significant and positive conselations between the characters of seed yield per decare and number of spike/m2, number of stems, stem length, number of grain/plant, grain weight/head, heading-maturing time, biological yields and harvesting index. KEY WORDS: Bread wheat, nitrogen dose, number of head/m2, stem lenght, spike lenght, number of grain/Spike, grain yield/head, heading maturing time, biological yield, harvesting index, thousand kernel weight, grain yield, economical analysis.